Zapalenie tęczówki oka – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie tęczówki oka to choroba, która przysparza pacjentowi duży dyskomfort i wiąże się z ryzykiem poważnych komplikacji. Ta bolesna infekcja dotyka tysięcy osób w Polsce każdego roku, niekiedy doprowadzając do znacznego uszkodzenia wzroku lub nawet ślepoty. Dlatego też zobacz, na czym polega zapalenie tęczówki, od czego się bierze i jak się objawia, aby wiedzieć, jakie kroki podjąć w przypadku zachorowania.

• Zapalenie tęczówki oka – na czym polega ta choroba?
• Zapalenie tęczówki – objawy
• Zapalenie tęczówki – przyczyny
• Zapalenie tęczówki – leczenie
  • Jakie leki na zapalenie tęczówki?
  • Zapalenie tęczówki – ile trwa leczenie?
• Zapalenie tęczówki – skutki braku leczenia

Zapalenie tęczówki oka – na czym polega ta choroba?

Aby zrozumieć, na czym polega zapalenie tęczówki, trzeba najpierw bardziej szczegółowo poznać budowę oka. Wewnętrzna ściana gałki ocznej to błona naczyniowa, która składa się z trzech warstw. Są to:

• Naczyniówka, znajdująca się w tylnej części oka. To gęsta sieć naczyń krwionośnych, która doprowadza składniki odżywcze i tlen do poszczególnych części gałki ocznej.
• Ciało rzęskowe, czyli część pośrednia pomiędzy tęczówką a naczyniówką. To właśnie ona zawiera mięśnie rzęskowe, które odpowiadają za dostosowywanie wzroku do ostrego postrzegania bliży. Gdy stają się one osłabione, wówczas mowa o zaburzeniu akomodacji oka.
• Tęczówka, która znajduje się w przedniej części oka. Jest odpowiedzialna za regulację rozmiaru źrenicy i to właśnie jej barwa definiuje kolor oczu.

W takim razie, co to jest zapalenie tęczówki? To nic innego, jak zapalenie błony naczyniowej przedniego odcinka oka – jest to najczęściej występująca forma tego schorzenia. Więcej o tym, z czego składa się ludzki narząd wzroku, dowiesz się tutaj.

Ze względu na bliskie powiązanie poszczególnych warstw błony naczyniowej, choroba może łatwo objąć jednocześnie dwie lub trzy z nich na raz. Właśnie dlatego zapalenie tęczówki i ciała rzęskowego tak często idą w parze. W większości przypadków stan zapalny obejmuje tylko jedno oko, chociaż zdarzają się również przypadki zapalenia tęczówki w obu oczach.

Zapalenie tęczówki powoduje silny ból i dyskomfort, przez co znacznie utrudnia codzienne funkcjonowanie – a w skrajnych przypadkach może nawet doprowadzić do permanentnego niedowidzenia. Ta choroba znajduje się na trzecim miejscu najczęstszych przyczyn ślepoty w krajach rozwiniętych – zaraz po jaskrze i zaćmie.

Z tego względu, zapalenie tęczówki jest poważnym stanem, który wymaga jak najszybszej wizyty w gabinecie lekarza okulisty. Im szybsza reakcja, tym mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań i negatywnych skutków braku leczenia.

Zapalenie tęczówki – objawy

Oto objawy, po których poznasz zapalenie tęczówki:

• Silny ból oczu
• Łzawienie
• Deformacja tęczówki
• Osłabienie widzenia
• Zaczerwienienie i obrzęk oka – stan zapalny może objąć również tkanki sąsiadujące, dlatego też przy zapaleniu tęczówki czasami towarzyszy spuchnięta powieka.
• Nagła zmiana koloru tęczówki – w przypadku, gdy zapalenie tęczówki obejmuje tylko jedno oko, występuje nabyta heterochromia.
• Światłowstręt – zobacz, co jeszcze może oznaczać nadwrażliwość na światło.
• Męty w oku – do pewnego stopnia są naturalnym zjawiskiem, jednak w przypadku zapalenia tęczówki występują o nietypowym nasileniu.

W przypadku trudnego przebiegu, którym charakteryzuje się ostre zapalenie tęczówki, powyższe objawy będą wyjątkowo nasilone. A co w przypadku, gdy nie są one szczególnie dokuczliwe i przypominają zapalenie spojówek? Również wówczas oczy powinny zostać zbadane przez okulistę w celu wykluczenia poważniejszej choroby, którą jest zapalenie tęczówki.

