Swędzenie oczu - przyczyny i leczenie
Swędzenie oczu to powszechny problem, który może mieć wiele przyczyn. Choć nie prowadzi bezpośrednio do poważnych konsekwencji zdrowotnych, może być objawem wielu schorzeń i odpowiedzią ze strony narządu wzroku na niekorzystne warunki. Dotyka osób w różnym wieku i może znacznie wpływać na jakość życia. Zrozumienie przyczyn i poznanie metod radzenia sobie z tym problemem jest kluczowe dla poprawy komfortu pacjentów.
Najważniejsze informacje:
- Swędzenie oczu - przyczyny
- Alergiczne swędzenie oczu – leczenie
- Domowe sposoby na swędzące oczy
- Dlaczego nie powinno się trzeć oczu, gdy swędzą?
Swędzenie oczu - przyczyny
Zapalenie spojówek
Infekcje, takie jak zapalenie spojówek, mogą powodować pieczenie i swędzenie oczu. Zapalenie spojówek może być wywołane przez bakterie, wirusy lub alergeny. Bakterie powodują infekcyjne zapalenie spojówek, które charakteryzuje się czerwonymi, opuchniętymi oczami oraz wydzieliną ropną. Alergiczne i wirusowe zapalenie spojówek zazwyczaj powoduje wydzielinę śluzową, a nie ropną.
Alergiczne zapalenie spojówek jest spowodowane przez reakcję organizmu na alergeny takie jak pyłki, sierść zwierząt, kurz i pleśń. W przypadku alergii, układ odpornościowy reaguje na te substancje, uwalniając histaminę i inne mediatory zapalne, co prowadzi do objawów takich jak swędzenie w kącikach oczu, zaczerwienienie i łzawienie oczu. Jest to zdecydowanie najczęstszy powód uporczywego świądu.
Zapalenie brzegów powiek
Zapalenie brzegów powiek to stan zapalny powiek, który może powodować podrażnienie, zaczerwienienie i swędzenie oczu oraz powiek. Jest to często wynikiem zatkanych gruczołów Meiboma u nasady rzęs. Zapalenie brzegów powiek nie jest zakaźne i zwykle nie wpływa na wzrok, ale może być trudne do wyleczenia.
Suche oko
Zespół suchego oka jest wynikiem niewystarczającej produkcji łez lub nadmiernego ich parowania. Łzy są niezbędne do utrzymania zdrowia i komfortu oczu, a ich brak może prowadzić do podrażnienia i swędzenia. Swędzenie oczu wieczorem może być objawem przemęczenia i suchości oczu związanych z długotrwałym wpatrywaniem się w ekrany urządzeń elektronicznych.
Substancje drażniące
Dym tytoniowy, chemikalia, spaliny i perfumy to przykłady substancji, które mogą podrażniać oczy i powodować ich swędzenie. Kontakty z tymi substancjami mogą wywołać reakcję alergiczną lub podrażnienie.
Ciała obce
Cząsteczki kurzu, piasku lub innych drobnych zanieczyszczeń mogą dostać się do oka i powodować podrażnienie oraz swędzenie. W takich przypadkach często występuje również zaczerwienienie i łzawienie.
Soczewki kontaktowe
Soczewki kontaktowe mogą powodować podrażnienie i swędzenie oczu, szczególnie jeśli są noszone przez długi czas, nie są odpowiednio dopasowane lub nie są prawidłowo czyszczone. Mogą również gromadzić zanieczyszczenia, co prowadzi do infekcji.
Alergiczne swędzenie oczu – leczenie
Leczenie swędzenia oczu w przypadku alergii opiera się na kilku kluczowych strategiach. Najważniejszą metodą jest unikanie alergenów. Osoby uczulone na pyłki powinny zamykać okna i używać oczyszczaczy powietrza w sezonie pylenia. Jeśli alergia dotyczy sierści zwierząt, należy unikać kontaktu z nimi oraz regularnie myć ręce po ich dotykaniu.
Sztuczne łzy mogą być skuteczne w łagodzeniu objawów alergii, nawilżając oczy i wypłukując alergeny. Ważne jest, aby wybierać krople bez konserwantów, które mogą dodatkowo podrażniać oczy.
