Owrzodzenie rogówki – na czym polega?

Owrzodzenie rogówki to bardzo uciążliwa postać infekcji, która rozwija się w zewnętrznej warstwie oka. Przyczyną takiego stanu mogą być bakterie, pierwotniaki lub zakażenie grzybicze. Problem ten wymaga pilnej konsultacji z lekarzem. Z artykułu dowiesz się jakie są objawy owrzodzenia rogówki i w jaki sposób leczy się to schorzenie.

• Czym jest owrzodzenie rogówki?
• Jakie są przyczyny owrzodzenia rogówki?
  • 1. Owrzodzenie rogówki z powodu chorób autoimmunologicznych
  • 2. Owrzodzenie rogówki z powodu bakterii
  • 3. Owrzodzenie rogówki z powodu infekcji grzybiczej
  • 4. Owrzodzenie rogówki z powodu pasożytów
• Objawy owrzodzenia rogówki – jak rozróżnić?
• Jaki powikłania może wywołać owrzodzenie rogówki?
• Owrzodzenia rogówki – jakie badania trzeba wykonać?
• Leczenie owrzodzenia rogówki

Czym jest owrzodzenie rogówki?

Owrzodzenie rogówki jest bolesnym stanem zapalnym, który powoduje charakterystyczne objawy. Rogówka jest transparentną warstwą oka, która odpowiada za skupianie promieni świetlnych. Jest to bardzo czuła tkanka, silnie unerwiona, dlatego wywołuje dotkliwe symptomy. Brak leczenia owrzodzenia rogówki może doprowadzić do poważnych uszkodzeń narządu wzroku.

Jakie są przyczyny owrzodzenia rogówki?

Przyczyn owrzodzenia rogówki może być kilka, ale skutki są zawsze podobne. Bez względu na podłoże stanu zapalnego, wymaga ono interwencji lekarza i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Oto najczęstsze powody owrzodzenia rogówki:

1. Owrzodzenie rogówki z powodu chorób autoimmunologicznych

Podłożem problemu mogą choroby układu odpornościowego. Błędne reakcje organizmu na jakieś czynniki powodują działanie destrukcyjne wobec własnych tkanek. Jednym z sygnałów jest właśnie owrzodzenie rogówki. Dotyczy to osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów, zespół Churga-Strauss i ziarniak Wegenera. Inne choroby autoimmunologiczne, które objawiają się owrzodzeniem rogówki, to:

• zapalenie wielochrząstkowe
• toczeń rumieniowaty układowy
• mikroskopowe zapalenie wielonaczyniowe
• guzkowe zapalenie tętnic

2. Owrzodzenie rogówki z powodu bakterii

Jedną z częstych przyczyn owrzodzenia rogówki są bakterie. Za infekcje oka odpowiadają gronkowce, paciorkowce i pałeczki ropy błękitnej. Rozwój drobnoustrojów może być wywołany przez:

• zespół suchego oka
• uraz mechaniczny
• ciało obce w oku
• błędy podczas korzystania z soczewek kontaktowych
• rozprzestrzenianie się stanu zapalnego z innych części oka
• powikłania po operacjach okulistycznych

Zobacz także >> 8 błędów popełnianych podczas noszenia soczewek

3. Owrzodzenie rogówki z powodu infekcji grzybiczej

Owrzodzenie rogówki może pojawić się jako konsekwencja kontaktu z grzybami:

• Candida
• Aspergillus
• Fusarium

Do tego typu infekcji może dojść w podobny sposób jak przy zapaleniu bakteryjnym. Materiał biologiczny dostaje się do oka wskutek braku higieny przy używaniu soczewek kontaktowych  lub wraz z ciałem obcym. Bardziej narażone na takie problemy są osoby z osłabioną odpornością.

4. Owrzodzenie rogówki z powodu pasożytów

Owrzodzenie rogówki mogą wywołać pierwotniaki, które występują w wodzie, powietrzu i glebie. W tym przypadku ryzyko również stwarzają nieodpowiednio używane soczewki kontaktowe, a szczególnie przemywanie ich w zwykłej wodzie z kranu. Do tych czynności potrzebny jest specjalny płyn do soczewek, który dezynfekuje i usuwa drobnoustroje. Rozmnażaniu pasożytów na powierzchni oka sprzyja brak ściągania ich podczas kąpieli (w basenie, jeziorze i pod prysznicem).

Objawy owrzodzenia rogówki – jak rozróżnić?

Objawy owrzodzenia rogówki, bez względu na przyczynę infekcji, przyjmują postać trudnych do zagojenia, bolesnych ran. Stan zapalny postępuje i obejmuje coraz szerszą powierzchnię oka. Wskutek tego dochodzi do uszkodzeń nabłonka i głębiej położonych warstw. Bardzo groźna jest perforacja rogówki.

