Enoftalmia czyli zapadnięcie gałki ocznej – na czym polega?
Enoftalmia to termin określający zapadnięcie gałki ocznej w oczodole. Czasem jest to wada wrodzona wynikająca z bardziej złożonych zaburzeń rozwojowych. Enoftalmia może być też konsekwencją nabytych zmian, których podłożem są procesy chorobowe. Jak objawia się zapadnięcie gałki ocznej i czy można je leczyć? Wyjaśniamy w artykule.
Czym jest enoftalmia?
Enophthalmos – przyczyny
W literaturze medycznej zjawisko zapadnięcia gałki ocznej w oczodole możemy znaleźć pod hasłem enophthalmos. Jego przyczyną dość często jest utrata objętości tkanek oczodołu wynikająca z postępującego starzenia się tkanek lub zmian patologicznych. Zaniku tłuszczu oczodołowego powodujący cofnięcie się gałki ocznej, towarzyszy również rzadkiemu zespołowi Parry’ego-Romberga, który objawia się stopniowym zanikiem połowy twarzy.
Inną jednostką chorobą objawiającą się enoftalmią, jest zespół Hornera, który prowadzi do osłabienia unerwienia współczulnego.
Do pozostałych przyczyn enophthalmos należą:
- złamania oczodołu – wynik groźnego urazu twarzoczaszki
- nowotwory oka lub jego okolic
- przewlekłe zapalenie zatoki szczękowej
- inne stany zapalne w obrębie twarzoczaszki prowadzące do zwłóknień i zaniku tkanek
- małoocze
- zanik (atrofia) tkanek wskutek terapii leczniczej, niedożywienia lub odwodnienia
Istniej też związek między schorzeniami tarczycy a enoftalmią. W przypadku orbitopatii tarczycowej mamy do czynienia z wytrzeszczem oczu. Długotrwała choroba może w niektórych sytuacjach prowadzić do zaniku tkanek tworzących oczodół.
Objawy enoftalmii
Enoftalmia objawia się niesymetrycznością twarzy. Oko wydaje się mniejsze, ponieważ jest cofnięte w głąb oczodołu. Pacjenci doświadczają zaburzeń, takich jak:
- widzenie podwójne (diplopia)
- spadek ostrości widzenia
- ograniczenie ruchomości gałki ocznej
- ból oczodołu i oka
W niektórych przypadkach enoftalmia może występować wraz z opadaniem powieki i zwężeniem źrenicy.
Diagnostyka enoftalmii
Dla rozpoznanie enoftalmii konieczne jest przeprowadzenie badań fizykalnych i obrazowych. Znaczenie mają również badania funkcji narządu wzroku. Pacjent z podejrzeniem zapadnięcia gałki ocznej zostanie skierowany na:
- rezonans magnetyczny
- tomografię komputerową
- badanie ruchomości gałek ocznych
- badanie ostrości wzroku
Enoftalmia – leczenie
Metody leczenia enoftalmii są uzależnione od stopnia zaawansowania zmian, pierwotnej przyczyny i innych objawów lub schorzeń towarzyszących.
W leczeniu enoftalmii wykorzystywane są następujące metody:
- leczenie stanów zapalnych będących przyczyną zmian w tkankach, oparciu o środki przeciwzapalne i antybiotyki;
- chemioterapia – w przypadku zmian nowotworowych;
Zabiegi chirurgiczne w leczeniu enoftalmii mają na celu odbudowę zniszczonych struktur i przywrócenie oczodołom prawidłowej budowy. Do rekonstrukcji mogą być wykorzystywane przeszczepy kości lub implanty.
Jeżeli enoftalmia została spowodowana nadmierną redukcją tłuszczu, wówczas można wykonać przeszczep autologiczny, polegający na pobraniu tkanki z innej części ciała pacjenta i wprowadzeniu w miejscu ubytku.
U osób dotkniętych chorobami tarczycy, W leczeniu enoftalmii zastosowanie znajduje dekompresja orbitalna. Ta metoda polega na zmniejszeniu ciśnienia w oku w celu przywrócenia właściwej lokalizacji gałki ocznej w oczodole.
Skuteczność leczenia enoftalmii zależy od stanu zaawansowania zmian i innych chorób, z którymi zmaga się pacjent. Proces rekonwalescencji wymaga czasu i licznych badań kontrolnych. Niektóre zabiegi chirurgiczne mogą wymagać kilku etapów lub powtórzenia.
Bibliografia:
- A. Saravanan, B. C. Patel, Enophthalmos [w:] National Library of Medicine April 3, 2023 (dostęp: 10.03.2025).
- P. Athanasiov, V. Prabhakaran, D. Selva, Non-traumatic enophthalmos: a review [w:] Acta Ophthalmologica 2008 Jun;86(4) (dostęp: 10.03.2025).
- R. A. Cline, J. Rootman, Enophthalmos: a clinical review [w:] Ophthalmology 1984 Mar;91(3) (dostęp: 10.03.2025).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
