Keratopatia – choroba rogówki
Keratopatia należy do grupy rzadszych chorób rogówki, które nie są zakaźne. Istotą problemu są zwyrodnienia powstające w warstwie oka, która pełni funkcje optyczne. Zaburzenia transparentności wpływają na pogorszenie widzenia. Sprawdź co wywołuje keratopatię i jakie są jej rodzaje.
Czym jest keratopatia?
Keratopatia to termin określający kilka rodzajów schorzeń rogówki. Stanowią one osobne zagadnienie medyczne obok urazów i stanów zapalnych. Keratopatie nie są wywołane bezpośrednio przez drobnoustroje, lecz stanowią zmiany patologiczne spowodowane m.in. tworzeniem się złogów (ewentualnie złogi te gromadzą się w wyniku powikłania po zakażeniu. Więcej o tym – w dalszej części tekstu).
Rodzaje i przyczyny keratopatii
Okuliści dzielą keratopatię na kilka rodzajów schorzenia. Do ich przyczyn zalicza się niektóre choroby ogólnoustrojowe, przewlekłe i komplikacje związane z innymi problemami zdrowotnymi.
Keratopatia taśmowata
Keratopatia taśmowata to zwyrodnienia wapniowe czyli odkładanie się soli wapnia w rogówce. Konsekwencją tych zmian jest znaczące osłabienie wzroku. Przyczyny keratopatii taśmowatej mają związek z innymi chorobami okulistycznymi, np. z zapaleniem błony naczyniowej.
Rozwój keratopatii taśmowatej jest wysoce prawdopodobny u pacjentów cierpiących na jaskrę. Istnieją także pewne zmiany metaboliczne sprzyjające tworzeniu się złogów. Powodują je choroby wrzodowe, przewlekła niewydolność nerek i nadczynność przytarczyc. Takie zjawisko jest spotykane u pacjentów, którzy mają za sobą przeszczep szpiku kostnego i związane z tym reakcje o nazwie przeszczep przeciwko gospodarzowi (ang. 'graft versus host').
Keratopatia może występować u pacjentów, u których zastosowano podczas innej procedury okulistycznej olej silikonowy jako zastępczą substancję wypełniającą gałkę oczną. Ta metoda jest wykorzystywana np. podczas witrektomii.
Keratopatia neurotroficzna
Keratopatia neurotroficzna jest chorobą spowodowaną niesprawnością nerwu ocznego. Objawia się to pogorszeniem czucia narządu wzroku oraz trudnością w regeneracji uszkodzeń rogówki. Powodem może być zbyt długie stosowanie leków znieczulających oko.
Tego typu zaburzenia są spotykane także u osób z cukrzycą i stwardnieniem rozsianym. Uszkodzenie może być konsekwencją kontaktu z toksycznymi substancjami i poparzenia chemiczne.
Przyczyną keratopatii neurotroficznej mogą być:
- powikłania po operacji neuralgii nerwu ocznego
- uszkodzenie nerwu czaszkowego
- nerwiak nerwu VIII
- dysautonomia rodzinna
- uszkodzenia wywołane zapaleniem rogówki (półpaścowym i opryszczkowym)
- komplikacje po laserowej korekcji wzroku
- problemy spowodowane błędami podczas noszenia soczewek kontaktowych
Pacjenci z rozpoznaniem keratopatii neurotroficznej powinni mieć systematyczne badania kontrolne u okulisty. Ważna jest ochrona narządu wzroku poprzez stosowanie nawilżających kropli bez konserwantów.
W naszym sklepie możesz kupić wysokiej jakości preparat o takich właściwościach
Keratopatia pęcherzowa
Keratopatia pęcherzowa polega na długotrwałym obrzęku rogówki i jest wynikiem jej dystrofii, np. dystrofii Fuchsa. W rzadkich przypadkach keratopatia pęcherzowa jest wywołana uszkodzeniem rogówki podczas operacji okulistycznych.
