Jak dobrać soczewki kontaktowe do wady wzroku?

Soczewki kontaktowe to pomoc optyczna służąca do korygowania wad wzroku. W zależności od materiału wykonania, technologii produkcji, parametrów technicznych czy konstrukcji, wyróżnić można dziesiątki całkowicie innych produktów. Z racji tego, że rynek optyczny jest bogaty w rozwiązania, dobór soczewek kontaktowych nie należy do najprostszych. Jest to bowiem produkt dopasowany do indywidualnych parametrów użytkownika i powinien spełniać wszelkie jego potrzeby. Podczas doboru branych pod uwagę jest wiele czynników. Kluczowa jest jednak wada wzroku, ponieważ warunkuje ona dobór odpowiedniego rodzaju soczewki.

Najważniejsze informacje:

• Dobór soczewek kontaktowych
• Soczewki kontaktowe a wada wzroku 
  • Soczewki sferyczne
  • Soczewki toryczne
  • Soczewki multifokalne

Dobór soczewek kontaktowych

Dobór soczewek kontaktowych to bardzo skomplikowany proces, który powinien odbywać się w gabinecie okulisty, optometrysty lub kontaktologa, czyli specjalisty zajmującego się właśnie tą metodą korekcji. 

Każda wizyta powinna rozpocząć się od dokładnego badania wzroku, które pozwoli na jakościowe oraz ilościowe określenie wady refrakcji. Niezwykle istotne jest również badanie parametrów oka, takich jak średnica rogówki, jej krzywizna oraz ogólnie badanie przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej, które pozwoli na ocenę spojówki, rogówki, rzęs i powiek. Umożliwi ono również dostrzeżenie ewentualnych problemów, dotyczących najczęściej rogówki, które mogą okazać się przeciwwskazaniem do noszenia soczewek kontaktowych. Gdy już wiadome jest jakie soczewki będą najodpowiedniejsze pod względem parametrów technicznych i mocy, należy zastanowić się nad własnymi preferencjami oraz stylem życia. Będzie to bowiem kluczowe do podjęcia decyzji na temat czasu oraz trybu noszenia. W tej kategorii wyróżnić możemy m.in. soczewki miesięczne, jednodniowe, całodobowe itp.

Niezwykle istotną częścią doboru jest nauka zakładania i zdejmowania soczewek oraz ich pierwsza aplikacja w gabinecie. Dopiero po zaaplikowaniu soczewki, pacjent jest w stanie określić komfort oraz ostrość widzenia, a specjalista dopasowanie i ułożenie produktu na oku. Optometrysta, okulista lub kontaktolog powinien również udzielić instruktażu oraz wszelkich niezbędnych informacji na temat pielęgnacji i przechowywania soczewek oraz wydać parę soczewek (lub kilka sztuk w przypadku soczewek jednodniowych) próbnych. 

Soczewki kontaktowe a wada wzroku 

Soczewki sferyczne

Soczewki sferyczne to szkła kontaktowe przeznaczone do korekcji prostych wad refrakcji, takich jak krótkowzroczność oraz nadwzroczność. Ich zadaniem, jest odpowiednie załamywanie promieni świetlnych wpadających do oka w ten sposób, by skupiały się one dokładnie na siatkówce. Dzięki temu soczewki sferyczne zapewniają wyraźne widzenie. 

Jak dobrać sferyczne soczewki kontaktowe do wady wzroku? W zależności od wady refrakcji jaką posiadasz, soczewki podzielić można na skupiające (o mocy plus) oraz rozpraszające (o mocy minus). Najczęściej parametry mocy soczewek sferycznych (PWR) mieszczą się w przedziale od -/+ 0,50 D (czasami występują również soczewki o mocy 0,00 D i +/- 0,25 D) do +/- 20,00 D, a ich wartość wzrasta co 0,25 D.

Soczewki kontaktowe zapewniają wyraźne widzenie oraz komfort użytkowania. Jeśli są odpowiednio dobrane, są praktycznie niewyczuwalne i niewidoczne na oku. Jest to idealne rozwiązanie dla krótkowidzów i dalekowidzów, którzy cenią sobie aktywny tryb życia, nie chcą zmieniać swojego wizerunku okularami oraz szukają wygodnego rozwiązania. Pamiętaj, że poza doborem soczewki do wady wzroku, należy dostosować ją również do innych parametrów. W tej kwestii powinieneś kierować się głównie promieniem krzywizny soczewki (BC), który musi być adekwatny do wielkości zakrzywienia rogówki oka, a także średnicą soczewki (DIA) wybieraną z uwagi na wielkość rogówki. W przypadku wrażliwych oczu i w trosce o komfort noszenia, kluczowy może okazać się również materiał wykonania soczewki, warunkujący często parametry takie jak  gazoprzepuszczalność i uwodnienie produktów. 