Początkowe objawy owrzodzenia rogówki, to:

• zaczerwienienie oka
• spadek ostrości widzenia
• światłowstręt
• zmętnienie rogówki
• mimowolne kurcze powiek
• pieczenie i ból oka
• ropa w oku

Ø  Jeśli przyczyną owrzodzenia rogówki są bakterie, wówczas można zaobserwować w środkowej części oka osady w kolorze szarym, białawym lub żółtym. Infekcja tego typu objawia się silnym przekrwieniem w odległości 5 mm od centralnego punktu oka. Przy bakteryjnym owrzodzeniu rogówki występuje też obrzęk spojówek i powiek.
 
Ø  Grzybicze owrzodzenie rogówki można rozróżnić przez specyficzny wygląd zajętej części oka. Przypomina to powierzchnię krateru, a brzegi owrzodzenia mają niewyraźne granice. Widoczne są także czasem nitkowate struktury. Ropne nacieki na środku rogówki są gęste, a jeśli mamy do czynienia z drożdżakami, to od nacieku będą odchodzić wypustki o białej barwie. Sygnałem owrzodzenia rogówki wywołanego grzybami jest ropa zgromadzona w przedniej komorze oka, czyli ropostek.
 
Ø  To co odróżnia infekcję spowodowaną pierwotniakami, to ból i pogorszenie widzenia przy braku widocznych zmian nabłonka. Symptomy tego rodzaju owrzodzenia mogą być mylone z zespołem suchego oka. Stany zapalne wywołane pierwotniakami tworzą małe, rozproszone nacieki lub odchodzące promieniście szare zmiany, ale nie towarzyszy im wydzielina ropna.

Jaki powikłania może wywołać owrzodzenie rogówki?

Owrzodzenie rogówki może prowadzić to groźnych uszkodzeń poszczególnych części gałki ocznej. Zaburzenia w cyrkulacji cieczy są związane z rozwojem jaskry wtórnej. Silne zmętnienie rogówki prowadzi do stworzenia się bielma na oku, a uszkodzenia skutkują powstaniem garbiaka.

Powikłaniem nieleczonego owrzodzenia rogówki może być wspomniana już perforacja, czyli przerwanie ciągłości tkanki. W takich przypadkach konieczne jest wykonanie przeszczepienia rogówki. Infekcja może rozprzestrzenić się na głębsze strefy gałki ocznej, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do utraty wzroku, a nawet do konieczności usunięcia gałki ocznej.

Owrzodzenia rogówki – jakie badania trzeba wykonać?

Leczenie owrzodzenia rogówki musi być dostosowane do przyczyn infekcji, dlatego konieczne jest ustalenie podłoża problemów. Pacjent zgłaszający się z objawami owrzodzenia rogówki z pewnością zostanie skierowany na badanie w lampie szczelinowej. Zaburzenia w przepływie cieczy w oku wymagają diagnostyki za pomocą tonometrii, czyli badania ciśnienia w oku.

Diagnostyka owrzodzenia rogówki obejmuje również badanie dna oka. Często wymaganym badaniem jest test Schirmera, który pozwala ocenić wydzielanie łez. Jeżeli zmętnienie utrudnia przeprowadzenie badań, może wykonać też USG gałki ocznej.

Leczenie owrzodzenia rogówki

Leczenie owrzodzenia rogówki jest dopasowywane indywidualnie do pacjenta. Często stosuje się krople nawilżające do oczu i preparaty o działaniu przeciwbólowym. W leczeniu owrzodzenia rogówki wykorzystuje się:

• leki immunosupresyjne
• antybiotyki do stosowania miejscowego
• krople sterydowe
• soczewki terapeutyczne.

Sprawdź także >> jak prawidłowo zakraplać oczy?

Jeśli infekcja została wywołana przez grzyby, stosowane są preparaty przeciwgrzybicze. Gdy doszło do znacznych uszkodzeń tkanek, konieczne może okazać się operacyjne usunięcie martwiczych zmian.
 

Bibliografia:

1. P. Thomas, J. Kaliamurthy, Mycotic keratitis: epidemiology, diagnosis and management [w:] Clinical microbiology and infection 2013 Mar;19(3) (dostęp: 17.08.2023).
2. P. Thomas, Fungal infections of the Corneal [w:] Eye – London 2003 Nov;17(8) (dostęp: 17.08.2023).
3. S. Lakhundi, R. Siddiqui, N. Khan, Pathogenesis of microbial keratitis [w:] Microbial pathogenesis 2017 Mar;104 (dostęp: 17.08.2023).