Tablice Snellena - czym są i czym się charakteryzują?

Tablice Snellena każdy z nas kojarzy choćby z okresowych badań przeprowadzanych w szkole lub przed przyjęciem do pracy. Charakterystyczny ciąg liter w układzie piramidy cały czas jest aktualny i niezmiennie od ponad stu lat służy ludziom do określania wad wzroku. Wynalazcą tej prostej metody był holenderski lekarz okulista Hermann Snellen.

Tablice Snellena – do czego służą?

Tablice Snellena znane są każdemu, kto choć raz był poddany badaniu wzroku. Te akcesoria są w każdym gabinecie lekarzy ogólnych i u okulistów. Specjalnie zaprojektowane plansze pozwalają ustalić u pacjenta zdolność do widzenia w bliży i dali. Dzięki tablicom Snellena lekarz może sprawdzić ostrość widzenia centralnego, osobno dla prawego i lewego oka.

Jak wygląda tablica Snellena?

Współczesne tablice Snellena różnią się nieco od pierwowzoru, ale ich najważniejsza zasada nie zmieniła się. Na tablicy umieszczonych jest 11 linii ciągu znaków. To mogą być litery  lub cyfry, a fachowo lekarze nazywają je optotypami.

Rodzaje tablic Snellena

- tablica Snellena do dali – najbardziej znana postać tej metody badania wzroku. Rzędy znaków na tablicy Snellena stopniowo w każdej niższej linii są coraz mniejsze;

- tablica Snellena do bliży – znajdują się na niej litery, cyfry, niekiedy całe wyrazy ustawione rzędami.

Tablice Snellena mają również swoją wersję dla dzieci, które jeszcze nie potrafią czytać. Wtedy na tablicy znajdują się proste grafiki, które maluch może zidentyfikować i nazwać.

Tablice Snellena mogą mieć także nowoczesną odsłonę. Litery, cyfry i symbole mogą być wyświetlane na ekranie i odpowiedniej odległości. Zasada jednak pozostaje niezmienna.

Jak wygląda badanie z użyciem tablicy Snellena?

Badanie wzroku przy zastosowaniu tablic Snellena może odbyć się na dwa sposoby. Jeśli pacjent jest poddany badaniu względem widzenia dali – musi stanąć sześć metrów od tablicy. Przy zakrytym prawym oku – pacjent odczytuje znaki z tablicy tylko lewym okiem. W następnym kroku odwrotnie – lewe oko zakryte, a prawe odczytuje.

Osoba dotknięta wadą refrakcji może odczytać z tablicy tylko największe litery. Stopień trudności z przeczytaniem mniejszych znaków pozwala określić wielkość ich wad wzroku.

Gdy lekarz przeprowadza badanie pod kątem bliży – odległość pacjenta od tablicy wynosi 25 – 40 cm. Taki test weryfikuje jak widzimy z bliska. Zapis wyniku tego badania określany jest przez lekarzy w notacji 20/20.
Wszystkie znaki znajdujące się na tablicach Snellena muszą mieć tę samą grubość. Odległości między nimi również jest identyczna. Wzór na ostrość wzroku wygląda następująco:

V= d/D

• V (visus) oznacza ostrość wzroku
• d - odległość od tablicy
• D – odległość, z jakiej oko powinno prawidłowo odczytać znaki

Jeśli pacjent widzi największy znak dopiero z odległości 1 metra, oznacza to, że ostrość jego wzroku wynosi V= 1/50. Jeśli bezbłędnie odczyta rząd znaków oznaczony D=25 – stwierdzić można, że ostrość jego wzroku to V= 5/25.

Jeśli ostrość wzroku jest prawidłowa - zapisuje się ją następująco:

- oko prawe: visus oculi dextri (V.o.d.) = 1,0/
- oko lewe: visus oculi sinistri (V.o.s.) = 1,0/
- oboje oczu: visus oculi utriusque (V.o.u.) = 1,0

Badanie przy pomocy tablic Snellena nie trwa długo – zazwyczaj kilka minut. Gdy zakres zdolności odczytania znaków z tablicy kończy się – lekarz zakłada pacjentowi korygujące szkła. Ponawia się próbę odczytania ze wspomaganiem soczewek o określonej mocy.

Badanie z tablicą Snellena – czy trzeba się przygotować?

Badanie wzroku przy użyciu tablicy Snellena nie wymaga żadnych przygotowań. Warto jednak by pacjent był wypoczęty i zrelaksowany. Gdy jesteśmy fizycznie zmęczeni, niewyspani lub zestresowani –badanie może dać gorsze wyniki niż faktyczny stan wzroku.

Tablice Snellena – jedna z wielu metod kontrolnych

Tablice Snellena to jedna z wielu metod stosowanych do kontroli zdrowia wzroku. Pamiętaj, że wykonywanie systematycznych badań wzroku jest bardzo potrzebne, by uniknąć znacznego pogłębienia wady wzroku i problemów z tym związanych. Szczególnie u osób dojrzałych występuje wysokie ryzyko presbiopii, czyli starczowzroczności.
 

Bibliografia:

1. A. Lens, S.C. Nemeth, J.K. Ledford, Anatomia i fizjologia narządu wzroku, pod red. M. Misiuk-Hojło, wydawnictwo medyczne Górnicki, Wrocław 2021.

2. R.C. Allen, R.A. Harper, Okulistyka, wydawnictwo Edra Urban & Partner, Wrocław 2021.

3. A. Pogrzebielski, Badanie ostrości wzroku do dali (dostęp: 9.02.2023)