Odklejenie siatkówki – objawy, przyczyny i leczenie

Odklejenie siatkówki jest niebezpiecznym problemem zdrowotnym, ponieważ w krótkim czasie może w wysokim stopniu uszkodzić wzrok. Z jakich przyczyn siatkówka ulega odklejeniu i jakie objawy na to wskazują? Sprawdź czy jesteś obciążony wyższym ryzykiem odwarstwienia siatkówki. Wszystkie informacje znajdziesz w naszym artykule.

Spis treści

• Odklejenie siatkówki – co oznacza?
• Objawy odklejenia siatkówki
• Przyczyny odklejenia siatkówki
  • Zwiększone ryzyko odwarstwienia siatkówki – kogo dotyczy?
• Przyczyny odwarstwienia siatkówki a inne choroby
• Co zrobić w przypadku objawów odklejenia siatkówki?
• Odklejenie siatkówki – diagnostyka
• Odklejenie siatkówki – leczenie
• Czego nie robić przy odklejeniu siatkówki
  • Odklejenie siatkówki – czego unikać?
  • Wysiłek fizyczny a odklejenie siatkówki
• Renta na odwarstwienie siatkówki
  • Alkohol a odklejenie siatkówki

Odklejenie siatkówki – co oznacza?

Odklejenie siatkówki to schorzenie polegające na odwarstwieniu się błony naczyniowej oka. Stąd też równoległa nazwa na tę samą chorobę – odwarstwienie siatkówki. Oko człowieka jest wyposażone w trzy błony: włóknistą, naczyniową oraz siatkówkę. Przy prawidłowo zbudowanej gałce ocznej te trzy struktury przywierają do siebie.

Odwarstwienie siatkówki to odklejenie się błony wewnętrznej od pozostałych błon. Siatkówka wówczas zapada się ku wnętrzu oka.

Istnieją 3 odmiany odwarstwienia siatkówki:

• trakcyjne
• wysiękowe
• przedarciowe

W efekcie odklejenia siatkówki, ciało szkliste może ulegać kurczeniu się. Ten defekt struktury oka osłabia jego spoistość i może to spowodować przerwanie łączności tkanki. Przedarciowe odwarstwienie siatkówki oznacza dosłowne dziurki i szczeliny, przez które ucieka płyn wewnątrzgałkowy. Jest to bardzo groźne dla wzroku, bowiem postęp zaburzenia jest bardzo szybki.

Objawy odklejenia siatkówki

Odklejenie siatkówki nie powoduje bólu. Pacjent z objawami odwarstwiającej się siatkówki doświadcza początkowo jedynie osłabienia wzroku. Jednak zmiany postępują dość szybko i wywołują kolejne trudności.

Siatkówka jest częścią reagującą na światło, dlatego charakterystycznym sygnałem świadczącym o nieprawidłowym działaniu tej części, są dziwne wrażenia świetlne. Najczęściej są to chwilowe rozbłyski, porównywane czasem do błyskawic lub silnych odblasków.

Typowe objawy odwarstwienia siatkówki:

• błyski (inaczej – fotopsje)
• męty w oku
• ubytki pola widzenia

Przyczyny odklejenia siatkówki

Wśród przyczyn odklejenia siatkówki wymienia się różne sytuacje. Wpływ na to ma ogólny stan zdrowia człowieka i inne choroby, z jakimi się zmaga. Przyczyną odwarstwienia siatkówki może być wypadek i mechaniczne uszkodzenia oka.

To groźne dla wzroku zjawisko ma związek z chorobami metabolicznymi, takimi jak cukrzyca. Jedną z istotnych przyczyn odwarstwienia siatkówki są powikłania po operacji zaćmy, co dodatkowo zbiega się najczęściej z podeszłym wiekiem pacjenta.

Zwiększone ryzyko odwarstwienia siatkówki – kogo dotyczy?

Istnieje kilka warunków, które zwiększają niebezpieczeństwo zachorowania na odwarstwienie siatkówki:

• procesy starzenia (częstsze przypadki u osób po 60. roku życia)
• skłonności dziedziczne
• inne choroby oka
• mechaniczne urazy oka
• operacja usunięcia zaćmy

Większe prawdopodobieństwo problemów z siatkówką, mają osoby o skłonnościach uwarunkowanych genetycznie. Jeśli w Twojej rodzinie stwierdzane były przypadki tej choroby – jesteś obciążony większym ryzykiem. Odklejeniem siatkówki są zagrożeni pacjenci diabetologiczni.

W odniesieniu do innych chorób oka – zwiększone ryzyko odklejenia siatkówki dotyczy osób, które przeszły ostre zapalenie wewnątrzgałkowe. Pod kontrolą okulisty powinny być osoby z podejrzeniem centralnej retinopatii surowiczej oraz niemowlęta, które przyszły na świat zbyt wcześnie.

Przyczyny odwarstwienia siatkówki a inne choroby

Odwarstwienie siatkówki może mieć związek z rozwojem innych chorób w organizmie. Ryzyko zaburzeń w spójności błon wewnątrz gałki ocznej są wywoływane przez:

• nowotwory oka
• guz w obrębie oczodołu
• retinopatia u wcześniaków
• choroba genetyczne – zespół Marfana
• retinopatia cukrzycowa

Co zrobić w przypadku objawów odklejenia siatkówki?

Jeżeli zauważysz u siebie powyższe objawy odwarstwienia siatkówki – bezzwłocznie zgłoś się do okulisty. Konieczne będzie przeprowadzenie diagnostyki, która wyjaśni czy doszło do pęknięć w siatkówce i czy ciśnienie wewnątrzgałkowe jest niższe niż powinno być.

