Czym jest astenopia? Jakie są objawy przemęczenia wzroku?
Przemęczenie wzroku, czyli astenopia, definiowana jest jako subiektywne uczucie osłabienia oczu. Jest to problem, który dotyka wiele osób i może prowadzić do różnorodnych objawów, wpływając nie tylko na komfort codziennego życia, ale również na wydajność w pracy lub nauce. W niniejszym wpisie przyjrzymy się najczęstszym objawom przemęczenia wzroku oraz omówimy skuteczne sposoby, które pozwolą uniknąć tego dyskomfortu.
Najważniejsze informacje:
- Przyczyny przemęczenia wzroku, czyli astenopii
- Objawy przemęczenia wzroku
- Jak uniknąć przemęczenia oczu?
Przyczyny przemęczenia wzroku, czyli astenopii
Przyczyny astenopii, czyli przemęczenia wzroku, mogą być zróżnicowane i zależą od specyficznych mechanizmów oraz warunków, w których występuje. Najczęstsze rodzaje astenopii oraz ich przyczyny to:
Astenopia akomodacyjna
Wynika z nadmiernego napięcia mięśnia rzęskowego i niepoprawnie skorygowanych wad refrakcji, takich jak nadwzroczność czy krótkowzroczność. Nadmierny wysiłek akomodacyjny mięśnia rzęskowego, który odpowiada za dostosowanie oka do różnych odległości patrzenia, prowadzi do zmęczenia, bólu głowy oraz dyskomfortu wzroku.
Astenopia fotogenna
Spowodowana nieprawidłowym oświetleniem otoczenia. Długotrwała ekspozycja na zbyt jasne lub niewystarczające światło może prowadzić do zmęczenia oczu oraz dyskomfortu. Nieodpowiednie warunki oświetleniowe mogą wymagać nadmiernego wysiłku ze strony oczu, co zwiększa ryzyko wystąpienia astenopii.
Astenopia mięśniowa
Związana z brakiem równowagi mięśni zewnątrzgałkowych, które odpowiadają za ruchy gałek ocznych. Nierównowaga ta może prowadzić do przeciążenia pewnych grup mięśniowych, co objawia się zmęczeniem oczu, bólami głowy oraz trudnościami w utrzymaniu oczu w jednym punkcie.
Astenopia nerwowa
Spowodowana czynnościowymi lub organicznymi zaburzeniami nerwowymi, często związanymi ze stanami lękowymi. Nieprawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego może prowadzić do objawów zmęczenia oczu, bólu głowy oraz ogólnego dyskomfortu wzroku poprzez zakłócenie przekazywania sygnałów nerwowych między oczami a mózgiem.
W ostatnich latach coraz większą przyczyną zmęczenia oczu jest nadmierne korzystanie z komputerów oraz innych urządzeń cyfrowych, takich jak smartfony czy tablety. Ten rodzaj zmęczenia oczu nazywany jest często cyfrowym zmęczeniem wzroku.
Objawy przemęczenia wzroku
Oczy są jednym z najważniejszych narządów zmysłu a ich przemęczenie może mieć znaczący wpływ na ogólną jakość życia i wydajność w codziennych zadaniach. Do najczęstszych objawów ich przemęczenia zaliczamy:
Ból oczu
Ból oczu może być zróżnicowany pod względem charakteru i intensywności. Może to być ostry ból, pulsujący dyskomfort lub uczucie ciężkości w okolicach oczu. Często towarzyszy mu uczucie pieczenia lub szczypania, co może być wynikiem nadmiernego obciążenia mięśni oka oraz przemęczenia narządu wzroku.
Uczucie suchości i piasku pod powiekami
Suchość oczu jest częstym objawem przemęczenia wzroku, wynikającym z nadmiernej ekspozycji na czynniki środowiskowe, takie jak suche powietrze lub długotrwałe patrzenie na ekrany komputerów. Uczucie piasku pod powiekami może być wynikiem zmniejszonej produkcji łez lub nadmiernego ich parowania z powierzchni oka.
Niewyraźne widzenie
Niewyraźne widzenie może obejmować różne stopnie pogorszenia ostrości wzroku. Obrazy mogą stawać się rozmazane, nieostre lub migotać. To znacząco utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak czytanie czy prowadzenie pojazdu.
Zmęczenie i zawroty głowy
Przemęczenie oczu może prowadzić do ogólnego uczucia zmęczenia. Może być to spowodowane nadmiernym napięciem mięśni gałki ocznej oraz wysiłkiem skupiania wzroku. Wśród skutków ubocznych mogą pojawić się także np. zawroty głowy. Wynika to z napięcia mięśniowego i zmniejszonej stabilności wzroku.
