Krwistek oka – przyczyny, objawy, leczenie
Krwistek oka, zwany także hyphemą, to stan, w którym krew gromadzi się w przedniej komorze oka, czyli przestrzeni między tęczówką a rogówką. Jest to poważne schorzenie okulistyczne, które może prowadzić do trwałych uszkodzeń wzroku, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowane i leczone. W tym artykule przyjrzymy się szczegółowo przyczynom, objawom oraz metodom leczenia tego schorzenia.
Najważniejsze informacje:
- Krwistek oka - przyczyny
- Krwistek oka – objawy
- Krwistek oka - klasyfikacja
- Krwistek oka – diagnostyka
- Krwistek oka - leczenie
- Krwistek oka - powikłania
- Krwistek oka - rokowanie
Krwistek oka - przyczyny
Urazy mechaniczne
Tępy uraz oka to najczęstszy powód powstania hyphemy. Uderzenie może uszkodzić naczynia krwionośne tęczówki lub ciała rzęskowego, co prowadzi do przedostania się krwi do komory przedniej.
Powikłania pooperacyjne
Operacje okulistyczne, takie jak usunięcie zaćmy czy zabiegi laserowe mogą powodować krwistek. Zespół uveitis-glaucoma-hyphema (UGH) to jedno z powikłań związanych z nieprawidłowym ustawieniem soczewek wewnątrzgałkowych, prowadzącym do chronicznych stanów zapalnych i krwawień.
Spontaniczne przyczyny
Czasami krwistek oka pojawia się bez wyraźnego urazu. Może to być związane z neowaskularyzacją (np. w cukrzycy lub niedokrwieniu oka), nowotworami (czerniak tęczówki, retinoblastoma) lub zaburzeniami krzepnięcia (hemofilia, choroba von Willebranda).
Krwistek oka – objawy
Widoczne zmiany w oku
Krwistek może być widoczny gołym okiem jako czerwone zabarwienie w komorze przedniej. W cięższych przypadkach może dochodzić do całkowitego wypełnienia tej przestrzeni krwią, co znacznie ogranicza widzenie.
Problemy ze wzrokiem
Pacjenci często skarżą się na niewyraźne widzenie, mroczki i światłowstręt. Jeśli hyphema powoduje wzrost ciśnienia śródgałkowego, mogą pojawić się również bóle głowy oraz intensywny ból oka.
Krwistek oka - klasyfikacja
Hyphema jest klasyfikowana według stopnia wypełnienia komory przedniej krwią:
Stopień 0 (microhyphema): Krew widoczna pod mikroskopem.
Stopień I: Krew zajmuje mniej niż 1/3 komory przedniej.
Stopień II: Krew wypełnia od 1/3 do 1/2 komory.
Stopień III: Ponad połowa komory przedniej wypełniona krwią.
Stopień IV: Całkowite wypełnienie komory przedniej.
Krwistek oka – diagnostyka
Wywiad lekarski
Szczegółowy wywiad lekarski jest kluczowy w diagnostyce i leczeniu hyphemy. Lekarz zbiera informacje dotyczące:
- historii urazów, które mogły spowodować krwistek,
- przeprowadzonych wcześniej zabiegów okulistycznych,
- stosowania leków wpływających na krzepliwość krwi (np. przeciwzakrzepowych),
- chorób przewlekłych, takich jak anemia sierpowata, która zwiększa ryzyko krwotoków wewnątrzgałkowych.
Badanie okulistyczne
Podstawowym narzędziem diagnostycznym przy ocenie jest lampa szczelinowa. Pozwala ona określić ilość krwi, jej rozmieszczenie oraz potencjalne źródło krwawienia. Mierzy się wysokość krwi w milimetrach, a obserwacja jej barwy może dostarczyć wskazówek dotyczących czasu, jaki upłynął od wystąpienia hyphemy. W bardziej szczegółowych badaniach może być użyty gonioskop, narzędzie umożliwiające ocenę kąta przesączania, aby zidentyfikować potencjalne nieprawidłowości w tej okolicy.
W niektórych przypadkach, np. przy obecności nieprawidłowych naczyń na powierzchni tęczówki, konieczne może być wykonanie angiografii fluoresceinowej, która precyzyjnie obrazuje stan naczyń. Niezbędne jest badanie tylnego odcinka gałki ocznej, ponieważ aż 57% przypadków hyphemy wiąże się z uszkodzeniami tej części oka.