Ważną informacją dla lekarza uzyskiwaną podczas badań, jest obecność na dnie oka nieregularnego pęcherzyka. Kontrolowane jest również ciało szkliste oka, czy znajdują się w nim złogi barwnikowe.

Odklejenie siatkówki – diagnostyka

Pacjent zgłaszający objawy odklejenia siatkówki będzie poddany szczegółowym badaniom okulistycznych:

• badanie oftalmoskopem
• usg gałki ocznej
• tonometria

Odklejenie siatkówki – leczenie

Metody leczenia odklejenia siatkówki zależą od odmiany choroby i stopnia zaawansowania. Nauka dysponuje kilkoma niezwykle skutecznymi technikami leczenia i zapobiegania.

Gdy mowa o przedarciowym odwarstwieniu siatkówki i pęknięciach, przez które wydostaje się płyn – brzmi to zatrważająco. Jednak w rzeczywistości, gdy dziurki w siatkówce są niewielkie, mogą ulec samoistnemu zagojeniu. To jednak musi kontrolować lekarz.

Laserowe leczenie odklejenia siatkówki to fotokoagulacja. Zabieg polega na stymulacji oka do tworzenia zrostów. Mikroskopijne blizny zamykają tkankę i przywracają jej spójność. Kliniki okulistyczne wykorzystują też drugą metodę, która daje ten sam rezultat. Kriokoagulacja, czyli zamrażanie, także jest skutecznym bodźcem dla regeneracji wrażliwych struktur oka.

Odwarstwienie siatkówki leczone jest też poprzez wszczepienie silikonowej taśmy, która odgrywa rolę opatrunku. Przywraca on szczelność tkanek. Kolejna metoda to drenaż płynu podsiatkówkowego lub aplikacja do oka gazu. Powoduje to zmniejszenie trakcji szklisto-siatkówkowej i zasklepienie pęknięć. Siatkówka odzyskuje dzięki temu spójność z podłożem. Ta metoda leczenia odwarstwienia siatkówki pozwala to z powrotem przytwierdzić siatkówkę na właściwe miejsce i utrzymać ją w tym stanie.

Leczenie odklejenia siatkówki za pomocą witrektomii z endotamponadą jest stosowane przy chorobie o dużym postępie. Metoda ta jest wdrażana, gdy poważne uszkodzenia błony oka skutkują krwawieniem. Procedura trwa około pół godziny i umożliwia usunięcie z oka części ciała szklistego w celu odciążenia siatkówki. Takie działanie powoduje, że błona podsiatkówkowa i przedsiatkówkowa przestają deformować siatkówkę.

Czego nie robić przy odklejeniu siatkówki

Zalecenia lekarza w przypadku leczenia odwarstwienia siatkówki, to przede wszystkim jednostajna pozycja i brak wytężania wzroku.

Odklejenie siatkówki – czego unikać?

• sportu
• pochylania się
• gwałtownych zmian pozycji
• dźwigania
• czytania

Czy przy odklejeniu siatkówki można oglądać telewizję? O to należy zapytać lekarza. Najczęściej jest to możliwe, jednak przy zachowaniu właściwej pozycji i bezpiecznym ustawieniu głowy.

Wysiłek fizyczny a odklejenie siatkówki

Czy przy odwarstwieniu siatkówki fizyczny wysiłek jest dozwolony? Pacjenci, u których zdiagnozowano odwarstwienie siatkówki, powinni za wszelką cenę unikać wysiłku i gwałtownych ruchów. Fizyczna praca czy trening nie wchodzą w grę, ponieważ mogą przyspieszyć i pogłębić uszkodzenia oka.

Renta na odwarstwienie siatkówki

Leczenie odwarstwienia siatkówki wyklucza jakiekolwiek prace oraz fizyczny wysiłek. Dlatego też osoby, u których zdiagnozowano tę chorobę, mogą wystąpić do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Odklejenie siatkówki to jedno ze schorzeń kwalifikujących pacjenta do przyznania orzeczenia o niepełnosprawności. Jest ono wydawane przez komisję lekarską, która na podstawie dokumentacji medycznej podejmuje decyzję. Najczęściej renta na odwarstwienie siatkówki jest przyznawana na czas określony, który z założenia ma służyć poddaniu się procesom leczenia i rehabilitacji.

Jeżeli osobie niezdolnej do pracy z powodu odwarstwienia siatkówki renta zostanie odmówiona – można interweniować w tej sprawie. Odwołanie w takiej sytuacji należy skierować do wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych sądu okręgowego.

Alkohol a odklejenie siatkówki

Jeżeli lekarz zdiagnozował i Ciebie odwarstwienie siatkówki – zrezygnuj z alkoholu. Jego spożywanie utrudnia proces leczenia i obniża zdolność regeneracji organizmu. Ma negatywny wpływ na działanie nerwu wzrokowego oraz zwiększa ciśnienie wewnątrzgałkowe, co może pogłębiać chorobę.
 

Bibliografia:

1. N. Feltgen, P. Walter, Rhegmatogenous Retinal Detachment—an Ophthalmologic Emergency, Deutsches Arzteblatt 111 (1-2); 2014 Jan. (dostęp: 14.03.2023).
2. S. Fraser, D. Steel, Retinal detachment (dostęp: 14.03.2023).
3. J.E. Klaas, J. Siedlecki, D.H. Steel, D.A. Laidlaw, S. Priglinger, How should we report the foveal status in eyes with “macula-off” retinal detachment? (dostęp: 14.03.2023).
4. MayoClinic: Retinal detachment (dostęp: 14.03.2023).
5. K. Johansson, M. Malmsjo, F. Ghosh, Tailored vitrectomy and laser photocoagulation without scleral buckling for all primary rhegmatogenous retinal detachments (dostęp: 14.03.2023).