Blefarospazm – skąd bierze się mimowolny kurcz powiek?
Blefarospazm to stan charakteryzujący się mimowolnym skurczem mięśni powiek. Może to prowadzić do powtarzających się, szybkich, bezwiednych drgań lub skurczów powiek. Często objawia się jako powtarzające się mrugania, które mogą być trudne do powstrzymania. Jakie są przyczyny blefarospazmu i jak im zaradzić?
Informacje, które znajdziesz w tym artykule:
- Na czym polega blefarospazm?
- Blefarospazm - przyczyny
- Blefarospazm a bodźce
- Jak leczyć kurcz powiek?
Na czym polega blefarospazm?
Blefarospazm to termin medyczny określający niekontrolowany skurczu powiek. Nasilenie tego zjawiska i jego częstotliwość bywa bardzo różna. W najlżejszej postaci blefarospazm polega jedynie na częstszym mruganiu (porównaj to z drganiem powieki).
Najtrudniejsze przypadki blefarospazmu znane lekarzom polegały na całkowitym zaciśnięciu powiek i niemożności ich otwarcia. Taki silny kurcz mięśni odpowiadających za ruch powiek, wywołuje ból i uniemożliwia człowiekowi normalne funkcjonowanie. Blefarospazm rzadziej dotyczy tylko jednego oka. Z reguły kurcz powiek występuje symetrycznie, co oznacza, że skurcz następuje jednocześnie w obu powiekach. Inną dolegliwością w obszarze funkcji oka jest ptoza, czyli opadanie powieki.
Blefarospazm - przyczyny
Przyczyny blefarospazmu mogą być różnorodne, włączając w to:
- czynniki genetyczne
- stres
- zmęczenie oczu
- nadmiar kofeiny
- alergie
- stany chorobowe
Bezpośrednią przyczyną kurczu powiek są zaburzenia funkcji nerwu twarzowego. Istnieje szereg dolegliwości, które mogą mieć z tym związek. Należą do nich choroby o podłożu neurologicznym, np. dystonia.
W rzadkich przypadkach blefarospazm bywa konsekwencją wypadków i doznanych urazów głowy. Zaburzenia w pracy układu nerwowego mogą być wynikiem porażenia prądem. Trudne do wyjaśnienia kurcze powiek mogą też być objawem chorób, takich jak:
- stwardnienie rozsiane
- choroba Parkinsona
- nowotwory układu nerwowego
- leukodystrofia
- udar mózgu
Blefarospazm występuje zazwyczaj u osób po 50. roku życia i doznają go częściej kobiety. Przyczyną bywają dolegliwości narządu wzroku, takie jak:
- zespół suchego oka
- zapalenie spojówek
- infekcje przedniego odcinka oka
Wszystkie te czynniki mogą wynikać ze zbyt długiego noszenia soczewek kontaktowych bez przerwy (co także wpływa na przesuszenie oka).
Powodem kurczu powiek może być niewłaściwe dopasowanie soczewek kontaktowych. Dowiedz się więcej jak prawidłowo dobrać soczewki kontaktowe.
Blefarospazm a bodźce
Zauważono, że blefarospazm nasila się w reakcji na intensywne sztuczne światło. Bodźcem wywołującym kurcze powiek lub zwiększającym ich częstotliwość, jest długotrwałe oglądanie telewizji i korzystanie z urządzeń ekranowych.
Osoby doświadczające kurczu powiek doznają wcześniej charakterystycznego uczucia piasku pod powiekami. W wyniku tego mruganie przybiera na częstotliwości, a następnie przechodzi w silniejszy kurcz zamykający powiekę. Może mieć to związek z ogólnie pojętym wysiłkiem narządu wzroku, bowiem blefarospazm staje się bardziej odczuwalny podczas kierowania pojazdem i czytania, czyli wówczas, gdy gałki oczne wykonują bardziej intensywną pracę.
Jak leczyć kurcz powiek?
Blefarospazm zawsze wymaga konsultacji z neurologiem. Diagnozowanie problemu opiera się o szczegółowy wywiad lekarski, zebranie informacji o wszystkich zażywanych lekach i przebytych chorobach. Ważne jest przeprowadzenie badania elektromiograficznego.
Nie należy lekceważyć symptomów, szczególnie jeśli ulegają nasileniu. Jak dotąd nie wynaleziono metody, która definitywnie wyleczyłaby blefarospazm, ale mamy sposoby na powstrzymanie niepożądanych reakcji lub ich złagodzenie.
Leczenie kurczu powiek może wymagać zastosowania botoksu, czyli zastrzyku z toksyny botulinowej. Ta substancja paraliżuje na jakiś czas wybrane strefy mięśni i usuwa w ten sposób skurcz.
W leczeniu blefarospazmu wykorzystuje się środki farmakologiczne, takie jak:
- lewodopa
- benzodiazepiny
- baklofen
W rzadkich przypadkach jedynym sposobem zaradzenia problemowi kurczu powiek jest operacja. Chirurgiczny zabieg wykonywany jest w celu redukcji aktywności mięśni odpowiadających za pracę oka.
Blefarospazm o niedużym nasileniu można łagodzić m.in. poprzez zmianę niektórych nawyków. Jeśli zjawisko to ma związek z napięciem nerwowym, można zastosować techniki relaksacyjne, zwiększyć aktywność fizyczną, ograniczyć alkohol i używki. W zmniejszanie objawów pomaga delikatny masaż okolic oczu i ciepłe lub letnie okłady.
Okuliści zalecają też stosowanie kropli nawilżających do oczu. Zwiększają one komfort, zwłaszcza gdy korzystamy z soczewek kontaktowych. Wśród kropli do oczu dostępne są także preparaty dla alergików. Nawilżanie oczu jest szczególnie wskazane dla osób pracujących przed komputerem i przebywających w pomieszczeniach ogrzewanych i klimatyzowanych. Takie warunku wzmagają przesuszenie gałek ocznych.
Bibliografia:
- K. Boyd, Eye Twitching Causes and Treatment [w:] American Academy of Ophthalmology Apr. 27/2023 (dostęp: 10.05.2024).
- A. Owuraku, T. Lartey, B. Patel, Benign Essential Blepharospasm [w:] National Library of Medicine, August 7 2023 (dostęp: 10.05.2024).
- H. A. Jinnah, Diagnosis & Treatment of Dystonia [w:] Neurologic Clinics Vol. 33, Issue 1, February 2015 (dostęp: 10.05.2024).
- L. Scoor, J. McKay, M. Hallett i inni, Clinical Features and Evolution of Blepharospasm: A Multicenter International Cohort and Systematic Literature Review [w:] Dystonia, 16 May 2022 (dostęp: 10.05.2024).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
