Soczewki fakijne – metoda trwałej korekcji wady wzroku

W dzisiejszym świecie, innowacje medyczne zdobywają coraz większe uznanie. Również metody korekcji wzroku stale ewoluują, oferując pacjentom coraz bardziej spersonalizowane i skuteczne rozwiązania. Wśród tych nowoczesnych podejść do poprawy jakości widzenia, soczewki fakijne wyróżniają się, jako fascynująca alternatywa, zdolna nie tylko do skorygowania dalekowzroczności, krótkowzroczności i astygmatyzmu, ale także do trwałego poprawienia widzenia bez konieczności noszenia okularów czy soczewek kontaktowych. Dowiedz się czym są soczewki fakijne i jak wygląda zabieg ich wszczepienia!

Najważniejsze informacje:

• Czym są soczewki fakijne?
• Kto może skorzystać z wszczepu fakijnego?
• Jak wygląda kwalifikacja i zabieg wszczepiania soczewek fakijnych
• Powikłania po wszczepieniu soczewki fakijnej
• Soczewki fakijne a pseudofakijne – jaka jest różnica?
• Soczewki fakijne - jaki koszt?

Czym są soczewki fakijne?

Soczewki fakijne stanowią innowacyjną alternatywę dla tradycyjnych metod trwałej korekcji wzroku, takich jak korekcja laserowa. W użyciu od ponad dwóch dekad, soczewki fakijne przeszły przez ten czas prawdziwą ewolucję. Przybierają postać soczewek tylnokomorowych, umieszczanych między tęczówką a naturalną soczewką oka, oraz soczewek przedniokomorowych, wszczepianych przed tęczówką. Skonstruowane z biokompatybilnego collameru z dodatkiem kolagenu, zapewniają komfort użytkowania, niwelując jednocześnie błąd refrakcji.

Osoby, które z różnych względów nie decydują się na laserową korekcję wzroku, znajdują w soczewkach fakijnych skuteczną alternatywę. Ich trwałość, sięgająca nawet 50 lat, pod warunkiem braku zmiany wady wzroku, stanowi istotny argument przemawiający na korzyść tego rozwiązania. Pacjenci, korzystający z soczewek fakijnych, podkreślają nie tylko trwałość i bezpieczeństwo zabiegu, ale także wygodę, jaką niosą ze sobą soczewki permanentnie korygujące wady refrakcji.
 

Kto może skorzystać z wszczepu fakijnego?

Procedura wszczepienia soczewki fakijnej jest skierowana do osób z określonym zakresem wad wzroku oraz pewnymi kryteriami wiekowymi. Na podstawie dostępnych informacji można wyodrębnić główne kategorie pacjentów, którzy są potencjalnie odpowiednimi kandydatami do tego typu zabiegu.
 

Wielkość wady wzroku
Osoby borykające się z krótkowzrocznością (od -0,5D do -20D), dalekowzrocznością (od +0,5D do +10D) oraz astygmatyzmem (do 6D) mogą być potencjalnymi kandydatami do chirurgicznego wszczepienia soczewki fakijnej. Wielkość zakresu wad wzroku obejmuje szerokie spektrum, co sprawia, że metoda ta może być stosowana w różnorodnych przypadkach.
 

Stabilna wada refrakcji
Decyzja o przystąpieniu do zabiegu wszczepienia soczewki fakijnej opiera się na kryterium stabilności wady wzroku. Osoby kwalifikujące się do tej procedury powinny charakteryzować się w miarę stałym stopniem krótkowzroczności, dalekowzroczności lub astygmatyzmu. Stabilizacja oznacza, że w ciągu ostatniego roku przed zabiegiem, wada wzroku nie wzrosła o więcej niż 0,50D.
 

Wiek pacjenta
Kwalifikacja do operacji wszczepienia soczewki fakijnej obejmuje osoby w wieku od 18. do około 45. roku życia. Granica ta wynika z faktu, że w tym przedziale wiekowym naturalna soczewka oka zachowuje swoje zdolności akomodacyjne, co ma istotne znaczenie dla wyraźnego widzenia na każdą odległość i uzyskania satysfakcjonujących wyników. Niemniej jednak, nawet w wieku prezbiopijnym, zastosowanie soczewki fakijnej nie są automatycznie wykluczone. Wymaga to jednak znacznie bardziej skomplikowanego doboru soczewek wieloogniskowych lub zastosowania monowizji. 

>>> Dowiedz się czym jest prezbiopia i jak ją korygować przy użyciu soczewek kontaktowych.
 

Przeciwwskazania do innych metod trwałej korekcji wzroku

Zabieg wszczepienia soczewki fakijnej może być rozważany w sytuacjach, w których zabieg z użyciem techniki laserowej (laserowa korekcja wzroku) nie jest możliwy. Najczęściej dotyczy to dużych wad wzroku i przypadków, w których grubość rogówki uniemożliwia zastosowanie techniki LKW. W takich sytuacjach, wszczep fakijny staje się atrakcyjną alternatywą.

Jak wygląda kwalifikacja i zabieg wszczepiania soczewek fakijnych

1. Przygotowanie pacjenta
Przed zabiegiem pacjent jest poddawany szczegółowym badaniom okulistycznym, które mają na celu dokładny dobór rodzaju i mocy soczewek wewnątrzgałkowych oraz wykluczenie ewentualnych współistniejących chorób oczu. Badania obejmują m.in. ocenę wielkości i stabilności wady wzroku, pomiar głębokości komory przedniej oka, topografię i tomografię rogówki, pachymetrię, badanie komórek śródbłonka rogówki, biometrię oka oraz pomiar średnicy źrenicy. 

