Wpływ alkoholu na wzrok
Alkohol jest powszechnie spożywaną substancją psychoaktywną, która ma szeroki wpływ na organizm człowieka, w tym na układ wzrokowy. Spożywanie alkoholu, zarówno w krótkim, jak i długim okresie, może powodować różnorodne problemy ze wzrokiem, od niewyraźnego widzenia po trwałe uszkodzenia struktur oka. W niniejszym artykule przyjrzymy się szczegółowo, jakie efekty wywiera alkohol na wzrok.
Najważniejsze informacje:
- Mechanizmy działania alkoholu na oczy
- Spożycie alkoholu a krótkoterminowe skutki dla wzroku
- Długotrwałe spożywanie alkoholu a uszkodzenia układu wzrokowego
- Alkohol a choroby współistniejące wpływające na wzrok
- Czy alkohol może dobrze wpływać na oczy?
Mechanizmy działania alkoholu na oczy
Zaburzenia neuroprzekaźnictwa
Alkohol wpływa na funkcjonowanie neuroprzekaźników w mózgu, takich jak kwas gamma-aminomasłowy (GABA). GABA jest głównym neuroprzekaźnikiem hamującym, a jego aktywność zwiększa się pod wpływem alkoholu, co prowadzi do sedacji i obniżonej aktywności mózgu. Te zmiany neuroprzekaźnikowe wpływają na ośrodki wzrokowe w mózgu, co może prowadzić do zaburzeń widzenia.
Rozszerzenie naczyń krwionośnych
Spożycie alkoholu wpływa również na układ krążenia, powodując rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie przepływu krwi do oczu. Może to prowadzić do przekrwienia spojówek, co jest widoczne jako zaczerwienienie oczu. Długotrwałe nadużywanie alkoholu może prowadzić do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki, co może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem.
Toksyczność metaboliczna
Przemiany metaboliczne alkoholu w organizmie prowadzą do powstawania toksycznych metabolitów. Substancje te mogą uszkadzać komórki nerwowe i inne tkanki, w tym komórki siatkówki i nerwu wzrokowego.
Spożycie alkoholu a krótkoterminowe skutki dla wzroku
Niewyraźne i podwójne widzenie
Alkohol wpływa na nerwy oraz mięśnie kontrolujące ruchy gałek ocznych. Po spożyciu alkoholu może dojść do osłabienia koordynacji tych mięśni, co skutkuje niewyraźnym lub podwójnym widzeniem. Jest to efekt tymczasowy, który zazwyczaj ustępuje po zaprzestaniu spożycia alkoholu i ustąpieniu jego działania w organizmie.
Zmniejszona wrażliwość na kontrast
Jednym z krótkoterminowych efektów spożycia alkoholu jest zmniejszenie wrażliwości na kontrast. Badania sugerują, że alkohol może obniżyć zdolność do rozróżniania szczegółów na podstawie natężenia światła o około 30% przy poziomie alkoholu we krwi wynoszącym 0,2 promila. Zmniejszona wrażliwość na kontrast utrudnia widzenie szczególnie w warunkach słabego oświetlenia.
Suche oczy
Spożycie alkoholu ma również wpływ na nawilżenie oczu. Nawet niewielka ilość alkoholu może nasilać objawy zespołu suchego oka. Alkohol działa moczopędnie, co prowadzi do odwodnienia organizmu, w tym również do zmniejszenia produkcji łez. Suchość oczu może powodować dyskomfort, podrażnienie oraz zwiększać ryzyko infekcji.
Oczopląs
Oczopląs to mimowolne, szybkie ruchy gałek ocznych, które mogą być wywołane przez spożycie alkoholu. Alkohol wpływa na układ przedsionkowy i móżdżek, które są odpowiedzialne za stabilizację spojrzenia i koordynację ruchów oczu. Zaburzenia w funkcjonowaniu tych struktur mogą prowadzić do trudności w utrzymaniu wzroku na jednym obiekcie, co powoduje drgania.
Powolna reakcja źrenic
Alkohol opóźnia reakcję źrenic na światło, co oznacza, że źrenice wolniej się zwężają lub rozszerzają w odpowiedzi na zmiany oświetlenia. Może to prowadzić do problemów z adaptacją do ciemności i jasnego światła, a także utrudniać widzenie w zmieniających się warunkach oświetleniowych.
Długotrwałe spożywanie alkoholu a uszkodzenia układu wzrokowego
Zaćma
Zaćma to poważne schorzenie oczu, polegające na zmętnieniu soczewki, co prowadzi do stopniowego pogarszania się widzenia. Regularne spożycie dużych ilości alkoholu prowadzi do zwiększonej produkcji wolnych rodników, które są reaktywnymi cząstkami mogącymi uszkadzać komórki soczewki oka. Uszkodzenia te zakłócają przejrzystość soczewki, co skutkuje jej zmętnieniem. Ponadto, alkohol wpływa negatywnie na metabolizm witamin i minerałów, które są kluczowe dla zdrowia oczu, takich jak witamina C i E, które mają właściwości przeciwutleniające. W wyniku długotrwałego spożywania alkoholu, komórki soczewki są bardziej podatne na uszkodzenia, co przyspiesza rozwój zaćmy i pogarsza jakość widzenia.
Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD)
Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to choroba oczu, która prowadzi do utraty widzenia centralnego. Nadmierne spożycie alkoholu może zwiększać ryzyko wystąpienia AMD. Alkohol wpływa na zdrowie oczu poprzez kilka mechanizmów. Może powodować stres oksydacyjny i uszkodzenie komórek siatkówki poprzez działanie wolnych rodników. Długotrwałe nadużywanie alkoholu może również prowadzić do niedoborów witamin, takich jak witamina A, kluczowej dla zdrowia siatkówki. osoby regularnie spożywające alkohol mają wyższe ryzyko rozwoju zaawansowanego stadium suchej postaci AMD, takiej jak zanik geograficzny.
Neuropatia toksyczna nerwu wzrokowego
Neuropatia toksyczna nerwu wzrokowego związana jest z nadmiernym spożywaniem alkoholu w połączeniu z paleniem tytoniu. To poważny stan, który prowadzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego i bezbolesnej utraty wzroku. Alkohol działa toksycznie na nerwy poprzez kilka mechanizmów. Przede wszystkim, chroniczne nadużywanie alkoholu prowadzi do niedoboru witamin z grupy B, szczególnie witaminy B12, która jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania nerwów. Niedobór ten przyczynia się do demielinizacji nerwu wzrokowego, co zaburza przekazywanie sygnałów wzrokowych do mózgu. Ponadto, alkohol powoduje stres oksydacyjny i produkcję wolnych rodników, które uszkadzają komórki nerwowe. Długotrwałe działanie tych toksycznych substancji prowadzi do degeneracji nerwu wzrokowego, co może skutkować trwałą utratą wzroku.
Alkohol a choroby współistniejące wpływające na wzrok
Cukrzyca i retinopatia cukrzycowa
Alkohol może znacznie pogorszyć kontrolę poziomu cukru we krwi u osób z cukrzycą, co zwiększa ryzyko powikłań, takich jak retinopatia cukrzycowa. Jest to stan, w którym wysoki poziom glukozy we krwi uszkadza naczynia krwionośne siatkówki, prowadząc do ich pękania, krwawienia i w konsekwencji - utraty wzroku. Dodatkowo, alkohol może wchodzić w interakcje z lekami stosowanymi w leczeniu cukrzycy, co może pogarszać kontrolę glikemii i przyspieszać rozwój retinopatii, prowadząc do poważnych problemów ze wzrokiem.
Choroby wątroby
Przewlekłe spożywanie alkoholu może prowadzić do poważnych uszkodzeń wątroby, takich jak marskość, która wpływa nie tylko na funkcjonowanie tego organu, ale także na zdrowie oczu. Marskość może prowadzić do żółtaczki, objawiającej się żółtym zabarwieniem skóry i białek oczu - twardówek, co jest wynikiem nadmiaru bilirubiny we krwi. Uszkodzona wątroba ma trudności z metabolizowaniem witamin i składników odżywczych. Niedobory tych substancji mogą prowadzić do pogorszenia jakości widzenia i innych problemów ocznych.
Czy alkohol może dobrze wpływać na oczy?
Chociaż nadmierne spożywanie alkoholu jest zdecydowanie szkodliwe dla zdrowia, umiarkowane spożycie czerwonego wina może mieć pewne pozytywne efekty dla oczu, dzięki zawartości przeciwutleniaczy. Czerwone wino zawiera antocyjany – naturalne związki roślinne o właściwościach przeciwutleniających. Antocyjany są znane ze swojej zdolności do neutralizowania wolnych rodników, które mogą uszkadzać komórki w siatkówce oka i przyczyniać się do rozwoju chorób oczu, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej.
Przeciwutleniacze zawarte w czerwonym winie mogą pomóc w ochronie siatkówki przed stresem oksydacyjnym, który jest jednym z czynników przyspieszających degenerację komórek. Ponadto, mogą wspierać zdrowie plamki żółtej, która jest kluczowa dla ostrego widzenia centralnego.
Jednak ważne jest, aby pamiętać, że korzyści zdrowotne wynikające z picia wina są związane z jego umiarkowanym spożywaniem. Nadmiar alkoholu może przynieść więcej szkody niż pożytku, w tym wpływać negatywnie na funkcje wzrokowe oraz zdrowie ogólne. Dlatego lampka czerwonego wina do obiadu, spożywana z umiarem, może być korzystna, ale należy unikać nadmiernego picia, aby nie zniweczyć tych potencjalnych korzyści.
Bibliografia:
- Karimi S, Arabi A, Shahraki T. Alcohol and the Eye. J Ophthalmic Vis Res. 2021;16(2):260-270. Published 2021 Apr 29. doi:10.18502/jovr.v16i2.9089
- https://www.ophthalmology24.com/alcohol-and-eye-health#viewer-8b0ro
- https://www.allaboutvision.com/eye-care/eye-health/how-alcohol-affects-vision/
- https://insighteye.com.au/alcohol-eyes-vision-effects/
- https://dbajowzrok.pl/jak-alkohol-wplywa-na-twoj-wzrok/
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
