Odłączenie ciała szklistego w oku

Ciało szkliste to przezroczysta, żelowa substancja, która wypełnia wnętrze oka. Jest to istotny element anatomiczny, który pomaga utrzymać kształt gałki ocznej i wspiera struktury siatkówki. Jednakże, wraz z wiekiem, ciało szkliste może ulec odłączeniu od wewnętrznej powierzchni siatkówki, co prowadzi do zjawiska znanego jako tylne odłączenie ciała szklistego. Stan ten zazwyczaj przebiega bez powikłań i nie jest bolesny. W zdecydowanej większości objawy ustępują bez leczenia. Dowiedz się czym jest odłączenie ciała szklistego, jakie są jego objawy i leczenie!

Najważniejsze informacje:

• Czym jest ciało szkliste?
• Co to jest odłączenie ciała szklistego w oku?
• Objawy odłączenia ciała szklistego
• Przyczyny i ryzyko odłączenia ciała szklistego w oku
• Diagnoza i leczenie odłączenia ciała szklistego w oku

Czym jest ciało szkliste?

Ciało szkliste to przezroczysta, galaretowata substancja wypełniająca wnętrze oka między soczewką a siatkówką. Stanowi ona około 80% objętości gałki ocznej i jest jednym z trzech głównych elementów wewnętrznej struktury oka, obok soczewki i ciała rzęskowego.

Ciało szkliste powstaje w okresie embrionalnym i zachowuje swoją strukturę w miarę rozwoju oka. Składa się głównie z wody, kolagenu i hialuronianu sodu. Dzięki tym składnikom ma konsystencję podobną do galarety, co zapewnia utrzymanie kształtu gałki ocznej.

Substancja ciała szklistego jest przezroczysta, co umożliwia swobodne przechodzenie światła przez gałkę oczną i docieranie do siatkówki. Pozwala ono na utrzymanie odpowiedniego kształtu oka, a także przylega do siatkówki i utrzymuje ją w odpowiedniej odległości od pozostałych elementów gałki ocznej. Dodatkowo ciało szkliste chroni wewnętrzne struktury przez urazami oraz wstrząsami.

Co to jest odłączenie ciała szklistego w oku?

Tylne odłączenie ciała szklistego to zjawisko, w którym żelowa substancja ciała szklistego oddziela się od wewnętrznej powierzchni siatkówki w tylnym odcinku oka. Proces ten zazwyczaj występuje naturalnie wraz z wiekiem, jednak w niektórych przypadkach może być spowodowany innymi czynnikami. Dzieje się tak, ponieważ wraz z upływem lat ciało szkliste staje się bardziej płynne. Jego odłączenie się może być konsekwencją utraty kwasy hialuronowego i oddziaływań elektrostatycznych sąsiadujących ze sobą włókien kolagenowych. Powstające między nimi wiązania sprawiają, że cała struktura znacznie się obkurcza, a ponieważ podstawa ciała szklistego nie może ulec odłączeniu, dzieje się to w jego tylnej części.

Szacuje się, że tylnego odłączenia ciała szklistego doświadcza nawet 63% osób powyżej 80. roku życia. U krótkowidzów proces ten może wystąpić nawet o 10 lat szybciej.

Tylne zapalenie ciała szklistego podzielić można na ostre i przewlekłe. Postać ostra jest zdecydowanie częściej spotykana – rozwija się nagle i prowadzi do całkowitego odłączenie ciała szklistego w krótkim czasie. Forma przewlekła natomiast rozwija się stopniowo, a całkowite odłączenie ciała szklistego może zająć nawet kilka tygodni lub miesięcy.
 

Objawy odłączenia ciała szklistego

Objawy odłączenia ciała szklistego mogą różnić się w zależności od indywidualnego przypadku. Do najczęściej pojawiających się symptomów zaliczamy:

• Męty – męty w oku to małe, pływające punkty, nitki lub plamy, które pacjenci dostrzegają w swoim polu widzenia. Ich obecność wynika z odrywania się ciała szklistego od siatkówki, co powoduje, że niespójne fragmenty żelu rzutują cienie na siatkówkę.
• Błyski - czasami pacjenci mogą doświadczyć nagłych pojedynczych błysków w polu widzenia. Te punkty świetlne są wynikiem napięcia lub rozrywania się ciała szklistego, które drażni siatkówkę.
• Ubytki w polu widzenia - odłączenie ciała szklistego może powodować, że pacjenci odczuwają, jakby jakaś część ich pola widzenia była zasłonięta. 
• Spadek ostrości widzenia - niektórzy pacjenci mogą doświadczyć chwilowej zmiany ostrości widzenia, która wynika z oddziaływania odłączającego się ciała szklistego na soczewkę lub siatkówkę.

Przyczyny i ryzyko odłączenia ciała szklistego w oku

Główną przyczyną odłączenia ciała szklistego jest naturalny proces starzenia się. W miarę upływu lat, ciało szkliste kurczy się i może oddzielać się od siatkówki. W większości przypadków nie jest to niebezpieczne i nie wymaga specjalistycznego leczenia.

Istnieją również czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko odłączenia ciała szklistego, takie jak:

• wysoka krótkowzroczność,
• urazy oka,
• operacja zaćmy,
• choroby oczu takie jak jaskra, cukrzyca czy zapalenia ciała szklistego.
   

Diagnoza i leczenie odłączenia ciała szklistego w oku

Odłączenie ciała szklistego zdiagnozować może okulista po uprzednim dokładnym badaniu dna oka. 
Dotychczas nie wyodrębniono skutecznych metod leczenia tylnego odłączenia ciała szklistego. W większości przypadków niepokojące objawy ustępują samoistnie z chwilą całkowitego odłączenia się struktury. Istotna jest jednak samokontrola oraz szybkie reagowanie na pojawienie się niepokojących symptomów. Mogą one bowiem świadczyć o wielu poważniejszych schorzeniach, takich jak wylew krwi do komory ciała szklistego czy odłączeniu siatkówki. Sytuacje te wymagają pilnej interwencji oraz wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Podsumowując, odłączenie ciała szklistego w oku to zjawisko, które może występować wraz z wiekiem i jest związane z naturalnym kurczeniem się ciała szklistego. W większości przypadków nie wymaga specjalnego leczenia i samoistnie ustępuje. Niemniej jednak, jeśli doświadczamy nagłych zmian w widzeniu, warto skonsultować się z okulistą w celu weryfikacji i wykluczenia innych poważniejszych problemów oczu. Pamiętajmy, że regularne badania oczu i opieka nad naszymi oczami są niezwykle ważne dla zachowania zdrowego wzroku i dobrej jakości życia.

>> Zobacz też jakie są objawy zwichnięcia soczewki

Bibliografia:

1. https://www.nei.nih.gov/learn-about-eye-health/eye-conditions-and-diseases/vitreous-detachment
2. https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-posterior-vitreous-detachment
3. https://plano.co/eye-conditions/other-eye-conditions/vitreous-detachment/