2. Znieczulenie miejscowe
Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym, które jest osiągane za pomocą kropli do oczu. W ten sposób pacjent pozostaje świadomy, ale środek eliminuje uczucie bólu, zapewniając jednocześnie komfort i bezpieczeństwo.

3. Nacięcie rogówki
Podczas zabiegu lekarz dokonuje delikatnego 2 mm nacięcia rogówki, aby umieścić soczewkę fakijną w gałce ocznej. W przypadku soczewek zwijalnych, nacięcie jest minimalne, co eliminuje konieczność zakładania szwów i skraca okres rekonwalescencji.

4. Wprowadzenie soczewki
Przy użyciu specjalnego aplikatora lekarz wprowadza zwiniętą soczewkę syntetyczną do wnętrza gałki ocznej, umieszczając ją pomiędzy tęczówką a naturalną soczewką pacjenta lub przed tęczówką, w zależności od wybranego rodzaju wszczepu. Po umieszczeniu soczewki we właściwym miejscu, soczewka rozwija się i rozprostowuje.

5. Opatrunek i powrót do domu
Po zabiegu lekarz zakłada opatrunek, który pacjent nosi w dniu wszczepienia oraz pierwszej nocy po nim. Pacjent może odczuć poprawę widzenia już dzień po zabiegu, a po kilku dniach może wrócić do codziennych aktywności. Warto jednak unikać intensywnego światła słonecznego, pocierania oka i wysiłku fizycznego przez kilka tygodni.

6. Kontrola i zabieg na drugim oku
Pacjent przechodzi wizytę kontrolną następnego dnia po zabiegu, a pełna stabilizacja widzenia następuje po kilku tygodniach. W przypadku zabiegu na obu oczach, jeśli nie jest to wykonane jednorazowo, drugie oko można operować po około 3-4 tygodniach, przy czym decyzję o kolejnym zabiegu podejmuje lekarz na podstawie obserwacji procesu gojenia pierwszego oka.
 

Powikłania po wszczepieniu soczewki fakijnej

Mimo że wszczepienie soczewki fakijnej to procedura małoinwazyjna, jak każdy zabieg wiąże się ona z ryzykiem pewnych powikłań. Zaliczamy do nich przede wszystkim:

• Zakażenie rany pooperacyjnej,
• Zaćma spowodowana zbyt małą odległością wszczepu od naturalnej soczewki,
• Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego i jaskra,
• Obrzęk rogówki,
• Zapalenie wnętrza gałki ocznej.

Wieloaspektowa kwalifikacja pacjenta, kompleksowe badanie okulistyczne przed zabiegiem oraz przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych znacznie zmniejszają ryzyko wystąpienia powikłań. 
 

Soczewki fakijne a pseudofakijne – jaka jest różnica?

Soczewki fakijne oraz pseudofakijne, choć z pozoru podobne, dotyczą różnych koncepcji w okulistyce i chirurgii refrakcyjnej. 

Soczewki pseudofakijne stosowane są po operacji zaćmy. Polega na usunięciu mętnej naturalnej soczewki oka, która utraciła przejrzystość. Po usunięciu zaćmy, pacjentom wszczepia się sztuczną soczewkę, która zastępuje funkcję naturalnej soczewki wewnątrzgałkowej pacjenta, zapewniając mu odpowiednie do wyraźnego widzenia parametry układu optycznego oka. Stan oka określany jest wówczas jako pseudofakia, czyli rzekomosoczewkowość. 

W przeciwieństwie do soczewek pseudofakijnych, soczewki fakijne są wszczepiane do oka bez usuwania naturalnej soczewki. Są one dodatkowym wsparciem refrakcji oka, co umożliwia trwałą korekcję wady wzroku.

Soczewki fakijne - jaki koszt?

Zabieg wszczepienia soczewki fakijnej, choć posiada wiele zalet, jest niewątpliwie dość drogą procedurą, przez co nie jest dostępny dla wszystkich. Nie jest on również obecnie refundowany przez NFZ. W Polsce można go wykonać jedynie prywatnie. Ceny różnią się w zależności od miasta oraz rodzaju, technologii wykonania, konstrukcji i producenta soczewki. Osoba zastanawiająca się nad poddaniem się procedurze wszczepu, musi liczyć się z kosztami minimalnymi w okolicach 7000 zł za jedną soczewkę. Bardziej zaawansowane rozwiązania, np. soczewki toryczne do korekcji astygmatyzmu to natomiast jeszcze wyższy koszt. 

Zdecydowanie tańszą alternatywą korekcji wzroku pozostają zatem soczewki kontaktowe. Odpowiednie dopasowanie szkieł sprawia, że są one praktycznie niewyczuwalne na oku oraz, co więcej - niewidoczne dla osób trzecich. Pozwalają na skuteczną korekcję wszystkich wad wzroku, która nie obciąży tak znacznie naszego portfela. 

Bibliografia:

1. https://podyplomie.pl/okulistyka/36067,wszczepy-fakijne-w-swietle-zabiegowych-procedur-korygujacych-wady-wzroku-wskazania-i-korzysci 
2. https://www.fda.gov/medical-devices/phakic-intraocular-lenses/what-are-phakic-lenses
3. https://eyewiki.aao.org/Phakic_Intraocular_Lenses
4. Jonker SMR, Berendschot TTJM, Saelens IEY, Bauer NJC, Nuijts RMMA. Phakic intraocular lenses: An overview. Indian J Ophthalmol. 2020;68(12):2779-2796. doi:10.4103/ijo.IJO_2995_20