Stożek rogówki – na czym polega choroba i jak ją leczyć?

Stożek rogówki to choroba okulistyczna, która powoduje osłabienie ostrości widzenia z powodu postępującego astygmatyzmu. Trudno jednoznacznie określić przyczyny pojawienia się tego schorzenia, ale widoczny jest związek z podrażnieniem oczu i alergiami. Przypuszczalnie stożek rogówki może wynikać z genetycznych skłonności.

Stożek rogówki – co to jest?

Rogówka jest to zewnętrzna warstwa, która otacza gałkę oczną. Jest bezbarwna, dobrze unerwiona i wrażliwa. Stożek rogówki oznacza sytuację, gdy bez stanu zapalnego rogówka stopniowo ulega uwypukleniu i staje się coraz cieńsza. Pogłębianie się tego zjawiska powoduje komplikacje w życiu codziennym, utrudnia m.in. prowadzenie samochodu. Stożek rogówki jest schorzeniem rzadkim. Według statystyk medycznych choroba dotyka ludzi młodych – między 20. a 30. rokiem życia.

Stożek rogówki – objawy

Stożek rogówki objawia się najczęściej jako uciążliwe swędzenie oczu i nadwrażliwość na światło słoneczne. Podrażnienie wzmaga się przy intensywniejszym oświetleniu, gdy słońce jest nisko o wschodzie i zachodzie. Z kolei po zmroku problemem stają się świetlne refleksy. Zaburzenia widzenia wywołuje światło odbijające się od szyb i innych powierzchni.

Objawy stożka rogówki stwarzają realne zagrożenie. Powodują chwilowe oślepienie w wyniku nadmiernej wrażliwości. Osoby zmagające się z tą chorobą mają problemy z określeniem odległości dzielącej przedmioty. Błędnie oszacowują prędkość, z jaką poruszają się pojazdy i inne obiekty.

Czy stożek rogówki prowadzi do ślepoty?

Stożek rogówki powoduje znaczne pogorszenie widzenia, ale rzadko prowadzi do ślepoty. Jedynie w skrajnych przypadkach konieczne jest wykonanie transplantacji rogówki.

Stożek rogówki – kiedy zgłosić się do okulisty?

Leczenie stożka rogówki jest możliwe, a im szybciej pacjent zostanie zdiagnozowany, tym większe szanse na szybkie odzyskanie sprawności widzenia. Jeśli zauważysz u siebie poniższe symptomy lub jeśli ktoś z Twoich bliskich skarży się na takie objawy – należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Objawy sygnalizujące stożek rogówki:

- uciążliwe swędzenie oczu
- nienaturalna wrażliwość na światło
- dostrzeganie poświaty wokół źródeł światła
- skłonność do tarcia oczu
- trudności z ostrością widzenia
- znaczne pogorszenie widzenia po zmroku
- obniżenie komfortu widzenia o różnym stopniu w oku prawym i lewym
- rozwój krótkowzroczności
- postępujący astygmatyzm
- widzenie mnogie w jednym oku
- zniekształcenie obrazu w jednym oku
- efekt halo, czyli zamazany obraz blisko źródła światła
- spadek ostrości widzenia odbierany jako zamglenia

Diagnostyka stożka rogówki

Jednym z badań lekarskich, który pozwala rozpoznać omawianą chorobę, jest topografia rogówki, nazywana też keratometrią. Umożliwia ona opracowanie swoistej mapy topograficznej przedniej i tylnej powierzchni rogówki. To badanie jest podstawą do oszacowania uszkodzeń i ich stopnia postępu.

Pachymetria polega na zmierzeniu grubości rogówki. Zazwyczaj obszar obrzeża rogówki pozostaje w normie, a centralna strefa ulega groźnemu ścienieniu. W diagnozowaniu stożka rogówki pomocne jest badanie w lampie szczelinowej, która pozwala dokładnie zbadać przedni odcinek oka.

Pozostałe badanie przeprowadzane w celu rozpoznania stożka rogówki to:

- badanie ostrości wzroku do dali
- retinoskopia pozwalająca wykryć dalekowzroczność, krótkowzroczność i astygmatyzm

Przyczyny stożka rogówki

Przyczyny wywołujące stożek rogówki nie zostały, jak dotąd, jasno sprecyzowane. Lekarze dostrzegają związek z alergiami, które powodują uczucie swędzenia. Zauważane są także skłonności genetyczne. Gdy wśród najbliższej rodziny stwierdzane były przypadki stożka rogówki – istnieje większe prawdopodobieństwo zachorowania.

