Ból oczodołu – co oznacza? Przyczyny i diagnostyka
Ból oczodołu o różnym stopniu nasilenia, może wystąpić z kilku powodów. Do ustalenia przyczyny niezbędne jest przeprowadzenie wywiadu lekarskiego i badań diagnostycznych. Jak często ból oczodołu ma związek z narządem wzroku? Jakie inne problemy zdrowotne może on oznaczać?
Z artykułu dowiesz się:
- Ból oczodołu – co to znaczy?
- Ból oczodołu a nieskorygowana wada wzroku
- Ból oczodołu i głowy
- Ból oczodołu a choroby okulistyczne
- Ból oczodołu a inne choroby
- Ból oczodołu a nerwica
- Ból oczodołu lewego lub prawego
- Diagnostyka i leczenie bólu oczodołów
Ból oczodołu – co to znaczy?
Ból oczodołu bywa często opisywany przez pacjentów jako ból za okiem. Czasem jest on trudny do sprecyzowania, ponieważ nie zawsze jest to ból silny, a bardziej przypomina napięcie czy ucisk. Objawy te miewają szerokie spektrum intensywności – od lekkiego dyskomfortu, łatwego do zniesienia, do bardzo silnego, którego nie sposób zlekceważyć.
Czym właściwie są oczodoły? To stożkowate wgłębienia w czaszce, w których osadzone są gałki oczne. Dzięki temu oczy są częściowo osłonięte kośćmi twarzoczaszki. Ból lokalizowany w oczodołach może być stały, pulsujący, przypominający kłucie lub bardzo mocny nacisk.
Ból oczodołu a nieskorygowana wada wzroku
Ból w oczodołach może mieć związek bezpośrednio z wadą wzroku, a dokładnie z brakiem korekcji. Nasze oczy wykazują do pewnego stopnia elastyczność (malejącą wraz z wiekiem). Dlatego niewielkie odstępstwa od normy narząd wzroku potrafi sobie kompensować. Jednak te możliwości są ograniczone. Nieskorygowana wada refrakcji powoduje, że oczy dokonują dużego wysiłku. Efektem tego są nadmierne napięcia mięśni gałek ocznych, a w konsekwencji ból oczodołu i głowy.
Dlatego osoby zgłaszające się do lekarza z bólem w oczodołach, w pierwszej kolejności są poddawane badaniu wzroku, które ma na celu ustalenie sprawności widzenia. Bez względu na to, czy mówimy o krótkowzroczności, dalekowzroczności czy astygmatyzmie – zmęczenie oczu przynosi podobne skutki.
>> Sprawdź jakie badania zrobisz u okulisty na NFZ
Ból oczodołu i głowy
Bóle oczodołu i głowy mogą występować jednocześnie. To jedna z oznak migreny ocznej – uciążliwej dolegliwości neurologicznej o niejasnych przyczynach. Pacjenci zmagający się z migreną z reguły skarżą się jednocześnie na światłowstręt – jeden z typowych współwystępujących przy tym zjawisku objawów. Konieczna jest w takim przypadku konsultacja ze specjalistą. Terapia polega na kontrolowanym stosowaniu środków przeciwbólowych wraz z minimalizacją bodźców, które wywołują ból oczodołu i głowy.
>> Porównaj to z klasterowym bólem głowy i oka
Ból oczodołu najczęściej nie jest groźny dla życia czy zdrowia, a pojawia podczas pospolitych infekcji zatok. Tej charakterystycznej dolegliwości możemy doświadczać podczas zakażeń wirusowych, takich jaki grypa i grypopodobne. W takich przypadkach pacjenci odczuwają cały zespół objawów, w tym także ogólne osłabienie, katar, trudności w oddychaniu. Za ból oczodołu występujący wraz z niedrożnością nosa, może być odpowiedzialna alergia oczu.
Ból oczodołu a choroby okulistyczne
Ból oczodołu i ból za okiem mogą świadczyć o niektórych chorobach okulistycznych, np. o zapaleniu twardówki. Kolejną często podejrzewaną dolegliwością przy tych objawach, jest zapalenie nerwu wzrokowego. Specyfika wymienionych schorzeń wiąże się wówczas ze znacznym pogorszeniem widzenia.
Pacjenci, u których zdiagnozowano te problemy, skarżyli się także na:
- spadek ostrości widzenia
- wyraźny ból przy poruszaniu gałkami ocznymi
- zaburzenia w postrzeganiu kolorów (są one mniej wyraźne niż normalnie)
- martwy punkt w polu widzenia
Ból oczodołu i oka to jeden z objawów jaskry wtórnej lub pierwotnej.