Krwistek oka - leczenie
Leczenie krwistka oka obejmuje podejście zachowawcze, farmakologiczne oraz w niektórych przypadkach interwencję chirurgiczną. Celem terapii jest usunięcie krwi z przedniej komory oka, leczenie towarzyszących uszkodzeń tkanek oraz zmniejszenie ryzyka ponownego krwawienia.
Postępowanie zachowawcze
- Ograniczenie aktywności fizycznej, aby uniknąć nasilenia krwawienia,
- Uniesiona pozycja głowy pod kątem 30–45°,
- Unikanie uciskania oka, ponieważ jakikolwiek nacisk na gałkę oczną może zwiększyć ryzyko ponownego krwawienia.
Farmakoterapia
Leczenie farmakologiczne obejmuje leki przeciwbólowe, przeciwfibrynolityczne oraz miejscowe preparaty okulistyczne.
Leki przeciwbólowe:
- W przypadku bólu zaleca się stosowanie paracetamolu, który jest bezpieczny i nie zwiększa ryzyka ponownego krwawienia.
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen czy aspiryna, są przeciwwskazane, ponieważ mogą nasilać krwawienie.
Leki miejscowe:
- Preparaty rozszerzające źrenicę i porażające akomodację - redukują ból wynikający ze skurczu mięśnia rzęskowego i zapobiegają zrostom w oku.
Leki przeciwfibrynolityczne:
- Kwas aminokapronowy i kwas traneksamowy są stosowane w celu ograniczenia dalszego krwawienia i wspierania naturalnych procesów hemostatycznych.
Leczenie chirurgiczne
Interwencja chirurgiczna jest konieczna w sytuacjach, gdy:
- Wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe utrzymuje się pomimo stosowania leczenia farmakologicznego, co grozi uszkodzeniem nerwu wzrokowego lub trwałym zmętnieniem rogówki.
- Występują rozległe uszkodzenia nerwu wzrokowego lub innych struktur oka, które wymagają natychmiastowej interwencji.
Krwistek oka - powikłania
Choć w wielu przypadkach hyphema ustępuje samodzielnie, mogą wystąpić liczne powikłania, które negatywnie wpływają na funkcjonowanie oka i jakość widzenia.
Jednym z najczęstszych powikłań jest ponowne krwawienie, które zwykle występuje w ciągu 3-5 dni od pierwszego incydentu. Może ono prowadzić do całkowitego wypełnienia komory przedniej krwią, co uniemożliwia widzenie i zwiększa ryzyko dalszych komplikacji. Kolejnym powikłaniem jest wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, które może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w konsekwencji – do utraty wzroku.
Innym problemem są zrosty tylne, które powstają w wyniku stanu zapalnego i odkładania się pigmentów krwi w rogówce, prowadząc do połączenia tęczówki z rogówką lub soczewką. Mogą one ograniczyć ruchomość źrenicy i sprzyjać rozwojowi zaćmy. Imbibicja rogówki to kolejna konsekwencja, polegająca na przebarwieniu rogówki, co może prowadzić do pogorszenia przejrzystości i jakości widzenia.
Krwistek oka - rokowanie
Rokowanie zależy od wielu czynników, takich jak:
- Uszkodzenia innych struktur gałki ocznej - im większe uszkodzenia, tym gorsze rokowanie.
- Ponowne krwawienie - ponowne pojawienie się krwi w przedniej komorze może pogorszyć wyniki leczenia.
- Wzrost ciśnienia śródgałkowego oraz trwałe zmiany w rogówce - mogą prowadzić do długoterminowego pogorszenia ostrości wzroku.
U około 75% pacjentów po leczeniu dochodzi do odzyskania ostrości wzroku. Jednak pełne wyleczenie zależy od indywidualnych okoliczności oraz skuteczności leczenia i monitorowania powikłań.
Bibliografia:
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/68657,krew-w-przedniej-komorze-oka-krwistek
- https://en.wikipedia.org/wiki/Hyphema
- https://eyewiki.org/Hyphema
- https://emedicine.medscape.com/article/1190165-overview
- Hartness E, Garza Reyes A, Yu C, Sears N. Hyphema. EyeRounds.org. Feb. 20, 2024. Available from https://eyerounds.org/cases/345-hyphema.htm
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