Jeśli unikanie alergenów i sztuczne łzy nie przynoszą ulgi, pomocne mogą być leki przeciwhistaminowe. Krople do oczu o działaniu przeciwhistaminowym mogą być stosowane przez kilka dni, jednak należy unikać ich długotrwałego używania, aby zapobiec efektowi odbicia, czyli nasileniu objawów po odstawieniu leku. Doustne leki przeciwhistaminowe mogą być stosowane w przypadku sporadycznych objawów.
Immunoterapia, zwana również odczulaniem, może być skuteczna w długoterminowym zmniejszaniu objawów alergii. Polega ona na stopniowym podawaniu alergenów w celu zwiększenia tolerancji organizmu na te substancje, przeprowadzana jest pod ścisłą kontrolą alergologa.
Domowe sposoby na swędzące oczy
Swędzące oczy mogą być bardzo uciążliwe, szczególnie gdy ich powód nie jest do końca jasny lub wynikają po prostu z podrażnienia czy suchości oczu. Na szczęście istnieje wiele domowych sposobów, które mogą przynieść ulgę.
- Chłodne kompresy to jedna z najprostszych metod. Zanurz czystą ściereczkę w zimnej wodzie, wyciśnij nadmiar wody i przyłóż do zamkniętych oczu na kilka minut. Chłód pomaga zmniejszyć stan zapalny i przynosi ulgę w swędzeniu.
- Nawilżanie powietrza w domu, zwłaszcza w okresie zimowym, może pomóc utrzymać odpowiedni poziom wilgotności, co z kolei zmniejsza podrażnienia oczu.
- Okłady z rumianku mają właściwości przeciwzapalne i kojące. Przygotuj napar z rumianku, ostudź go, a następnie namocz w nim waciki lub ściereczkę i nałóż na zamknięte oczy.
- Zimne mleko może przynieść ulgę w swędzeniu oczu. Zanurz wacik w zimnym mleku i nałóż na zamknięte powieki na kilka minut. Mleko ma właściwości kojące i nawilżające.
Dlaczego nie powinno się trzeć oczu, gdy swędzą?
Pocieranie oczu w odpowiedzi na swędzenie jest naturalnym odruchem, który może przynieść chwilową ulgę. Jednak ta pozornie nieszkodliwa czynność może prowadzić do poważnych problemów i nasilać dolegliwości.
Uszkodzenie struktur oka
Jednym z głównych zagrożeń wynikających z tarcia oczu jest uszkodzenie ich struktury. Powierzchnia oka, w tym rogówka, jest delikatna i łatwo podatna na zarysowania i mikrouszkodzenia. Ciągłe tarcie może prowadzić do pęknięcia nabłonka rogówki, co powoduje ból, zwiększa ryzyko infekcji i może wymagać długotrwałego leczenia.
Pogorszenie objawów alergii
W przypadku alergicznego zapalenia spojówek, tarcie oczu może tylko nasilać objawy. Pocieranie stymuluje komórki tuczne w spojówce do uwalniania większej ilości histaminy i innych mediatorów zapalnych. To prowadzi do jeszcze większego swędzenia, zaczerwienienia i obrzęku oczu, tworząc błędne koło, które pogarsza stan zapalny.
Wprowadzenie dodatkowych alergenów i zarazków
Ręce często są nosicielami alergenów, bakterii i wirusów. Dotykanie oczu bez uprzedniego umycia rąk może wprowadzić te szkodliwe czynniki bezpośrednio do oczu. To zwiększa ryzyko infekcji, takich jak zapalenie spojówek, oraz nasila reakcje alergiczne.
Rozwój stożka rogówki
Jednym z poważniejszych długoterminowych skutków tarcia oczu jest ryzyko rozwoju stożka rogówki. Pocieranie oczu może osłabić włókna kolagenowe w rogówce, co przyspiesza deformację. Stożek rogówki prowadzi do znacznego pogorszenia ostrości wzroku i może wymagać zaawansowanego leczenia.
Bibliografia:
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/why-are-my-eyes-itchy-answers-from-an-expert
- https://www.webmd.com/eye-health/itchy-eyes-symptoms-causes-treatment
- https://www.health.harvard.edu/healthbeat/whats-causing-your-itching-teary-eyes
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/73993,swiad-oczu
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
