Łuszczyca a choroby oczu
Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która dotyka głównie skórę, ale może mieć również poważne konsekwencje dla innych części ciała, w tym oczu. Pacjenci z łuszczycą są narażeni na rozwój różnych problemów okulistycznych, takich jak zapalenie spojówek, zespół suchego oka, a nawet zwiększone ryzyko zaćmy i jaskry. W niniejszym artykule omówimy, jak łuszczyca i jej leczenie wpływają na zdrowie oczu oraz jakie objawy mogą wskazywać na potrzebę konsultacji z okulistą.
Najważniejsze informacje:
- Łuszczyca - czym jest?
- Związek między łuszczycą a chorobami oczu
- Wpływ metod leczenia łuszczycy na narząd wzroku
Łuszczyca - czym jest?
Łuszczyca to przewlekła, zapalna choroba skóry, która charakteryzuje się przyspieszonym cyklem wzrostu komórek skóry. Jest to schorzenie autoimmunologiczne, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje własne komórki ciała.
Rozwój łuszczycy
- Łuszczyca ma silne podłoże genetyczne. Osoby, u których choroba ta występuje w rodzinie, są bardziej narażone na jej rozwój. Zidentyfikowano kilka genów związanych z łuszczycą, które wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego.
- W łuszczycy kluczową rolę odgrywają limfocyty T, które są częścią układu odpornościowego. U osób z łuszczycą limfocyty T atakują komórki skóry, co prowadzi do stanu zapalnego i ich przyspieszonego wzrostu.
- W normalnych warunkach komórki skóry dojrzewają i wymieniane są co około 28-30 dni. U osób z łuszczycą ten proces jest znacznie przyspieszony i trwa zaledwie 3-4 dni. W rezultacie nowe komórki gromadzą się na powierzchni skóry, tworząc charakterystyczne łuski i zgrubienia.
- Proces autoimmunologiczny prowadzi do stanu zapalnego w skórze. Wytwarzane są różne mediatory zapalne, takie jak cytokiny, które przyczyniają się do rozwoju objawów łuszczycy.
Objawy łuszczycy
Typowe objawy łuszczycy to:
- Czerwone plamy skóry pokryte srebrzystymi łuskami;
- Sucha, popękana skóra, która może krwawić;
- Swędzenie, pieczenie lub ból w miejscach objętych łuszczycą;
- Zgrubiałe paznokcie;
- Ból i sztywność stawów.
Rodzaje łuszczycy
Istnieje kilka rodzajów łuszczycy, w tym:
- Łuszczyca plackowata - najczęstsza forma, charakteryzująca się czerwonymi plamami pokrytymi srebrzystymi łuskami.
- Łuszczyca krostkowa - objawia się białymi pęcherzami wypełnionymi ropą.
- Łuszczyca odwrócona - występuje w fałdach skóry, takich jak pachy, pachwiny i pod piersiami.
- Łuszczyca erytrodermiczna - rzadki, ale poważny typ łuszczycy, który może pokryć całe ciało czerwoną, łuszczącą się skórą.
- Łuszczycowe zapalenie stawów - forma łuszczycy, która wpływa na stawy, powodując ból i sztywność.
Związek między łuszczycą a chorobami oczu
Łuszczyca, znana głównie jako choroba skóry, może również wpływać na oczy i wywoływać różne problemy okulistyczne. Problemy te dotyczą około 10% osób z łuszczycą, zwłaszcza tych z łuszczycą stawową lub krostkową. Objawy oczne zwykle pojawiają się później niż objawy skórne i stawowe, często są obustronne (dotyczą obu oczu) i występują podczas zaostrzeń choroby.
Zmiany skórne wokół oczu
Blaszki łuszczycowe mogą pojawiać się na powiekach i brwiach u około 2,3-7% chorych. Częściej występują w ciężkich postaciach łuszczycy. Zmiany te mogą powodować zaczerwienienie, złuszczanie, świąd i pieczenie. W ciężkich przypadkach mogą prowadzić do suchości i pękania skóry powiek, utraty rzęs oraz zapalenia brzegów powiek. Ważne jest utrzymanie odpowiedniej higieny powiek.
Zapalenie spojówek
Zapalenie spojówek może wystąpić u ponad 60% chorych z łuszczycą. Objawy to zaczerwienienie, uczucie piasku pod powiekami i światłowstręt. Przewlekłe zapalenie spojówek może prowadzić do zespołu suchego oka, a w skrajnych przypadkach do zarośnięcia worka spojówkowego i uszkodzenia rogówki. Zespół suchego oka może występować niezależnie od innych objawów łuszczycy i jest spowodowany niedoborem łez. Pacjenci skarżą się na pieczenie, uczucie piasku pod powiekami i zmęczenie oczu.
