Anizeikonia – na czym polega?
Anizeikonia jest zaburzeniem widzenia, które może występować w różnym stopniu. Ze względu na szerokie spektrum możliwych objawów, jest ono trudne do rozpoznania. Choć anizeikonia nie jest powszechnie znanym problemem, może znacznie pogarszać jakość życia osób dotkniętych tą dolegliwością. Z naszego artykułu dowiesz się czym dokładnie jest anizeikonia, kto jest nią zagrożony i jakie jest postępowanie w przypadku jej zdiagnozowania.
Anizeikonia - co warto wiedzieć?
- Anizeikonia – co to jest?
- Rodzaje anizeikonii
- Objawy anizeikonii
- Przyczyny anizeikonii
- Anizeikonia – kogo dotyczy?
- Jak korygować anizeikonię?
Anizeikonia – co to jest?
Anizeikonia to medyczne pojęcie opisujące różnice w wielkości obrazów widzianych przez oboje oczu. Jest to nieprawidłowość, za którą może stać kilka przyczyn. Osoba cierpiąca na anizeikonię może w rezultacie doświadczać zniekształcenia lub rozbieżności w percepcji obrazu. To prowadzi do zaburzeń widzenia, szczególnie w przypadku obuocznego widzenia trójwymiarowego.
Termin anizeikonia, pochodzący z języka greckiego, oznacza dosłownie „nierówne obrazy”, co precyzyjnie oddaje istotę problemu. Dokładne dane dotyczące częstotliwości występowania w społeczeństwie anizeikonii, są trudne do ustalenia, ponieważ jest to stosunkowo rzadkie zaburzenie. Często też może pozostać nierozpoznane lub niedoleczone. Nie ma też standardowych testów przesiewowych do diagnozowania anizeikonii w rutynowej opiece zdrowotnej.
Rodzaje anizeikonii
Możemy mieć do czynienia z anizeikonią lewostronną lub prawostronną. Oprócz tego zaburzenie to występuje w dwóch różnych rodzajach:
- Anizeikonia dynamiczna – polega na tym, że różnice w kształcie lub wielkości postrzeganego obiektu przez jedno z oczu, następuje tylko podczas ruchu gałek ocznych. Najczęściej w trakcie śledzenia wzrokiem poruszającego się obiektu, np. jadącego pojazdu.
- Anizeikonia statyczna – gdy doświadczenia nierówności obrazu występują nawet wówczas, gdy gałki oczne pozostają nieruchome.
Objawy anizeikonii
Objawy anizeikonii mogą różnić się w zależności od stopnia i rodzaju zaburzenia. Najczęściej spotykane są:
- Zniekształcenia w widzeniu polegające na tym, że pacjent doświadcza zniekształceń w obrazach widzianych przez oboje oczu. Pojawiają się różnice w wielkości lub kształcie obiektów.
- Trudności w widzeniu trójwymiarowym – anizeikonia może zakłócać zdolność do widzenia trójwymiarowego, co prowadzi do trudności w ocenianiu głębi i odległości.
- Zmęczenie wzroku spowodowane stałym wysiłkiem. Narząd wzroku stara się wyrównywać różnice w obrazach widzianych przez oboje oczu, dlatego częstym doświadczeniem osób z anizeikonią jest zmęczenie wzroku. (Sprawdź też na czym polega cyfrowe zmęczenie wzroku).
- Trudności w orientacji przestrzennej z powodu różnic w wielkości widzianych obrazów.
- Bóle głowy - u niektórych osób anizeikonia może powodować bóle głowy związane z napięciem mięśni gałek ocznych lub wysiłkiem wyrównywania obrazów.
- Problemy z czytaniem – pojawiają się szczególnie po dłuższym czasie skupiania wzroku na tekście. To także związane jest ze stałym wysiłkiem oczu.
Warto zauważyć, że objawy anizeikonii mogą mieć bardzo różne nasilenie. Czasem są zupełnie łagodne i ledwo odczuwalne. Ale w trudniejszych przypadkach objawy anizeikonii stanowią poważne utrudnienie, np. gdy pojawia się nadwrażliwość na światło lub podwójne widzenie. Ich nasilenie może się różnić w zależności od indywidualnych skłonności i sytuacji. Osoby doświadczające jakichkolwiek z wymienionych objawów, powinny skonsultować się z okulistą w celu dokładnej diagnozy i ustalenia odpowiedniego leczenia.
