Technologia produkcji soczewek kontaktowych - jak zmieniała się na przestrzeni lat?
Soczewki kontaktowe odgrywają kluczową rolę w poprawianiu wzroku i wpływają na jakość życia milionów ludzi na całym świecie. Ich produkcja, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się rutynowym procesem, przeszła przez fascynującą ewolucję technologiczną na przestrzeni lat. Od pierwszych prymitywnych prototypów po dzisiejsze zaawansowane soczewki, technologia produkcji stale ewoluowała, zmieniając sposób, w jaki są one wytwarzane, ich jakość, wygodę użytkowania i dostępność dla masowego odbiorcy.
Najważniejsze informacje:
- Produkcja pierwszych soczewek kontaktowych
- Ewolucja materiałów soczewek - zmiany technologii produkcji
- Metody produkcji soczewek
- Przyszłość soczewek kontaktowych
Produkcja pierwszych soczewek kontaktowych
W początkowych etapach rozwoju soczewek kontaktowych, produkcja odbywała się głównie ręcznie. Pierwsze soczewki tego typu miały bardzo ograniczone zastosowanie i były wytwarzane przez rzemieślników z dużą precyzją, lecz w sposób czasochłonny i skomplikowany. Początkowo, materiałem używanym do produkcji soczewek było głównie twarde szkło, co miało istotny wpływ na komfort ich noszenia oraz popularność. Dzięki temu też, aktualnie soczewki nazywamy błędnie szkłami kontaktowymi. Soczewki te były znacznie mniej wygodne niż ich współczesne odpowiedniki wykonane z miękkiego materiału, co ograniczało ich powszechne stosowanie.
Ręczny proces produkcji soczewek kontaktowych był wieloetapowy i wymagał precyzyjnych umiejętności i cierpliwości. Rzemieślnicy zajmujący się produkcją soczewek musieli ręcznie formować i szlifować każdą soczewkę, co wymagało nie tylko precyzji w wykonaniu, ale również odpowiedniego doświadczenia i wiedzy na temat anatomii oka oraz korekcji wzroku. Ten skomplikowany proces produkcyjny sprawiał, że soczewki kontaktowe były produktami ekskluzywnymi, dostępnymi tylko dla nielicznych, którzy mogli sobie na nie pozwolić.
Niestety, zastosowanie twardego szkła jako materiału podstawowego miało swoje ograniczenia. Soczewki te były mniej elastyczne i mniej przepuszczalne dla tlenu niż ich współczesne odpowiedniki. To prowadziło do dyskomfortu użytkowników i mogło nawet powodować problemy zdrowotne związane z oczami. Ponadto, proces produkcji był tak kosztowny, że soczewki były drogie i niedostępne dla większości osób, co ograniczało ich potencjalny zasięg i popularność.
Poznaj pełną historię i dowiedz się kto wynalazł soczewki kontaktowe!
Ewolucja materiałów soczewek - zmiany technologii produkcji
Ewolucja soczewek kontaktowych nabrała tempa wraz z odkryciem nowych materiałów. W latach 50. i 60. XX wieku wprowadzono tworzywa sztuczne, takie jak twarde PMMA (polimetakrylan metylu), które zastąpiły szkło, poprawiając komfort noszenia i bezpieczeństwo użytkowania. Jednakże, soczewki z PMMA miały swoje ograniczenia, w tym brak przepuszczalności tlenu, co mogło prowadzić do problemów zdrowotnych związanych z oczami.
Prawdziwa rewolucja nastąpiła w latach 70. XX wieku, kiedy to wprowadzono soczewki kontaktowe miękkie. Wykonane z hydrożelu, te soczewki były o wiele bardziej elastyczne i przepuszczalne dla tlenu niż ich twarde odpowiedniki. Ich wprowadzenie znacząco zwiększyło komfort noszenia soczewek kontaktowych i przyczyniło się do zwiększenia popularności tego rozwiązania wśród osób z wadami wzroku.