Łzawienie
Zwiększona produkcja łez jest naturalną reakcją organizmu na dyskomfort i podrażnienie oczu. Łzy mają na celu nawilżenie i ochronę powierzchni oka przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak pyłki i zanieczyszczenia. Wydzielane są również w odpowiedzi na przesuszenie gałki ocznej np. podczas długotrwałej pracy przed ekranami urządzeń elektronicznych. Gdy korzystamy bowiem z komputera, bądź smartfona, bardzo często zmniejsza się częstotliwość mrugania.
Podwójne widzenie
Podwójne widzenie, zwane również diplopią, jest zaburzeniem widzenia, które powoduje widzenie jednego obiektu w dwóch osobnych obrazach. Może to być wynikiem niewłaściwego ustawienia oczu lub zmęczenia mięśni oka, co prowadzi do braku równowagi ich napięcia.
Kłopoty ze skoncentrowaniem wzroku
Trudności w utrzymaniu skupienia wzroku na danym obiekcie mogą być spowodowane osłabieniem mięśni oka lub nadmiernym obciążeniem narządu wzroku. Osoby doświadczające tego objawu mogą mieć trudności z czytaniem, pisaniem czy nawet wykonywaniem normalnych codziennych czynności.
Nadwrażliwość na światło
Nadwrażliwość na światło objawia się jako dyskomfort lub ból w odpowiedzi na ekspozycję na światło o dużej intensywności. Może to utrudniać wykonywanie codziennych czynności na zewnątrz lub w silnie oświetlonych pomieszczeniach.
Wrażenie nacisku na skronie i czoło
Uczucie ucisku lub ciężkości w okolicach skroni i czoła może być wynikiem napięcia mięśniowego oraz ogólnego przemęczenia oczu. Może to być szczególnie dokuczliwe podczas długotrwałego patrzenia na ekran komputera lub wykonywania pracy wymagającej skupienia wzroku.
Bóle głowy i migreny
Bóle głowy, w tym migreny, mogą być skutkiem ubocznym przemęczenia wzroku i napięcia mięśniowego. Może to prowadzić do bólu w okolicach czoła, skroni lub szyi, co znacząco pogarsza komfort życia i zdolność do wykonywania codziennych czynności.
Jak uniknąć przemęczenia oczu?
Aby uniknąć przemęczenia wzroku, warto wprowadzić kilka zdrowych nawyków:
- Regularne przerwy - regularnie odrywaj oczy od ekranów co 20 minut, patrząc w dal na odległość około 6 metrów przez 20 sekund. Ćwiczenia wzroku, takie jak mruganie lub ruchy gałkami ocznymi, mogą również pomóc w zmniejszeniu naprężenia.
- Odpowiednie oświetlenie - dbaj o dobre oświetlenie w miejscu pracy lub nauki, unikając zbyt jasnego lub zbyt słabego światła. Unikaj odbić na ekranie, które mogą powodować dodatkowe obciążenie dla oczu.
- Ergonomia pracy - upewnij się, że monitor komputera znajduje się na odpowiedniej wysokości i odległości od oczu, co zapewnia wygodne widzenie i minimalizuje napięcie mięśni oka.
- Korekcja wad wzroku - skoryguj wszelkie wady refrakcji, takie jak krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm, za pomocą okularów lub soczewek kontaktowych.
- Odpowiednia dieta - spożywaj zdrową dietę bogatą w antyoksydanty, witaminy A, C i E, które wspierają zdrowie oczu. Warzywa liściaste, owoce, ryby bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, orzechy i jagody są szczególnie korzystne dla wzroku.
- Nawilżanie oczu - pamiętaj o stosowaniu kropli nawilżających, zwłaszcza gdy odczuwasz suchość lub zmęczenie oczu.
- Odpowiedni sen - zapewnij sobie odpowiednią ilość snu, ponieważ brak snu może prowadzić do pogorszenia jakości wzroku oraz zwiększonego przemęczenia oczu.
- Aktywność fizyczna - regularna aktywność fizyczna wspomaga ogólne zdrowie, w tym również zdrowie oczu. Ćwiczenia poprawiają krążenie krwi, co może korzystnie wpływać na zdrowie narządu wzroku.
Bibliografia:
- https://eyewiki.aao.org/Asthenopia
- https://en.wikipedia.org/wiki/Eye_strain
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/eyestrain/symptoms-causes/syc-20372397
- https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21059-eye-strain
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