Zmiany rogówki
Łuszczyca rzadko powoduje pierwotne zmiany w rogówce. Zmiany te częściej są wynikiem zapalenia powiek lub spojówek. W ciężkich przypadkach mogą prowadzić do zmętnienia, nadżerek i neowaskularyzacji (tworzenie nowych naczyń krwionośnych).
Zapalenie błony naczyniowej oka
Zapalenie błony naczyniowej oka jest poważnym powikłaniem łuszczycy i może zagrażać wzrokowi. Częściej występuje u mężczyzn z łuszczycowym zapaleniem stawów lub łuszczycą krostkową. Objawy obejmują zaczerwienienie, światłowstręt, ból i obrzęk. Zapalenie błony naczyniowej oka może mieć różne formy, w tym zapalenie przedniego odcinka oka, które jest bardziej powszechne, oraz zapalenie tylnego odcinka oka, które jest rzadsze, ale bardziej niebezpieczne.
Ze względu na liczne powikłania łuszczycy związane z narządem wzroku, ważna jest ścisła współpraca pomiędzy okulistą a dermatologiem. Wspólne planowanie leczenia i kompleksowa opieka nad pacjentem mogą pomóc w lepszym zarządzaniu chorobą i minimalizacji jej negatywnego wpływu na zdrowie oczu.
Wpływ metod leczenia łuszczycy na narząd wzroku
Fototerapia i fotochemioterapia
Fototerapia jest popularną i skuteczną metodą leczenia łuszczycy. Obejmuje ona różne techniki, takie jak m.in. fotochemioterapia (PUVA). Polega ona na podaniu pacjentowi psoralenów (leków uwrażliwiających na światło) i naświetlaniu go promieniami UVA. Jednak psoraleny mogą kumulować się w soczewce oka, co zwiększa ryzyko zaćmy, czyli zmętnienia soczewki. Dlatego pacjenci powinni unikać słońca i nosić okulary ochronne z filtrami UVA i UVB po zabiegach.
Fototerapia może również powodować zapalenie rogówki, czyli bolesne zapalenie oka, oraz zespół suchego oka, szczególnie jeśli okulary ochronne są źle dopasowane.
Glikokortykosteroidy
Glikokortykosteroidy są lekami stosowanymi miejscowo lub ogólnie w leczeniu łuszczycy. Niestety, mogą one powodować rozwój zaćmy podtorebkowej tylnej, co prowadzi do pogorszenia widzenia. Ryzyko to zależy od dawki i czasu trwania leczenia.
Kolejnym poważnym skutkiem ubocznym jest wzrost ciśnienia śródgałkowego, co może prowadzić do jaskry. Jaskra jest chorobą, prowadzącą do uszkodzenia nerwu wzrokowego, a w konsekwencji nawet do utraty widzenia. Pacjenci stosujący glikokortykosteroidy powinni być regularnie monitorowani pod kątem wartości ciśnienia śródgałkowego.
Metotreksat
Metotreksat jest lekiem, który może powodować różne problemy z oczami, takie jak obrzęk powiek, zaczerwienienie spojówek, nasilone łzawienie i światłowstręt. Stosowanie tego leku dożylnie może wywołać zapalenie rogówki, spojówek i zespół suchego oka.
Retinoidy
Retinoidy, stosowane w leczeniu łuszczycy, mogą prowadzić do zespołu suchego oka oraz innych problemów z widzeniem, takich jak zaburzenia widzenia kolorów, niewyraźne widzenie, ślepota zmierzchowa, a nawet zapalenie nerwu wzrokowego. Mogą również zwiększać ryzyko zaćmy, zwłaszcza w połączeniu z fototerapią.
Leczenie łuszczycy wymaga ostrożnego podejścia, aby zminimalizować ryzyko powikłań okulistycznych. Pacjenci powinni być świadomi potencjalnych skutków ubocznych i regularnie monitorowani przez specjalistów, aby zapewnić zdrowie oczu.
Bibliografia:
- https://www.przegladokulistyczny.pl/luszczyca
- https://podyplomie.pl/okulistyka/37224,aspekty-okulistyczne-luszczycy
- Owczarczyk-Saczonek A, Placek W, Wilczek D. Psoriasis and eyes. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny. 2013;100(4):269-273.
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