W kolejnych dekadach technologia produkcji soczewek kontaktowych doznała znacznego postępu. Soczewki twarde nadal były wykorzystywane, ale dzięki nowym technologiom produkcji stawały się coraz bardziej przepuszczalne dla tlenu i bardziej wygodne w noszeniu. Jednak prawdziwym przełomem było wprowadzenie twardych soczewek gazoprzepuszczalnych (RGP), które łączyły zalety soczewek twardych i miękkich, zapewniając wysoką przepuszczalność tlenu i doskonałą ostrość wzroku.
Metody produkcji soczewek
Proces produkcji soczewek kontaktowych obejmuje różnorodne metody, które ewoluują wraz z postępem technologicznym. Współczesne metody produkcji soczewek kontaktowych obejmują:
Toczenie
W latach trzydziestych XX. wieku nastąpił przełom w produkcji soczewek kontaktowych dzięki zsyntetyzowaniu polimetakrylanu metylu (PMMA), co umożliwiło wycinanie soczewek twardych na tokarkach.
Tokarki są nadal powszechnie wykorzystywane, szczególnie do produkcji soczewek twardych. Proces zaczyna się od toczenia, gdzie pręty tworzywa sztucznego są umieszczane w tokarkach i cięte na małe dyski. Tokarka, maszyna wykorzystywana do kształtowania materiałów poprzez ich obrót wokół własnej osi i cięcie za pomocą narzędzi tnących, jest używana do kształtowania soczewek. Obecnie większość tokarek jest zautomatyzowana, co pozwala na precyzyjne i skuteczne wykonywanie soczewek kontaktowych. Po przycięciu dysków do odpowiednich rozmiarów, są one dalej opracowywane.
Odlew z formy
Metoda ta stała się popularna w latach siedemdziesiątych, gdy Bausch & Lomb uzyskali zgodę FDA na produkcję soczewek hydrożelowych. Formowanie odlewów polega na wlewie mieszaniny do formy, gdzie polimeryzacja jest inicjowana przez światło ultrafioletowe. Soczewki są następnie wyjmowane, nawilżane i pakowane. Metoda ta, wykorzystywana do dziś, jest często wybierana do produkcji soczewek jednodniowych.
Spin casting
Ta zaawansowana technologia wykorzystuje siłę dośrodkową do formowania soczewek. Ciekły polimer jest wtryskiwany do formy przędzalniczej, gdzie pod wpływem siły dośrodkowej przyjmuje odpowiedni kształt. Następnie soczewki są utwardzane za pomocą światła ultrafioletowego, polerowane i nawilżane.
Przyszłość soczewek kontaktowych
Obecnie technologia produkcji soczewek kontaktowych rozwija się w szybkim tempie, dążąc do jeszcze większej wygody, ostrości widzenia i zdrowia oczu użytkowników. Innowacje takie jak soczewki akomodacyjne, które dostosowują się do zmieniającej się ostrości widzenia, czy soczewki inteligentne, monitorujące zdrowie oczu i warunki środowiskowe, zapowiadają nową erę w dziedzinie korekcji wzroku.
W związku z tym, technologia produkcji soczewek kontaktowych nie tylko przeszła długą drogę od prymitywnych prototypów do zaawansowanych rozwiązań dostępnych dzisiaj, ale także wyznacza standardy dla przyszłości optyki. Jej ciągła ewolucja pozwala coraz większej liczbie osób cieszyć się pełnym komfortem i ostrością widzenia, otwierając nowe możliwości dla tych, którzy wcześniej nie mieli dostępu do poprawy swojego wzroku.
Bibliografia:
- https://www.opticianonline.net/cpd-archive/6066
- https://coopervision.com/blog/how-our-contacts-are-made
- https://eyesoneyecare.com/resources/history-contact-lens-technology-and-whats-next/
- https://www.visiondirect.co.uk/blog/history-of-contacts
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