Zapalenie tęczówki u dzieci objawia się takimi samymi dolegliwościami, jak zapalenie tęczówki u dorosłych. W przypadku maluchów szybka reakcja na niepokojące objawy jest jednak szczególnie ważna, ponieważ ich wciąż rozwijający się narząd wzroku jest jeszcze bardziej narażony na komplikacje związane z brakiem leczenia. Sprawdź też nasz artykuł na temat badania wzroku u dzieci i niemowląt.

Zapalenie tęczówki – przyczyny

Schorzenie, którym jest zapalenie tęczówki oka może mieć swoje podłoże w różnorakich schorzeniach i infekcjach. Stwierdzenie przyczyny jest ważne w toku dopasowywania odpowiedniego leczenia, chociaż nie zawsze jest to możliwe. W takim razie, od czego może być zapalenie tęczówki?

Zapalenie tęczówki może mieć podłoże:

• Bakteryjne
• Grzybicze
• Wirusowe – występuje wówczas wirusowe zapalenie tęczówki.
• Alergiczne – na zapalenie tęczówki narażone są zwłaszcza osoby zmagające się z przewlekłą i ostrą alergią oczu. Jest to jedno z najważniejszych przeciwwskazań do szkieł kontaktowych, jednak jeśli Twoja alergia jest łagodna – zobacz, czy soczewki dla alergików to dobry pomysł.

Zapalenie tęczówki rzadko kiedy występuje samoistnie. W większości przypadków jest wynikiem choroby ogólnoustrojowej lub stanu zapalnego w innym miejscu organizmu, który objął również inne tkanki. Zobacz jak wygląda ropostek.

Ze względu na to częstym zjawiskiem jest:

• Zapalenie tęczówki od zatok u osób, które zmagają się z ich przewlekłą infekcją.
• Zapalenie tęczówki od zęba objętego rozległą, nieleczoną próchnicą. Zdrowie jamy ustnej jest blisko powiązane ze zdrowiem oczu ze względu na ich bliskie połączenie nerwowe i naczyniowe. 
• Zapalenie tęczówki od wyrostka robaczkowego, który został objęty ostrym stanem zapalnym.
• Zapalenie tęczówki po anginie
• Zapalenie tęczówki po Covid-19

Choroba ta występuje również często w parze z różnorakimi schorzeniami autoimmunologicznymi, zwłaszcza tymi o charakterze reumatycznym. Dlatego też na tę chorobę szczególnie narażone są osoby z:

• Łuszczycowym, reaktywnym, czy reumatoidalnym zapaleniem stawów
• Zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa
• Sarkoidozą
• Nieswoistym zapaleniem jelit
• Toczeniem rumieniowatym układowym

Zdarza się również idiopatyczne zapalenie tęczówki – czyli takie, które wystąpiło nagle i jest o bliżej nieokreślonej przyczynie. Jednak wiesz już, które schorzenia mogą wiązać się z problemami z błoną naczyniową oka. Jeśli zmagasz się więc w grupie ryzyka, zwracaj szczególną uwagę na zdrowie swoich oczu. Zobacz też jak przebiega zapalenie siatkówki.

Zapalenie tęczówki – leczenie

Ogólne leczenie zapalenia tęczówki zależy od tego, co jest przyczyną schorzenia, jednak zawsze opiera się na leczeniu miejscowym. W przypadku, gdy zapalenie błony naczyniowej przedniego odcinka oka jest wynikiem stanu zapalnego toczącego się w innej części organizmu – kluczowe jest wyeliminowanie przyczyny.

Do tego konieczne będzie np. wyleczenie chorego zęba, wycięcie wyrostka robaczkowego, czy złagodzenie stanu zapalnego zatok – w zależności od tego, z którego miejsca nastąpiło przeniesienie czynnika chorobotwórczego do oka.

U pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi, których dotknęło zapalenie tęczówki, leczenie będzie bardziej skomplikowane. Wówczas bowiem poza stosowaniem leków miejscowych, niezbędne jest również branie leków ogólnoustrojowych, które zapobiegną wykształceniu się nowych stanów zapalnych i pomogą w złagodzeniu tych, które już wystąpiły.