Keratopatia pęcherzowa objawia się bólem oczu oraz pogorszeniem ostrości widzenia. Towarzyszy temu często światłowstręt, a pacjenci skarżą się na ciągłe wrażenie jakby ciało obce dostało się do oka. Schorzenie prowadzi do zmętnienia rogówki.
Podczas leczenia keratopatii pęcherzowej ważne jest obniżenie ciśnienia w oku i stosowanie środków hipertonicznych. Wykorzystuje się także terapeutyczne soczewki kontaktowe. W przypadku braku skuteczności wcześniejszych metod – lekarz może zasugerować przeszczepienie rogówki.
Keratopatia wirowata
Keratopatia wirowata (lub dystrofia wirowa Fleischera) polega na odkładaniu się złogów w nabłonku rogówki. Objawem tego schorzenia jest nadwrażliwość na światło i symptomy przypominające zespół suchego oka. Osoby zmagające się z keratopatią wirowatą mają w znacznym stopniu upośledzoną zdolność widzenia, szczególnie widzenia po zmroku.
Objawem towarzyszącym keratopatii wirowatej jest efekt halo i dostrzeganie specyficznych zielono-niebieskich obwódek wokół obserwowanych obiektów. Może też występować stan zapalny skóry powiek.
Przyczyną keratopatii wirowatej jest najczęściej długotrwałe stosowanie niektórych leków (m.in. przeciwarytmicznych, chlorochiny, chloropromazyny, niesteroidowych leków przeciwzapalnych). Ogromne ryzyko dotyczy pacjentów, którzy bez konsultacji z lekarzem zażywają leki przez długi czas. Specjaliści określają wówczas chorobę jako keratopatię polekową. Zaniechanie przyjmowania wymienionych leków zatrzymuje proces odkładania się złogów, a dotychczas powstałe – ulegają redukcji.
Keratopatia z niedomykalności szpary powiekowej
Keratopatia z niedomykalności szpary powiekowej jest skutkiem – jak sama nazwa wskazuje – niemożności zamknięcia powiek. W wyniku schorzenia następuje wysuszenie filmu łzowego, zaczerwienienie spojówek, silnie doskwierający ból oka. Towarzyszą temu zaburzenia widzenia, wydzielina ropna oraz wrażenie obecności w oku ciała obcego.
Do przyczyn keratopatii z niedomykalności szpary powiekowej zalicza się:
- borelioza
- sarkoidoza
- infekcja wirusowa
- wytrzeszcz oczu
- porażenie nerwu ocznego
- mechaniczny uraz oka
Ryzyko keratopatii z niedomykalnością szpary powiekowej jest bardzo wysokie u osób z osłabionym odruchem powiekowo - ocznym (tzw. odruch Bella oznaczający zdolność do odpowiedniego reagowania gałek ocznych przy zamykaniu i otwieraniu powiek).
Konieczne jest przy tych zaburzeniach nawilżanie oczu za pomocą kropli, żeli lub maści. Keratopatia z niedomykalności szpary powiekowej jest spotykana u pacjentów pozostających w głębokiej śpiączce. Są to przypadki, w których czasem niezbędne jest zastosowanie tymczasowego lub stałego zszycia szpary powiekowej. W diagnostyce wszelkich schorzeń rogówki nieocenioną rolę odgrywa badanie w mikroskopie konfokalnym.
Bibliografia:
- S. Priyadarsini, A. Whelchel, S. Nicholas, R. Sharif, i inni, Diabetic keratopathy: Insights and challenges [w:] Survey of ophthalmology 2020 Sep-Oct;65(5) (dostęp: 27.09.2023).
- E. Napier, M. Camacho, T. McDevitt, A. Sweeney, Neurotrophic keratopathy: current challenges and future prospects [w:] Annals of Medicine volume 54, 2022 (dostęp: 27.09.2023).
- M. Czarnecki, Keratopatia wirowata – objawy choroby dziedzicznej czy efekt jatrogenny? [w:] Przegląd Okulistyczny (dostęp: 27.09.2023).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
