Krwotok do ciała szklistego – przyczyny, objawy i leczenie

Krwotok do ciała szklistego to nagłe krwawienie wewnątrz gałki ocznej, prowadzące do nagłego pogorszenia lub utraty widzenia. Jest to stan wymagający pilnej diagnostyki i leczenia, ponieważ może świadczyć o poważnych schorzeniach okulistycznych. Poznaj przyczyny, objawy i sposoby leczenia krwotoku do ciała szklistego!

Najważniejsze informacje:


Czym jest ciało szkliste?

Ciało szkliste to przezroczysta, galaretowata struktura wypełniająca wnętrze gałki ocznej. Jego główną funkcją jest zapewnienie odpowiedniego napięcia oka oraz umożliwienie przechodzenia światła do siatkówki. U dorosłego człowieka ciało szkliste stanowi około 80% objętości oka, czyli około 4 ml. Składa się głównie z wody (98–99%), a pozostałe składniki to kolagen i kwas hialuronowy.
 

Czym jest krwotok do ciała szklistego?

Krwotok do ciała szklistego (Vitreous Hemorrhage, VH) to stan, w którym krew wynaczynia się do przestrzeni ciała szklistego, wpływając na jakość widzenia. Może on mieć różne nasilenie – od niewielkich, przejściowych zmętnień po całkowite upośledzenie wzroku.

krwotok do ciała szklistego

Mechanizm powstawania krwotoku

Krwotok do ciała szklistego może być wynikiem uszkodzenia naczyń krwionośnych w oku. Głównymi mechanizmami są:

  • Zaburzenia naczyniowe siatkówki z niedokrwieniem,
  • Pęknięcie naczyń krwionośnych,
  • Uraz mechaniczny gałki ocznej.
     

Przyczyny krwotoku do ciała szklistego

Najczęstsze przyczyny krwotoku do ciała szklistego

Proliferacyjna retinopatia cukrzycowa (PDR)
Jest to najczęstsza przyczyna krwotoku do ciała szklistego u dorosłych, odpowiadająca za 39–54% przypadków. W przebiegu PDR dochodzi do niedokrwienia siatkówki, co prowadzi do nadmiernej produkcji czynników angiogennych, takich jak VEGF (czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego). W efekcie powstają nieprawidłowe, delikatne naczynia krwionośne, które są podatne na samoistne pęknięcia i krwotoki.

Tylne odłączenie ciała szklistego (PVD) z przedarciem siatkówki lub bez
Proces odłączenia ciała szklistego jest związany z wiekiem i w większości przypadków przebiega bez powikłań. Jednakże u części pacjentów może prowadzić do trakcji (ciągnięcia) siatkówki, co zwiększa ryzyko pęknięcia naczyń krwionośnych lub rozerwania siatkówki. W przypadku ostrego, objawowego tylnego odłączenia ciała szklistego z krwotokiem, ryzyko przedarcia siatkówki sięga 70%.

Urazy
Urazy są główną przyczyną krwotoków do ciała szklistego u osób poniżej 40. roku życia. Mogą obejmować:

  • Tępy uraz oka – może prowadzić do pęknięcia naczyń, a także do poważniejszych powikłań, takich jak oderwanie nerwu wzrokowego czy pęknięcie naczyniówki.
  • Uraz penetrujący i perforujący oka – powoduje bezpośrednie uszkodzenie naczyń siatkówki i ciała szklistego, często związane z obecnością ciała obcego wewnątrz gałki ocznej.
  • Zespół dziecka potrząsanego – charakterystyczne dla niemowląt i małych dzieci, prowadzi do licznych krwotoków siatkówkowych, krwotoku do ciała szklistego oraz innych powikłań ocznych.
     

Inne przyczyny krwotoku do ciała szklistego

Niedrożność żyły środkowej siatkówki (RVO)
Zakrzepica naczyń siatkówki powoduje upośledzenie odpływu krwi, co prowadzi do niedokrwienia siatkówki i powstania neowaskularyzacji, podobnie jak w retinopatii cukrzycowej.

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD)
W wysiękowej postaci AMD dochodzi do powstawania patologicznych naczyń, które mogą pękać i powodować krwotok do ciała szklistego.

Krwotok podpajęczynówkowy – zespół Tersona
Jest to powikłanie krwotoku podpajęczynówkowego, w którym dochodzi do wynaczynienia krwi do ciała szklistego, najprawdopodobniej na skutek wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego.

Makrotętniak tętnicy siatkówki
Pęknięcie tętniaka tętniczego może prowadzić do krwotoku zarówno do ciała szklistego, jak i do innych warstw siatkówki.

Retinopatia Valsalvy
Nagłe zwiększenie ciśnienia wewnątrz klatki piersiowej (np. podczas kaszlu, wymiotów, podnoszenia ciężarów) może prowadzić do pęknięcia naczyń siatkówki i wynaczynienia krwi do ciała szklistego.

