Kępki żółte powiek – co to? Jak usunąć?

Kępki żółte powiek, znane również jako ksantelazma (Xanthelasma Palpebrarum), to łagodne zmiany skórne, które pojawiają się w okolicach powiek. Chociaż same w sobie nie stanowią zagrożenia dla zdrowia, mogą być oznaką problemów metabolicznych, takich jak wysoki poziom cholesterolu. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie są kępki żółte, jakie są ich przyczyny, jak je diagnozować i jakie są dostępne metody ich leczenia.

Najważniejsze informacje:

• Co to są kępki żółte powiek?
• Kto jest narażony na wystąpienie kępek żółtych powiek?
• Przyczyny powstawania kępek żółtych
• Czy kępki żółte powiek są groźne?
• Jak diagnozuje się kępki żółte powiek?
• Jak usunąć kępki żółte powiek?
• Czy kępki żółte mogą powrócić?
• Jak zapobiegać kępkom żółtym powiek?

Co to są kępki żółte powiek?

Kępki żółte to żółtawe plamy lub grudki pojawiające się w okolicach powiek, najczęściej ich wewnętrznych kącików. Powstają w wyniku gromadzenia się cholesterolu w skórze. Są to zmiany zwykle miękkie, niebolesne i dobrze odgraniczone od otaczającej skóry.

Charakterystyka kępek żółtych:

• Występują częściej na górnych powiekach, ale mogą też pojawiać się na dolnych.
• Mają tendencję do symetrycznego rozmieszczenia.
• Mogą mieć różne rozmiary – od drobnych grudek po większe blaszki.

Kto jest narażony na wystąpienie kępek żółtych powiek?

Kępki żółte są stosunkowo rzadką przypadłością, ale częściej występują u:

• Osób w wieku 30–50 lat, choć mogą pojawić się także w starszym wieku.
• Kobiet – schorzenie to występuje u nich częściej niż u mężczyzn.
• Osób z zaburzeniami lipidowymi, takimi jak:
  - Wysoki poziom cholesterolu LDL („złego” cholesterolu),
  - Niski poziom HDL („dobrego” cholesterolu),
  - Podwyższony poziom trójglicerydów.
• Osób z chorobami metabolicznymi, np. cukrzycą, niedoczynnością tarczycy, otyłością czy hiperurykemią.
• Palaczy oraz osób spożywających nadmiernie alkohol.

Chociaż kępki żółte często wiążą się z wysokim poziomem cholesterolu, u 25–70% osób z tą przypadłością poziom lipidów we krwi może być w normie.
 

Przyczyny powstawania kępek żółtych

Za powstawanie kępek żółtych odpowiadają złogi cholesterolu, które gromadzą się pod skórą w wyniku:

• Zaburzeń metabolicznych:
  - Hipercholesterolemia rodzinna,
  - Wysoki poziom LDL lub niski HDL,
  - Choroby wątroby, takie jak pierwotna marskość żółciowa.
• Zwiększonego tarcia i ruchu skóry powiek, co może sprzyjać przeciekowi cholesterolu z naczyń krwionośnych do tkanek.
• Procesów zapalnych w obrębie skóry.
   

Czy kępki żółte powiek są groźne?

Kępki żółte same w sobie są nieszkodliwe i nie powodują bólu ani dyskomfortu. Jednak ich pojawienie się może być sygnałem ostrzegawczym, wskazującym na ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca, zawał serca czy udar mózgu.
 

Jak diagnozuje się kępki żółte powiek?

Diagnoza kępek żółtych jest zwykle oparta na:

• Wywiadzie medycznym – lekarz zapyta o choroby metaboliczne, rodzinne występowanie hipercholesterolemii oraz styl życia.
   
• Badaniu fizykalnym – charakterystyczne żółte zmiany w okolicach powiek są łatwe do rozpoznania klinicznie.
   
• Badaniach laboratoryjnych, takich jak:
  - Lipidogram (poziom LDL, HDL, trójglicerydów i cholesterolu całkowitego),
  - Badania w kierunku cukrzycy (HbA1c, poziom glukozy),
  - Testy czynności wątroby i tarczycy.
   

Jak usunąć kępki żółte powiek?

Kępki żółte zwykle nie znikają samoistnie. Jeśli stanowią problem estetyczny lub niepokoją pacjenta, można je usunąć. Istnieje kilka metod leczenia:
 

Chirurgiczne usunięcie
Polega na wycięciu zmian skórnych przez chirurga. Jest to metoda skuteczna, ale może wiązać się z ryzykiem blizn lub wywinięcia powieki.
 

Terapia laserowa
Używa się lasera CO2 lub Er:YAG, który niszczy zmiany za pomocą energii świetlnej. Zabieg jest precyzyjny, jednak może powodować rumień, przebarwienia lub blizny.
 

Peeling chemiczny
Stosuje się kwas trichlorooctowy (TCA), który powoduje koagulację białek i złuszczanie skóry. Metoda ta jest skuteczna w przypadku mniejszych zmian, ale może prowadzić do przebarwień.
 

Krioterapia
Zmiany są zamrażane za pomocą ciekłego azotu. Ta metoda jest mniej popularna, ponieważ może powodować obrzęk powieki i blizny.
 

Elektrokoagulacja
Używa się igły elektrycznej do zniszczenia tkanek zmienionych chorobowo. Jest to metoda stosunkowo bezpieczna, ale może powodować zmiany pigmentacyjne.

Czy kępki żółte mogą powrócić?

Nawroty kępek żółtych są dość częste – nawet u 40–80% pacjentów po zabiegach usuwania. Ryzyko nawrotu wzrasta, jeśli podstawowe zaburzenia lipidowe nie zostaną odpowiednio kontrolowane. Dlatego tak ważne jest leczenie przyczynowe, a nie tylko usuwanie zmian.
 

Jak zapobiegać kępkom żółtym powiek?

Zapobieganie kępkom żółtym wymaga przede wszystkim kontrolowania poziomu cholesterolu i dbania o zdrowy styl życia. Oto kilka praktycznych wskazówek:

Zdrowa dieta:

• Unikaj tłuszczów nasyconych i trans (masło, smażone potrawy, tłuste mięsa),
• Wybieraj produkty bogate w błonnik (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe),
• Spożywaj tłuszcze nienasycone (oliwa z oliwek, awokado, ryby).

Aktywność fizyczna:

• Regularny ruch, np. szybkie spacery, jazda na rowerze lub pływanie przez 30 minut dziennie.

Rzucenie palenia:

• Palenie wpływa negatywnie na profil lipidowy i zwiększa ryzyko powstawania kępek żółtych.

Ograniczenie alkoholu:

• Nadmiar alkoholu może podwyższać poziom trójglicerydów.

Regularne badania:

• Monitoruj poziom cholesterolu i kontroluj choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca czy nadciśnienie.
   

Kępki żółte powiek to zmiany skórne, które najczęściej wiążą się z zaburzeniami lipidowymi. Choć same w sobie nie są groźne, mogą wskazywać na zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Usunięcie kępek żółtych jest możliwe za pomocą różnych metod, ale kluczowe znaczenie ma profilaktyka i leczenie przyczynowe. Regularne badania, zdrowa dieta i aktywność fizyczna pomogą nie tylko zapobiegać nawrotom, ale także poprawić ogólny stan zdrowia.

Bibliografia:

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Xanthelasma
2. https://eyewiki.org/Xanthelasma
3. https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-xanthelasma
4. https://www.aocd.org/page/Xanthelasma
5. https://www.webmd.com/eye-health/xanthelasma