W przypadku, gdy u pacjenta występuje silny światłowstręt, na czas terapii konieczne będą okulary przeciwsłoneczne z najwyższej jakości filtrem UV400. W ochronę oczu przed słońcem w trakcie leczenia zapalenia tęczówki wyposażysz się w naszym sklepie.

A co w przypadku choroby, którą jest zapalenie tęczówki u dzieci? Leczenie wygląda wówczas tak samo, jak u dorosłych pacjentów, jednak konkretne leki i ich dawki są odpowiednio dopasowywane do wieku malucha.

Jakie leki na zapalenie tęczówki?

Miejscowe leczenie zapalenia tęczówki odbywa się przy pomocy kropel stosowanych w dzień i gęstych maści stosowanych na noc. Co na zapalenie tęczówki może przepisać lekarz? W przypadku bakteryjnego zapalenia tęczówki, będą to środki zawierające antybiotyk. Wirusowe zapalenie tęczówki jest zaś leczone lekami na bazie kortykosteroidów.

W przypadku, gdy wystąpiło ostre zapalenie tęczówki, leki antybiotykowe i kortykosteroidowe są również podawane doustnie. Zaś gdy u pacjenta występuje silny ból, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie, lekarz przepisuje również leki przeciwbólowe lub krople znieczulające do bezpośredniego zakraplania chorego oka.

Nawroty zapalenia tęczówki to najczęstsze powikłanie po chorobie. Aby temu zapobiec, terapia antybiotykami lub steroidami jest wydłużona na pewien czas po ustąpieniu dokuczliwych objawów. Dlatego to ważne, aby pacjent nie zaniedbywał zaleceń lekarza nawet jeśli jego samopoczucie jest już dobre.

Zapalenie tęczówki – ile trwa leczenie?

W przypadku zapalenia tęczówki o łagodnym przebiegu, nieprzyjemne objawy zazwyczaj będą utrzymywać się nie dłużej niż do dwóch tygodni od rozpoczęcia leczenia. Sytuacja wygląda jednak inaczej w przypadku formy choroby, którą jest ostre zapalenie tęczówki – leczenie może wówczas trwać nawet od 6. do 8. tygodni.

Leczenie trwa najdłużej u pacjentów z chorobami autoimmunologicznymi i tych, u których zapalenie tęczówki ma charakter przewlekły. Wymagają oni bowiem systematycznego leczenia, które może trwać nawet kilka miesięcy.

Zapalenie tęczówki – skutki braku leczenia

Leczenie zapalenia tęczówki jest niezwykle ważne, ponieważ bagatelizowanie tego stanu przez dłuższy czas może skutkować  poważnym uszkodzeniem wzroku:

• Jaskra – nieleczone przez dłuższy czas zapalenie tęczówki może spowodować podwyższenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, które skutkuje w uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Aby je kontrolować, wykonuj regularne badanie ciśnienia oka – zobacz, na czym polega.
• Deformacja tęczówki i źrenicy – może mieć to nie tylko negatywny wpływ na estetykę spojrzenia, ale i skutkować zaburzeniem widzenia.    
• Wykształcenie złogów wapnia na rogówce, które powodują jej stopniową degradację i wpływają na znaczne osłabienie wzroku.
• Zmiany na siatkówce – długotrwale utrzymujący się stan zapalny może skutkować opuchlizną, a nawet wykształceniem się cyst w tylnej części oka.
• Zrost tęczówki i soczewki, który upośledza naturalną zdolność źrenicy do dostosowania swojego rozmiaru do intensywności światła.

Te komplikacje mają jednak miejsce tylko wówczas, gdy zapalenie tęczówki nie będzie leczone przez dłuższy czas. Dlatego nie martw się i wybierz się do okulisty, gdy tylko zaobserwujesz niepokojące objawy obejmujące Twoje oczy.

BIbliografia:

Bharat Gurnani, Jessica Kim, Koushik Tripathy, Navid Mahabadi, Mary Ann Edens, Iritis, 2023
Kierstan Boyd, American Academy of Ophthalmology, What is Uveitis?, 2022
Anveli Dental Health, Dental problems: Risks for the eye health, anveli.dental
Cedars Sinai, Iritis, cedars-sinai.org
American Association for Pediatric Ophthalmology and Stabismus, Iritis, aapos.org
National Eye Institute, Uveitis, nei.nih.gov