Ból oczodołu a inne choroby
Ból oczodołu, który utrzymuje się długo, nie ustępuje lub nawraca, a nie ma związku ze zwykłą infekcją, może świadczyć o poważnych problemach zdrowotnych. Dlatego w każdej takiej sytuacji, gdy bolesne objawy trwają długo, należy udać się do lekarza. Ból oczodołu może być objawem innych, groźnych schorzeń, takich jak:
- zapalenie brzegów powiek
- glejak nerwu wzrokowego
- ropień oczodołu
- oponiak nerwu wzrokowego
- zapalenie woreczka łzowego
- ziarniniak Wegenera
- zespół Tolosy-Hunta
- choroba Gravesa-Basedowa
- zapalenie oczodołu
Ból oczodołu a nerwica
Ból oczodołu i nerwica także mogą mieć ścisły związek. Różne stany psychiczne znajdują odzwierciedlenie w funkcjonowaniu narządu wzroku. Świadczyć o tym mogą m.in. źrenice powiększone lub zwężone w sposób nienaturalny. Jeżeli to właśnie reakcje nerwowe są przyczyną bólu oczodołu, konieczne jest wsparcie specjalisty.
W zredukowaniu bólu oczodołu na tle nerwicy wystarczają czasem odpowiednie techniki relaksacji. Jeśli problem jest głębszy niż stres życia codziennego, lekarz zleci stosowną terapię oraz leki.
Ból oczodołu lewego lub prawego
Niektórzy pacjenci zgłaszają objawy bólu oczodołu lewego lub prawego, czyli występującego niesymetrycznie. Taka charakterystyka zjawiska nie jest jednoznaczna. Może świadczyć o rozwoju guza oczodołu lub innego rodzaju nowotworu oka. Wspomniana wcześniej migrena także może dawać objawy tylko z jednej strony głowy.
Diagnostyka i leczenie bólu oczodołów
W diagnostyce bólu oczodołu i bólu za okiem, bardzo istotne jest wzięcie pod uwagę innych symptomów. Wszelkie nietypowe objawy, takie jak gorączka, osłabienie, zaburzenia czucia lub widzenia, mogą być ważną wskazówką dla lekarza w rozpoznaniu przyczyn bólu oczodołu. Koniecznie poinformuj specjalistę, jeśli wraz z bólem oczodołów, doświadczasz jednocześnie:
- zaczerwienienia oczu
- podwójnego widzenia
- mdłości
- łzawienia
- wytrzeszczu oczu
W rozpoznaniu przyczyn bólu oczodołu wykorzystuje się m.in. badanie dna oka, które umożliwia zdiagnozowanie wielu chorób okulistycznych. Szerokie zastosowanie znajduje też angiografia fluoresceinowa. Współczesna medycyna dysponuje różnorodnymi metodami, które pozwalają na dokładną ocenę struktur gałek ocznych i oczodołów. Należą do nich:
- USG oka
- rezonans magnetyczny
- UBM oka
- tomografia komputerowa
- badanie GDx
Na podstawie wywiadu lekarskiego oraz innych objawów występujących z bólem oczodołu i za okiem, lekarz decyduje o wykonaniu konkretnych badań diagnostycznych. Leczenie bólu oczodołów zależy oczywiście od rozpoznanych przyczyn.
Bibliografia:
- A. Ringeisen, A. Harrison, M. Lee, Ocular and orbital pain for the headache specialist [w:] Current neurology and neuroscience reports 2011 Apr;11(2) (dostęp: 15.07.2024).
- L. Seltz, J. Smith, V. Durairaj, R. Enzenauer, J. Todd, Microbiology and antibiotic management of orbital cellulitis [w:] Pediatrics 2011 Mar;127(3) (dostęp: 15.07.2024).
- A. Altman, J. Liss, Idiopathic Orbital Inflammation: Diagnosis and Management [w:] American Academy of Ophthalmology – EyeNet Magazine February 2022 (dostęp: 15.07.2024).
- Y. Fang, B. Shen, Q. Dai, Q.i Xie, W. Wu, M. Wang, Orbital inflammatory pseudotumor: new advances in diagnosis, pathogenesis, and treatment [w:] European Journal of Medical Research 395/2023 (dostęp: 15.07.2024).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