Guzy naczyniówki i siatkówki
Nowotwory, takie jak czerniak naczyniówki czy naczyniaki jamiste siatkówki, mogą powodować krwotok do ciała szklistego w wyniku krwawienia do struktur gałki ocznej.

Zaburzenia krzepnięcia i choroby hematologiczne
Choroby, takie jak białaczka, hemofilia czy trombocytopenia, zwiększają ryzyko spontanicznych krwotoków do ciała szklistego.
 

Objawy krwotoku do ciała szklistego

Krwotok do ciała szklistego zazwyczaj powoduje nagłą i bezbolesną utratę widzenia lub pogorszenie ostrości wzroku. Stopień upośledzenia zależy od ilości krwi obecnej w osi widzenia.
 

Najczęstsze objawy

  • Zamglenie widzenia – pacjenci często opisują widzenie jak przez czerwoną lub czarną mgłę.
  • Męty, cienie, pajęczynki – unoszące się plamy w polu widzenia, które mogą przemieszczać się przy ruchu gałki ocznej.
  • Nagłe pogorszenie ostrości wzroku – nawet niewielka ilość rozproszonej krwi może powodować znaczną utratę widzenia.
  • Gorsze widzenie rano – krew może osadzać się w plamce żółtej w nocy, pogarszając widzenie po przebudzeniu.
     

Diagnostyka krwotoku do ciała szklistego

Rozpoznanie krwotoku do ciała szklistego opiera się na dokładnym badaniu okulistycznym oraz badaniach obrazowych, które pozwalają określić stopień nasilenia krwawienia i jego przyczynę.
 

Podstawowe badania diagnostyczne

Diagnostyka krwotoku do ciała szklistego

Leczenie krwotoku do ciała szklistego

Wstępne postępowanie

Kluczowe jest szybkie ustalenie, czy doszło do odwarstwienia siatkówki, ponieważ w takim przypadku konieczna jest pilna interwencja chirurgiczna. W przypadku braku odwarstwienia siatkówki leczenie może obejmować obserwację i postępowanie zachowawcze.

Jeśli widok na tylny biegun oka jest utrudniony, pacjentom zaleca się uniesienie wezgłowia łóżka podczas snu, co może ułatwić przemieszczanie się krwi w dolne partie ciała szklistego i umożliwić lepszy wgląd na siatkówkę. 
 

Leczenie przyczynowe

Po uwidocznieniu siatkówki leczenie powinno być ukierunkowane na przyczynę krwotoku. W przypadku proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej wykonuje się panfotokoagulację siatkówki, co pozwala na zatrzymanie neowaskularyzacji. Alternatywnie, śródgałkowe iniekcje, czyli zastrzyki do oka anty-VEGF, również mogą zahamować nowotworzenie patologicznych naczyń krwionośnych, co pozwala na bezpieczniejsze przeprowadzenie leczenia laserowego. Następnym krokiem w leczeniu krwotoku do ciała szklistego jest witrektomia.
 

Wskazania do witrektomii

Witrektomia jest wskazana w przypadku:

  • krwotoku do ciała szklistego, który nie ustępuje samoistnie,
  • obecności odwarstwienia siatkówki lub podejrzenia pęknięcia siatkówki,
  • neowaskularyzacji tęczówki lub kąta przesączania,
  • obecności ciała obcego wewnątrzgałkowego,
  • gęstego krwotoku do ciała szklistego o nieznanej etiologii.

Czas wykonania witrektomii zależy od przyczyny krwotoku. W przypadkach krwotoku o znanej etiologii, ale bez towarzyszącego odwarstwienia siatkówki, można rozważyć krótką obserwację.  Jeśli jednak w tym czasie nie dochodzi do oczyszczenia ciała szklistego, konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Potrzebujesz soczewki kontaktowe?

Sprawdź nasze produkty:

 

Bibliografia:

  1. Jena S, Tripathy K. Vitreous Hemorrhage. [Updated 2023 Aug 25]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559131/
  2. https://eyewiki.org/Vitreous_Hemorrhage
  3. https://www.aao.org/eyenet/article/vitreous-hemorrhage-diagnosis-treatment-2
  4. Shaikh N, Srishti R, Khanum A, et al. Vitreous hemorrhage - Causes, diagnosis, and management. Indian J Ophthalmol. 2023;71(1):28-38. doi:10.4103/ijo.IJO_928_22
  5. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobysiatkowki/95524,krwotok-do-ciala-szklistego
O AUTORZE
optometrysta Monika Kyciak

optometrysta Monika Kyciak

Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.

zobacz: więcej wpisów autora

Opinie klientów zobacz: wszystkie opinie

Twoja opinia może być pierwsza.

Pokazuje 0-0 z 0 opinii
Uwaga!
* pola wymagane Dodaj opinię