Anizeikonia – co trzeba podkreślić – może być diagnozowana tylko u osób, które są świadome problemu i poszukują pomocy medycznej w związku z zaburzeniami widzenia. Wiele osób może doświadczać niewielkich różnic w wielkości obrazów widzianych przez oboje oczu, ale nie zawsze jest to uważane za problem wymagający leczenia.
Przyczyny anizeikonii
Anizeikonia może mieć różne przyczyny, w tym:
- Różnice w mocach optycznych między prawym i lewym okiem: jeśli jedno oko ma inny stopień załamania światła niż drugie, może to prowadzić do różnic w wielkości obrazów na siatkówkach obu oczu.
- Różnice w rozmiarze gałek ocznych: nieznaczne różnice w wielkości gałek ocznych mogą wpływać na wielkość obrazów, które widzi każde oko (porównaj to z małooczem).
- Zaburzenia siatkówki, takie jak zniekształcenia związane z astygmatyzmem lub związane z chorobami siatkówki, mogą prowadzić do anizeikonii.
- Zaburzenia neurologiczne mogą również wpływać na percepcję obserwowanych obiektów.
- Operacje chirurgiczne – w rzadkich przypadkach niektóre operacje oczu mogą czasem powodować anizeikonię jako skutek uboczny.
Wszystkie te czynniki mogą prowadzić do różnic w wielkości i kształcie widzianych obrazów, co może zakłócać zdolność postrzegania głębi i widzenia obuocznego. głębiowego.
Sprawdź także nasz poradnik >> jak dobrać soczewki kontaktowe przy astygmatyzmie?
Anizeikonia – kogo dotyczy?
Anizeikonia może wystąpić u osób w różnym wieku i z różnymi stanami zdrowia. Lekarze wskazują jednak na nieco wyższe ryzyko w pewnych grupach pacjentów. Większe zagrożenie dotyczy:
- osób z zaburzeniami wzroku, m.in. z astygmatyzmem, zaćmą, zniekształceniami siatkówki lub różnowzrocznością;
- pacjentów po operacjach oczu. Osoby, które przeszły zabieg okulistyczny, zwłaszcza korekcję wzroku, mogą czasem doświadczać anizeikonii jako skutku ubocznego tych zabiegów;
- osób z zaburzeniami neurologicznymi;
- dzieci z amblyopią, czyli tzw. leniwym okiem, co może być związane z zaburzeniami postrzegania głębi i widzenia trójwymiarowego.
- seniorów, którzy z powodu naturalnych zmian w układzie wzrokowym, są bardziej narażeni na zmiany w wielkości gałek ocznych lub w strukturze siatkówki (porównaj to ze zwyrodnieniem barwnikowym siatkówki).
Jak korygować anizeikonię?
Prostym rozwiązaniem problemu anizeikonii, jest korekcja. Mogą do tego służyć okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku, wykorzystuje się różne moce na jedno i drugie oko.
Możliwe jest też połączenie obu metod i jednoczesne wykorzystanie okularów i soczewek. Osoby dotknięte anizeikonią powinny skonsultować ze specjalistą jakie sposób korekcji będzie dla nich najlepszy.
Bibliografia:
- T.J. Stokkermans, S.H. Day, Aniseikonia [w:] StatPearls Publishing; 2024 Jan. 2023 Aug 8 (dostęp: 22.02.2024).
- A. Takeyama, Y. Imamura, T. Fujimoto, T. Iida, Y. Komiya, M. Ishida, Aniseikonia and retinal morphological changes in eyes undergoing macular hole surgery [w:] Scientific report 2024 Jan. 2;14(1):59 (dostęp: 22.02.2024).
- R. Takigawa, K. Sasaki, M. Hirota, M. Nakagawa, K. Sasaki, T. Mihashi, Y. Mizuno, A. Mizota, K. Matsuoka, Evaluation of Aniseikonia in Patients with Successfully Treated Anisometropic Amblyopia Using Spatial Aniseikonia Test [w:] Journal of Clinical Medicine 2023 May 30;12(11) (dostęp: 22.02.2024).
- J. South, T. Gao, A. Collins, A. Lee, J. Turuwhenua, J. Black, Clinical Aniseikonia in Anisometropia and Amblyopia [w:] The British and Irish Orthoptic Journal 2020 Nov 20;16(1) (dostęp: 22.02.2024).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
