Badanie w lampie szczelinowej – na czym polega?

Badanie w lampie szczelinowej, czyli biomikroskopia, to jedna z najważniejszych metod badania wzroku. Pozwala na skontrolowanie szerokiego spektrum funkcji oka. Przyrząd, będący połączeniem mikroskopu rogówkowego i źródła bardzo silnego światła, jest wykorzystywany w badaniach diagnostycznych wielu chorób okulistycznych.

Spis treści

• Lampa szczelinowa – jak działa?
• Badanie w lampie szczelinowej – jakie są wskazania do wykonania badania?
• Jak wygląda badanie w lampie szczelinowej?
• Przygotowanie do badania w lampie szczelinowej
• Skutki uboczne badania w lampie szczelinowej
• Badanie w lampie szczelinowe – cena

Lampa szczelinowa – jak działa?

Lampa szczelinowa została opracowana przeszło sto lat temu przez okulistę – Allvara Gullstranda. Szwedzki naukowiec przyczynił się do znacznego postępu w dziedzinie badania chorób oczu, za co otrzymał Nagrodę Nobla w 1911 roku.

Badanie w lampie szczelinowej wykonywane jest przez dwuokularową część. Umożliwia bardzo dokładną diagnostykę i ocenę stanu przedniego odcinka oka, na który składają się;

- powieka
- twardówka
- rogówka
- spojówka
- tęczówka
- soczewka

Badanie w lampie szczelinowej przy użyciu biomikroskopu umożliwia uzyskanie trójwymiarowego obrazu oka w ogromnym powiększeniu. Porównaj to z możliwościami badania z mikroskopie konfokalnym.

Badanie w lampie szczelinowej – jakie są wskazania do wykonania badania?

Badanie w lampie szczelinowej pozwala na szczegółową analizę anatomii struktur oka. Zakres możliwości biomikroskopu jest pomocny w wykrywaniu następujących chorób oczu:

• stożek rogówki
• zaćma
• jaskra
• jaskra wtórna
• zmętnienie ciała szklistego
• zapalenie spojówek
• presbiopia (starczowzroczność)
• retinopatia barwnikowa
• zapalenie naczyniówki
• choroba Wilsona
• zespół Sjögrena
• odwarstwienie siatkówki
• zwyrodnienie plamki żółtej
• dystrofia Fuchsa

Lampa szczelinowa jest wyposażona w filtry, które umożliwiają dostosowanie koloru światła i jego natężenia. Zmniejszenie intensywności światła bywa potrzebne podczas badania pacjentów o wysokiej wrażliwości. Modyfikacja barwy światła poszerza możliwości diagnostyczne badania w lampie szczelinowej.

Najczęściej do badania w lampie szczelinowej używa się światła białego. Światło kobaltowoniebieskie używane jest do badania razem z fluoresceiną, ponieważ pozwala uzyskać efekt fluorescencyjny. Żółty filtr umożliwia zwiększenie kontrastu. Światło zielone pozwala na rozróżnienie zmian naczyniowych od barwnikowych oraz dokładną obserwację konkretnych struktur oka, takich jak naczynia krwionośne siatkówki, włókna nerwowe i ciało szkliste. Nowoczesne biomikroskopy posiadają także obojętny filtr gęstości i filtr redukujący ciepło, co wpływa korzystnie na komfort pacjenta.

Wykonanie badania w lampie szczelinowej jest wskazane między innymi u osób chorujących na cukrzycę. Choroba metaboliczna prowadzi często do stopniowych uszkodzeń wzroku, a badanie przy użyciu lampy szczelinowej pozwala na szybkie rozpoznanie zagrożeń na wczesnych etapach.

Jak wygląda badanie w lampie szczelinowej?

Badanie w lampie szczelinowej polega na skierowaniu światła na tę strukturę gałki ocznej, która wymaga oględzin. Światło może mieć postać rozproszoną lub skupioną w wąskim strumieniu. Biomikroskop służy do powiększenia obrazu oraz widzenia stereoskopowego (inaczej – przestrzennego).

Badanie przy pomocy lampy szczelinowej wykonywane jest z użyciem odpowiednio dobranych soczewek kontaktowych. To musi być poprzedzone zbadaniem oka pod kątem krzywizny, rozmiary źrenicy i kształtu gałki ocznej.

Światło generowane przez lampę szczelinową skupia się na poszczególnych częściach oka. Zastosowanie przez lekarza dodatkowych soczewek do lampy, pozwala na przeprowadzenie gonioskopii, czyli sprawdzenie profilu kąta przesączania i struktury dna oka.

Lampa szczelinowa może zostać wyposażona także w aparat fotograficzny. To praktyczna metoda na sporządzanie najdokładniejszej dokumentacji historii choroby. Badanie w lampie szczelinowej może być połączone z tonometrem aplanacyjnym, który mierzy ciśnienie wewnątrzgałkowe.

Przygotowanie do badania w lampie szczelinowej

Badanie w lampie szczelinowej może wiązać się z koniecznością rozszerzenia źrenic. Okulista stosuje krople wywołujące pożądany efekt, a osoba badana zawsze jest o tym uprzedzona. Rozszerzenie źrenic do badania wywołuje krótkotrwałą nadwrażliwość na światło i pogorszenie ostrości widzenia, dlatego wskazane jest zabranie z sobą okularów przeciwsłonecznych. Na badanie warto przyjść w towarzystwie drugiej osoby, ponieważ z pewnością nie należy po tym prowadzić samochodu. Działanie kropli mija zazwyczaj w ciągu kilku godzin od badania.

Badanie w lampie szczelinowej nie wymaga przygotowań ze strony pacjenta i jest bezbolesne. Przeprowadzane jest w pozycji siedzącej, a badany opiera brodę na specjalnej podpórce. Głowę należy utrzymać nieruchomo na czas badania i patrzeć prosto przed siebie.

Skutki uboczne badania w lampie szczelinowej

Skutkiem ubocznym badania w lampie szczelinowej może być tzw. lśnienie i kłopoty z ostrością widzenia. Jest to jednak chwilowe i mija po kilku minutach. Warto podkreślić, że badanie w lampie szczelinowej jest zupełnie bezpieczne i nie powoduje uszkodzeń. Nie ma żadnych ograniczeń w wykonywaniu badania. Może być robione wielokrotnie, gdy tylko zachodzi potrzeba zbadania fizjologii oka.

Badanie w lampie szczelinowe – cena

Badanie w lampie szczelinowej wykonuje okulista. Biomikroskop jest jednym z podstawowych sprzętów na wyposażeniu gabinetu. Badanie w lampie szczelinowej może być wykonane w ramach NFZ, podczas badania wzroku. Jeśli decydujesz się na prywatną wizytę u okulisty – z reguły badanie w lampie szczelinowej przeprowadzane jest jako część konsultacji – w ramach jej ceny.
 

Bibliografia:

1. Pogrzebielski, Badanie w lampie szczelinowej (biomikroskopia) (dostęp: 20.03.2023)
2. D. Porter, What is a Slit Lamp?, American Academy Of Ophtomalogy (dostęp: 20.03.2023).
3. J.K. Ledford, V. Sanders, Badanie w lampie szczelinowej, Wydawnictwo Medyczne Górnicki, Wrocław 2011.
4. T.  Grosvenor, Optometria, Wydawnictwo Elesevier Urban & Partner, Wrocław 2011.