Duże ryzyko wystąpienia stożka rogówki dotyczy osób z następującymi chorobami genetycznymi:

- zespół Downa
- zespół Marfana
- zespół Ehlersa i Danlosa

Choć stożek rogówki nadal ma wiele niewiadomych – medycyna wskazuje na następujące przyczyny:

- zapalenie spojówek spowodowane alergią
- dziedziczne skłonności
- barwnikowe zmiany siatkówki
- atopowe zapalenie skóry okolic oczu i powiek (związane z tym swędzenie naraża rogówkę na uszkodzenia w wyniku pocierania)
- mechaniczne uszkodzenia wynikające z częstego tarcia
- noszenie niedopasowanych soczewek kontaktowych

Czy stożek rogówki można wyleczyć?

Można skutecznie leczyć stożek rogówki, a skuteczność terapii jest bardzo wysoka. Im szybciej pacjent zgłosi się do lekarza, tym większe są szanse powodzenia zabiegów leczniczych. Zniwelowaniu stożka rogówki sprzyja młody wiek pacjenta. Skomplikowane przypadki są leczone dzięki przeszczepom rogówki.

Leczenie stożka rogówki

Leczenie stożka rogówki może być przeprowadzone kilkoma metodami. Często stosowanym rodzajem terapii jest zabieg cross-linking, który polega na usunięciu nabłonka rogówki. Wykorzystywany jest do tego specjalny płynny preparat do nasączenia rogówki. Następnie lekarz posługuje się lampą wytwarzającą promieniowanie UV-A. Ta procedura hamuje rozwój stożka rogówki, wspiera regenerację i wzmacnia struktury oka. Cały proces przebiega powoli, dlatego pacjenci odczuwają poprawę po około sześciu miesiącach.

Inny sposób leczenia stożka rogówki polega na wszczepieniu pierścienia śródrogówkowego INTACS przy użyciu lasera femtosekundowego. Procedura ta polega na wytworzeniu w obszarze rogówki przestrzeni w postaci drobnych kanalików. W tych przestrzeniach umieszczane są implanty, które powodują uzyskanie właściwego kształtu rogówki. Po zabiegu należy stosować twarde soczewki kontaktowe lub okulary korekcyjne.

Jeśli dwie powyższe metody leczenia stożka rogówki nie dają efektów, lub schorzenie jest zbyt zaawansowane – lekarze mogą zastosować metodę przeszczepu rogówki.

Elementem leczenia stożka rogówki jest także edukacja i podnoszenie świadomości pacjenta. Kontrolowanie szkodliwego nawyku pocierania oczu ma ogromne znaczenie. Pomocne może być stosowanie kropli nawilżających do oczu i redukowanie objawów alergii.

Leczenie stożka rogówki na NFZ

Leczenie stożka rogówki na NFZ jest możliwe jedynie w przypadku przeszczepu. Pozostałe terapie nie są refundowane. Leczeniem stożka rogówki w ramach NFZ objęte są także soczewki kontaktowe.

Stożek rogówki a prawo jazdy

Stożek rogówki jest chorobą, która w znacznym stopniu utrudnia funkcjonowanie człowieka. Zatem czy osoby z tym schorzeniem mogą zdobyć prawo jazdy? Mogą, ale z zastrzeżeniem o konieczności korekcji wady. Zachowanie bezpieczeństwa wobec siebie i innych użytkowników jest obowiązkiem. Brak korekcji wady wzroku w tym przypadku niosłoby realne zagrożenie.

Osoby ze stożkiem rogówki mogą prowadzić pojazd nosząc specjalne soczewki kontaktowe. Dla chorego na stożek rogówki prawo jazdy jest wydawane na czas określony, a lekarz decyduje o terminie ważności. Może on wynosić nie więcej niż 10 lat. Przedłużenie ważności uprawnień do prowadzenia samochodu każdorazowo musi być poprzedzone badaniem wzroku.

Stożek rogówki a praca

Stożek rogówki może spowodować niezdolność do wykonywania pracy. W takiej sytuacji pacjent może wystąpić o przyznanie renty do czasu przeprowadzenia procedur leczniczych i przywrócenia prawidłowej zdolności widzenia.

 
Bibliografia:

1. P. Caroline, M. Andre, B. Kinoshita, J. Choo, Etiology, Diagnosis, and Management of Keratoconus: New Thoughts and New Understandings, Pacific University College of Optometry [dostęp: 22.02.2023].
2. National Keratoconus Foundation, How is keratoconus treated? [dostęp: 22.02.2023].
3. E. Wylęgała, D. Tarnawska, D. Dobrowolski, Choroby rogówki, t. 4, wydawnictwo medyczne Górnicki, Wrocław 2015.
4. M.H. Niżankowska, Okulistyka. Podstawy kliniczne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
5. T. Grosvenor, Optometria, Wydawnictwo Elesevier Urban & Partner, Wrocław 2011.