Mikroskop konfokalny w diagnostyce rogówki

Mikroskop konfokalny jest używany do badań okulistycznych stosunkowo od niedawna, bowiem od lat 80. XX wieku. Wykorzystanie nowej techniki obrazowania to ogromny skok w jakości uzyskiwanej wizualizacji. Jak wygląda badanie w mikroskopie konfokalnym i jakie choroby oczu pomaga rozpoznać? Wszystkiego dowiesz się z tego artykułu.

Mikroskop konfokalny w okulistyce - kompendium wiedzy

• Nowoczesne badanie okulistyczne w mikroskopie konfokalnym
• Do rozpoznania jakich schorzeń oczu potrzebny jest mikroskop konfokalny?
• Badanie okulistyczne w mikroskopie konfokalnym – wskazania
• Mikroskop konfokalny w ocenie stanu oka po zabiegach okulistycznych
• Przebieg badania rogówki  w mikroskopie konfokalnym

Nowoczesne badanie okulistyczne w mikroskopie konfokalnym

Mikroskop konfokalny to urządzenie skonstruowane przez Marvina Minsky’ego. Amerykański profesor opatentował go w 1961 roku. Od samego początku mikroskop konfokalny znajdował zastosowanie w wielu dziedzinach nauki, w tym również w nowatorskiej diagnostyce chorób rogówki.

Korzyści, które wynikają z zastosowania mikroskopii konfokalnej w okulistyce, to przede wszystkim wysoki kontrast i jakość obrazowania. Ta ogromna różnica została osiągnięta dzięki wykluczeniu promieni spoza płaszczyzny ogniskowania. Jest to możliwe za sprawą specjalnych przesłon zastosowanych w konstrukcji mikroskopu konfokalnego, zaś kondensator i obiektyw urządzenia mają jeden wspólny punkt ogniska.

Efektem badania w mikroskopie konfokalnym jest nawet 600-krotne powiększenie! Dla porównania – badanie w lampie szczelinowej pozwala uzyskać powiększenie 40-krotne (ale trzeba tu także podkreślić, że lampa szczelinowa nie jest gorszą metodą. Stosuje się ją do przypadków, gdy takie powiększenie jest w zupełności wystarczające).

Do rozpoznania jakich schorzeń oczu potrzebny jest mikroskop konfokalny?

Podczas badania rogówki w mikroskopie konfokalnym otrzymujemy obraz przekroju tej warstwy oka w dokładności do 5-10 mikrometrów (µm). To pozwala na ocenę wszystkich sześciu warstw rogówki na poziomie komórkowym. Częstym zastosowaniem tej metody jest diagnozowanie zapalenia rogówki wywołanego przez zakażenie grzybicze.

U osób, które popełniają błędy podczas noszenia soczewek kontaktowych, istnieje ryzyko rozwoju rzadkiego schorzenia acanthamoeba keratitis. Jest ono spowodowane jest działalnością pierwotniaków.
Mikroskop konfokalny może mieć także duże znaczenie u pacjentów z retinopatią cukrzycową. Choroba ta wiąże się z postępem uszkodzeń struktur gałki ocznej, a regularna kontrola okulistyczna pozwala temu zapobiegać.

Badanie okulistyczne w mikroskopie konfokalnym – wskazania

Wskazaniem do badania w mikroskopie konfokalnym jest szereg zaburzeń wzroku. Jednym z najnowszych zastosowań w tej dziedzinie jest diagnostyka filmu łzowego. Wszelkie nieprawidłowości w tym zakresie mogą uchronić pacjenta przed powikłaniami związanymi z zespołem suchego oka.

W badaniu mikroskopem konfokalnym otrzymujemy precyzyjną wartość grubości rogówki (sprawdź czym różni się pachymetria). Ma to bardzo uniwersalne zastosowanie w przypadku podejrzenia erozji nabłonka i licznych schorzeń rogówki. Na badanie w mikroskopie konfokalnym okulista skieruje pacjenta z podejrzeniem:

• dystrofii Cogana
• dystrofii nabłonkowa Meesmanna
• dystrofii ziarnista rogówki Reisa-Bücklersa
• alergicznego zapalenia rogówki
• dystrofii Fuchsa
• zmian komórek spojówkowych wywołanych trądzikiem różowatym
• chorób spichrzeniowych
• dystrofii Schnydera
• choroby Fabry’ego
• obrzęku rogówki
• dystrofii ziarnistej
• dystrofii plamkowatej
• neowaskularyzacji rogówki

Mikroskop konfokalny w ocenie stanu oka po zabiegach okulistycznych

Mikroskop konfokalny służy także do kontrolnych badań u osób, które zostały poddane operacjom okulistycznym. Dzięki wysokiej jakości obrazu lekarz może obserwować czy proces regeneracji przebiega prawidłowo. Jest to szczególnie istotne u pacjentów, którzy mają za sobą:

• przeszczepienie rogówki
• crosslinking
• laserową korekcję wzroku

Przebieg badania rogówki  w mikroskopie konfokalnym

Badanie oka w mikroskopie konfokalnym jest poprzedzone znieczuleniem worka spojówkowego i rogówki. Jest to konieczne w celu wyeliminowania odruchowego mrugania w kontakcie z soczewką urządzenia. Badanie odbywa się w całości na siedząco i trwa około 10 minut.

Na soczewkę mikroskopu konfokalnego aplikuje się neutralny żel, który zapewnia lepszy kontrast i rozdzielczość obrazu. Podobnie dzieje się w przebiegu różnych badań ultrasonograficznych, w tym także USG gałki ocznej. Preparat chroni też oko przed podrażnieniem. W badaniu rogówki za pomocą mikroskopu konfokalnego wykonywane są zdjęcia, które stanowią podstawę dalszej analizy.
 

Bibliografia:

1. R. Alzubaidi, M. Sharif, R. Qahwaji, S. Ipson, A. Brahma, In vivo confocal microscopic corneal images in health and disease with an emphasis on extracting features and visual signatures for corneal diseases: a review study [w:] The British Journal of Ophthalmology 2016 Jan;100(1)
2. A. Chiou, S. Kaufman, H. Kaufman, R. Beuerman, Clinical corneal confocal microscopy [w:] Survey of Ophthalmology 2006 Sep-Oct;51(5)
3. J. Erie, J. McLaren, S. Patel, Confocal microscopy in ophthalmology [w:] American Journal of Ophthalmology 2009 Nov;148(5)