Soczewki toryczne

Soczewki toryczne to szkła kontaktowe przeznaczone do korekcji astygmatyzmu. Wada ta charakteryzuje się zniekształceniami rogówki i/lub soczewki, prowadzącymi do powstawania obrazu w dwóch różnych przekrojach, przed lub za siatkówką. Zadaniem soczewek torycznych jest skierowanie promieni świetlnych wpadających do oka na siatkówkę. Umożliwia to ich specjalna konstrukcja. Posiadają one bowiem różne moce refrakcyjne w dwóch przekrojach, adekwatne do zdiagnozowanej wady. Z tego względu dobór soczewki do wady wzroku nie jest przypadkowy, a wręcz przeciwnie - musi być bardzo precyzyjny. 

W zależności od rodzaju astygmatyzmu jaki posiadasz, soczewki toryczne zapewniać będą widzenie do bliży i/lub do dali, ponieważ występują w mocy plus i minus. Do pełnego opisu mocy soczewek torycznych, konieczne są trzy parametry – moc sferyczna, moc cylindryczna oraz oś cylindra. 

• Moc sferyczna (PWR) to podstawowy parametr określający wielkość wady refrakcji. Zapisywana jest zawsze jako wartość liczbowa z dodatkowym znakiem plus lub minus w zależności od typu wady. W przypadku soczewek torycznych zakresy mocy są nieco mniejsze, niż w soczewkach sferycznych. Wyższe moce muszą być produkowane na zamówienie. 
• Moc cylindryczna, nazywana również mocą cylindra (CYL) to różnica między mocami sferycznymi znajdującymi się w dwóch prostopadłych do siebie przekrojach. Wartość mocy cylindra soczewek kontaktowych najczęściej zawiera się w przedziale od -0,75 D do -2,75 D i wzrasta zawsze co 0,75 D. Wyższe wartości produkowane są na zamówienie.
• Oś cylindra (AX, AXIS) określa położenie mocy sferycznej. Wartość osi cylindra mieści się w zakresie od 0 do 180 stopni (przy czym oś 180 stopni = oś 0 stopni). W soczewkach kontaktowych wartość ta wzrasta co 10 stopni. 

Soczewki multifokalne

Soczewki multifokalne (progresywne) to wieloogniskowe szkła kontaktowe przeznaczone do korygowania prezbiopii, nazywanej również starczowzrocznością. Powstaje ona w wyniku naturalnego procesu starzenia się narządu wzroku, który rozpoczyna się po 40. roku życia. Jego konsekwencją jest obniżenie zdolności akomodacyjnych oka, spowodowanych m.in. zmniejszeniem elastyczności naturalnej soczewki wewnątrzgałkowej. Efektem prezbiopii jest oddalenie punktu bliskiego oka, czego skutkiem jest zaburzone widzenie bliży oraz tzw. syndrom długich rąk, czyli znaczne oddalanie oglądanych przedmiotów od oczu w celu wyostrzenia obrazu. Dobór odpowiedniej soczewki do wady wzroku, jaką jest prezbiopia, zagwarantuje ostre i wyraźne widzenie podczas korzystania z korekcji. 

Soczewki multifokalne pozwalają na korekcję wzroku zarówno do bliży, jak i do dali jednocześnie. Eliminują one zatem problem kupowania dodatkowej pary okularów do czytania i zdecydowanie podnoszą komfort życia prezbiopom. Pozwala na to skomplikowana i zaawansowana konstrukcja soczewki. Posiada ona moce do dali i bliży, ułożone najczęściej koncentrycznie, przy czym zazwyczaj peryferia służą do widzenia dalekiego, natomiast środkowa część do bliży. Niektórzy producenci wymagają jednak dodatkowego parametru, jakim jest oko dominujące. Typ D i N soczewki, czyli odpowiednio soczewka do oka dominującego i niedominującego posiadają inną konstrukcję z różnym rozłożeniem mocy na powierzchni soczewki. 

Soczewki multifokalne posiadają również dodatkowy parametry, jakim jest addycja. Addycja (ADD) to różnica między mocą do dali i bliży lub inaczej mówiąc- dodatek do bliży. Wyrażana jest w dioptriach i jest zawsze dodatnia. Wartość addycji określa się liczbowo (najczęściej w przedziale od +1,00 D do +2,50 D) lub słownie (low, mid, high). 

Rynek optyczny bogaty jest w dziesiątki produktów, a każdy z nich różni się znacznie parametrami. Z tego względu niezwykle istotne jest, by szkła kontaktowe zostały odpowiednio dopasowane. Jak dobrać soczewki do wady wzroku? Pamiętaj, że jest to możliwe tylko w gabinecie specjalisty, po kompleksowym badaniu i wykonaniu wszelkich potrzebnych pomiarów. Dostosuj soczewkę do wady refrakcji jaką posiadasz i ciesz się niezakłóconym widzeniem na co dzień!

Pamiętaj także, że soczewki kontaktowe mogą być współfinansowane przez Twoją firmę. Prawo pracy nakłada na pracodawcę obowiązek wsparcia w zakupie pomocy optycznych dla osób pracujących przed ekranem.

Sprawdź jakie są aktualne zasady dofinansowania soczewek kontaktowych dla pracownika.
 

Bibliografia:

1. https://coopervision.com/practitioner/ecp-viewpoints/technicians-and-staff/contact-lenses-101-part-2-contact-lens-designs
2. https://mymseyecare.com/toric-and-multifocal-lenses-what-are-the-differences/