Zaćma brunatna – czym jest? Jak leczyć?

Zaćma brunatna to jedna z bardziej zaawansowanych form zaćmy, charakteryzująca się stopniowym ciemnieniem i twardnieniem soczewki oka, co prowadzi do pogorszenia widzenia. Najczęściej dotyka osoby starsze, ale może rozwijać się również w wyniku urazów lub chorób u młodszych. Objawia się rozmytym obrazem, zniekształceniami widzenia oraz brunatnym zabarwieniem soczewki. W artykule przyjrzymy się bliżej temu schorzeniu, jego przyczynom oraz dostępnym metodom leczenia.

Najważniejsze informacje:

• Czym jest zaćma brunatna?
• Przyczyny zaćmy brunatnej
• Objawy zaćmy brunatnej
• Diagnostyka zaćmy brunatnej
• Jak leczyć zaćmę brunatną?

Czym jest zaćma brunatna?

Zaćma brunatna to specyficzny rodzaj zaćmy, charakteryzujący się stopniowym ciemnieniem i twardnieniem soczewki oka. Stopniowo zmienia ona kolor na żółtobrązowy, co wpływa na jakość widzenia. Schorzenie to jest częstsze u osób po 60. roku życia, choć może pojawić się również w wyniku urazu czy chorób.

Zaćma brunatna to dojrzała forma zaćmy, która może znacznie pogorszyć wzrok. Jest powiązana z nagromadzeniem pigmentu zwanego lipofuscyną w soczewce, co przyczynia się do jej ciemnienia. Proces jej rozwoju jest powolny, a zmiana barwy soczewki na brunatną jest widoczna gołym okiem. Jednym z jej najczęściej występujących typów jest zaćma jądrowa, rozwijająca się w centralnej części soczewki. Często prowadzi ona do krótkowzroczności, co może na początku poprawić widzenie z bliska. 

Przyczyny zaćmy brunatnej

Zaćma brunatna, czyli zmętnienie soczewki oka, jest głównie związana z procesem starzenia się organizmu. Po 60. roku życia soczewka naturalnie zmienia swoją strukturę, co może prowadzić do jej brązowienia i stopniowej utraty przejrzystości. Jednak starzenie to nie jedyna przyczyna rozwoju tego schorzenia. Istnieje kilka innych czynników, które mogą przyspieszać ten proces.

• Jednym z nich jest długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV. Promienie słoneczne bez odpowiedniej ochrony oczu przyspieszają starzenie się soczewki, co zwiększa ryzyko pojawienia się zaćmy brunatnej. 
   
• Ważnym czynnikiem są także choroby takie jak np. cukrzyca, która zaburza metabolizm glukozy w organizmie, wpływając na strukturę soczewki i przyczyniając się do jej mętnienia. Osoby cierpiące na tę chorobę mają zwiększone ryzyko rozwoju zaćmy.
   
• Innym czynnikiem ryzyka są urazy mechaniczne oka, które mogą uszkadzać strukturę soczewki, przyspieszając rozwój zaćmy. 
   
• Dodatkowo długotrwałe stosowanie sterydów, zwłaszcza w formie leków przeciwzapalnych, również zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia tego schorzenia.
   
• Nie można też zapominać o czynnikach genetycznych. Osoby, w których rodzinie występowały przypadki zaćmy, mają większe prawdopodobieństwo jej rozwoju. 

Każdy z tych czynników może indywidualnie lub w połączeniu z innymi przyczyniać się do pojawienia się zaćmy brunatnej, dlatego tak ważne jest dbanie o zdrowie oczu na każdym etapie życia.
 

Objawy zaćmy brunatnej

Zaćma brunatna rozwija się stopniowo i może przez długi czas nie dawać żadnych wyraźnych objawów. Jednak z biegiem czasu symptomy stają się bardziej zauważalne i mogą wpływać na codzienne życie.

Najczęstsze objawy zaćmy brunatnej to:

• Rozmazane widzenie – jeden z pierwszych objawów, często porównywany do patrzenia przez zamglone szkło. Obraz staje się coraz mniej wyraźny.
   
• Trudności z widzeniem w nocy – w ciemniejszych warunkach zaćma brunatna może utrudniać widzenie, co jest szczególnie niebezpieczne podczas prowadzenia samochodu.
   
• Zaburzenia percepcji kolorów – pacjenci często zauważają, że kolory, zwłaszcza niebieskie, stają się mniej intensywne, a świat nabiera żółtawego odcienia.
   
• Wrażliwość na światło – jaskrawe światła, szczególnie w nocy, mogą powodować dyskomfort i prowadzić do widzenia aureoli wokół źródeł światła.
   
• Zmiana koloru źrenicy – w zaawansowanych przypadkach źrenica może przybrać żółtawo-brązowy odcień, co jest zauważalne przy badaniu oka.
   

Diagnostyka zaćmy brunatnej

Rozpoznanie zaćmy brunatnej wymaga wizyty u specjalisty – okulisty. Podczas badania używa się lampy szczelinowej, która umożliwia dokładne obejrzenie soczewki i ocenę jej stanu. Lekarz może również przeprowadzić inne badania, takie jak pomiar ostrości wzroku czy testy kontrastu, aby ocenić wpływ zaćmy na widzenie.

Zaćma brunatna często rozwija się przez wiele lat, dlatego regularne kontrole wzroku są kluczowe, zwłaszcza po 60. roku życia. Wczesne wykrycie zmętnienia soczewki pozwala na szybsze podjęcie leczenia i zapobiega dalszemu pogarszaniu się wzroku.
 

Jak leczyć zaćmę brunatną?

Leczenie zaćmy brunatnej, podobnie jak innych rodzajów zaćmy, zależy od stopnia zaawansowania choroby. W początkowych stadiach zaćmy, kiedy zmętnienie soczewki jest minimalne, pacjenci mogą korzystać z okularów korekcyjnych lub soczewek kontaktowych, aby poprawić jakość widzenia. Jednak gdy choroba postępuje i zaczyna poważnie ograniczać ostrość wzroku, najskuteczniejszą metodą leczenia staje się operacja.

Operacja zaćmy jest standardowym i najczęściej stosowanym rozwiązaniem w przypadku zaawansowanej zaćmy brunatnej. Polega ona na usunięciu zmętniałej, naturalnej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną soczewką. Najczęściej wykorzystywaną techniką jest fakoemulsyfikacja, czyli metoda polegająca na rozbiciu zmętniałej soczewki ultradźwiękami. Następnie soczewka jest usuwana przez niewielkie nacięcie w oku. Zabieg ten jest mało inwazyjny, szybki i wykonywany w trybie ambulatoryjnym, co oznacza, że pacjent może wrócić do domu tego samego dnia.

Po usunięciu soczewki wszczepia się sztuczną soczewkę, która zastępuje funkcje naturalnej i pozwala na odzyskanie prawidłowej ostrości wzroku. Operacja zazwyczaj trwa krótko, a po niej pacjent może od razu zauważyć poprawę widzenia. Pełna regeneracja może jednak trwać kilka tygodni, dlatego w tym czasie pacjent powinien nosić okulary ochronne oraz unikać forsowania, aby zapobiec komplikacjom. Ważne jest również przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących stosowania kropli przeciwzapalnych i wizyt kontrolnych po operacji.

Bibliografia:

1. https://cataracteyesurgery.co/types/brown-cataracts/
2. https://eyemantra.in/cataract/brown-cataracts/
3. https://mantracare.in/cataract/types/brown-cataracts/