Dlaczego od patrzenia w słońce psuje się wzrok?
Nie wolno patrzeć prosto na słońce – ostrzegali nas rodzice. Zastanawialiście się kiedyś ile jest w tym prawdy? Czy faktycznie można z tego powodu oślepnąć albo uszkodzić sobie oczy? Przestrogi zakazujące kierowania wzroku bezpośrednio na najjaśniejszą planetę są w pełni uzasadnione. Sprawdź z nami dlaczego tak się dzieje i jak można chronić swoje oczy.
Spis treści:
- Wpływ słońca na wzrok
- Czy można oślepnąć przez patrzenie na słońce?
- Utrata wzroku przez słońce – kto jest narażony?
- Jak chronić oczy przed słońcem?
Wpływ słońca na wzrok
Aby zrozumieć jak światło słoneczne wpływa na nasz wzrok, musimy przyjrzeć się najpierw bliżej budowie oczu. Zewnętrzna warstwa gałek ocznych, czyli rogówka, jest przezierna. Oznacza to, że jest niczym szklana szyba – fizyczna bariera, ale umożliwiająca przenikanie światła.
Otwór źreniczny jest już wyposażony w pewien mechanizm regulacji. Poprzez źrenicę światło dociera do siatkówki i pozwala na odbiór bodźców wzrokowych. Mikroskopijne mięśnie oraz bezwarunkowe odruchy zmniejszają lub zwiększają dostęp światła do wnętrza gałek ocznych.
Czy można oślepnąć przez patrzenie na słońce?
Przestrogi dorosłych w sprawie patrzenia w słońce są prawdą. Oczywiście jednorazowe spojrzenie na słońce nie pozbawi nas zdolności widzenia, ale powtarzanie tego lub brak ochrony oczu w warunkach intensywnego nasłonecznienia może być poważnym zagrożeniem. Bardzo groźne dla wzroku jest także patrzenie na zaćmienie słońca bez ochrony.
Wraz ze światłem słonecznym dociera do nas promieniowanie UV. Jego działanie na skórę jest oczywiste i każdy z nas niejednokrotnie doznał podrażnień, a nawet poważnych poparzeń. Oczy są narażone w taki sam sposób. Ekspozycja na słońce może wywołać bardzo nieprzyjemne skutki, takie jak:
- poparzenie i zapalenie rogówki
- zapalenie spojówek
Tkanki oka są niezwykle wrażliwe i kontakt z promieniami UV może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Retinopatia słoneczna to efekt uszkodzenia siatkówki, który objawia się:
- spadkiem ostrości wzroku
- zamgleniami i mroczkami
- bólami głowy
- nadwrażliwością na światło
Utrata wzroku przez słońce – kto jest narażony?
Utrata wzroku jako bezpośredni wynik patrzenia na słońce, zdarza się rzadko. Doprowadzić do tego mogłaby naprawdę wyjątkowa niefrasobliwość. Jednak powinniśmy przestrzegać nasze pociechy przed tego rodzaju eksperymentami i uświadamiać im jak duże jest zagrożenie. U dzieci oczy charakteryzują się bardzo dużą transparentnością, a młode tkanki są bardzo wrażliwe na różne czynniki. Zarówno do poparzenia, jak i wewnętrznych uszkodzeń receptorów może u najmłodszych dojść o wiele szybciej niż u dorosłych.
Warto też pamiętać o warunkach zwiększających ryzyko. Czasami nie trzeba patrzeć wprost na słońce, by narazić się na oślepnięcie. Promienie odbijające się od tafli wody (nad rzeką, jeziorem i nad morzem) oraz od śniegu, przybierają na intensywności. Dlatego tak ważna jest ochrona oczu podczas wakacyjnego wypoczynku.
Miłośnicy sportów zimowych i wspinaczki wysokogórskiej są w wysokim stopniu narażeni na ślepotę śnieżną. Takie warunki wymagają profesjonalnej ochrony oczu z najwyższym filtrem UV w soczewkach okularowych.
Uszkodzenia plamki żółtej – najbardziej wrażliwej strefy siatkówki – mogą być odczuwane dopiero po dłuższym czasie. Innym skutkiem związanym z narażaniem oczu na działanie słońca, jest większe ryzyko rozwoju zaćmy, czyli zmętnienia soczewki.
Jak chronić oczy przed słońcem?
Ochrona oczu przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych jest dziś bardzo prosta i mamy na to sprawdzone sposoby. Co rekomendują okuliści? Jeśli nosisz soczewki kontaktowe – możesz z powodzeniem połączyć tę komfortową metodę korekcji wad wzroku z modnymi okularami przeciwsłonecznymi.
Optometryści polecają również soczewki z filtrami UV. Wówczas masz zapewnioną ochronę przez cały czas. To bardzo praktyczne rozwiązanie przede wszystkim dlatego, że ochrona jest wskazana przez cały rok.
Nawet przy zachmurzonym niebie promieniowanie UV może oddziaływać na nasze oczy. Warto o tym pamiętać podczas egzotycznych wakacji i podróży w rejony świata bliższe równikowi.
Bibliografia:
- M. Jourieh, Solar retinopathy: A literature review [w:] Oman Journal of Ophthalmology 17(2):p 173-180, May–Aug 2024 (dostęp: 10.02.2025).
- Randolph D Glickman, Phototoxicity to the retina: mechanisms of damage [w:] International Journal of Toxicology 2002 Nov-Dec;21(6) (dostęp: 10.02.2025).
- D. Hutton, Diagnosis and management of solar retinopathy [w:] Ophthalmology Times, March 21, 2024 (dostęp: 10.02.2025).
- D. Porter, J.M. Huffman, What is Photokeratitis — Including Snow Blindness? [w:] American Academy of Ophthalmology, May 16, 2023 (dostęp: 10.02.2025).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
