Plamka na oku - czy jest niebezpieczna?

Narząd wzroku to bardzo skomplikowana struktura. Niejednokrotnie wyraźnie informuje on nas o występowaniu wielu schorzeń okulistycznych oraz chorób ogólnoustrojowych. Często objawia się to występowaniem wielu nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak pieczenie, łzawienie czy przekrwienie oczu. W przypadku wielu chorób, pojawić mogą się zmiany, takie jak plamki na oku. W niektórych przypadkach są one widoczne gołym okiem jako zmiany na powierzchni gałki ocznej, w innych są odczuwalne tylko przez obserwatora i określane jako plamy w polu widzenia. Ważne jest by nie bagatelizować niepokojących objawów i czym prędzej skonsultować powstające zmiany z lekarzem okulistą. Dzięki temu możliwe będzie określenie przyczyny plam na oku.

Najważniejsze informacje:

• Czy plamki na oku są niebezpieczne?
• Rodzaje plamek na oku  
  • 1. Czerwona plamka na oku
  • 2. Żółta plamka na oku
  • 3. Brązowa plamka na oku
  • 4. Plamka na tęczówce oka
  • 5. Czarna plamka na oku

Czy plamki na oku są niebezpieczne?

Większość plamek na oku, takich jak męty w ciele szklistym czy niewielkie przekrwienia spojówek, nie są zwykle niebezpieczne i nie stanowią poważnego zagrożenia dla zdrowia. Są one często wynikiem naturalnych procesów optycznych lub łagodnych stanów, takich jak zmiany w ciele szklistym oka czy rozszerzenie naczyń krwionośnych.

Jednak istnieją sytuacje, w których plamki na oku mogą być objawem poważniejszych problemów zdrowotnych, które wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Na przykład, nagłe pojawienie się dużej ilości mętów, szczególnie jeśli jest to stowarzyszone z błyskami w polu widzenia, może wskazywać na odwarstwienie siatkówki. Inne objawy towarzyszące, takie jak utrata widzenia, silny ból oka, zaczerwienienie, światłowstręt czy obrzęk, również mogą wskazywać na potencjalnie poważne problemy zdrowotne.

Plamki na oku mogą mieć różne podłoże i przyczyny. Podobnie wyglądająca zmiana może być zarówno objawem nadmiernego zmęczenia oczu, jak i poważnej choroby okulistycznej. Z tego względu tak istotna jest kontrola okulistyczna. Jest ona szczególnie ważna w przypadku, gdy zmianom towarzyszą również inne niepokojące objawy. Tylko profesjonalna ocena może pomóc ustalić dokładną przyczynę i określić, czy wymagane jest dalsze leczenie lub interwencja medyczna.

Rodzaje plamek na oku
 

1. Czerwona plamka na oku

Czerwona plamka na oku to widoczne zaczerwienienie twardówki lub spojówki oka, które może mieć różne przyczyny. Najczęściej jest to wynik rozszerzenia naczyń krwionośnych w oku, zwykle związane z podrażnieniem, infekcją, alergią lub obecnością ciała obcego w oku. W niektórych przypadkach może być objawem poważniejszego stanu, takiego jak skręt naczyniówki lub zapalenie spojówek. Wtedy konieczna jest ocena przez lekarza okulistę.

W przypadku pojedynczej czerwonej plamki na oku, która nie jest bolesna i nie towarzyszą jej inne objawy, może to być zwykłe przekrwienie spojówek. Jednak jeśli plamka jest bolesna, powoduje upośledzenie widzenia, pojawiają się inne symptomy lub jest powstała ona na skutek urazu, konieczna jest wizyta u lekarza okulisty w celu dokładnej diagnozy.
 

2. Żółta plamka na oku

Żółta plama, pojawiająca się na powierzchni oka, może być powiązana z różnymi stanami. Jednym z możliwych wyjaśnień jest nagromadzenie złogów lipidowych, co objawia się pojawieniem żółtawych lub białych plamek na powiekach – kępek żółtych. Może być to wynikiem zaburzeń w wydzielaniu tłuszczów przez gruczoły powiekowe lub związane z zaburzeniami lipidowymi. 

3. Brązowa plamka na oku

Brązowa plamka na powierzchni oka to zmiana barwnikowa, czyli niezłośliwa zmiana z pigmentem. Powstaje ona na przedniej części oka, a konkretnie na spojówce. Znamiona barwnikowe są skutkiem nierównomiernego rozmieszczenia melanocytów, czyli komórek produkujących pigment zwany melaniną. Podobnie jak w przypadku pieprzyków, większość znamion barwnikowych nie wywołuje objawów oraz nie pociąga za sobą poważnych komplikacji. Są to znaki szczególne, często ich pojawienie się jest kwestią wrodzoną. 
 

4. Plamka na tęczówce oka

Plamka na tęczówce to obszar o innym kolorze lub wzorze na tęczówce oka. Może to być zarówno cecha osobnicza, jak i zmiana spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak urazy, zapalenia lub choroby oczu. Plamka na tęczówce może mieć różne kolory, takie jak brązowy, niebieski, zielony, szary lub nawet bardziej nietypowe, co jest efektem różnic w stężeniu melaniny w tkankach oka. W większości przypadków plamki na tęczówce nie powodują żadnych problemów zdrowotnych i są po prostu unikalnymi cechami indywidualnego wyglądu oka. Jednak w niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy plamka zmienia rozmiar, kształt lub wywołuje inne objawy, zalecana jest wizyta u lekarza okulisty w celu dokładnej oceny.

5. Czarna plamka na oku

Czarna plamka na oku może mieć różne przyczyny i objawy. Jednym z najczęstszych powodów jej pojawienia są męty w oku, czyli małe punkty, cienie, nitki lub plamki, które unoszą się w polu widzenia. Są one zwykle wynikiem zmian w ciele szklistym oka, przezroczystej substancji wypełniającej przestrzeń między soczewką a siatkówką. Męty mogą mieć różne kształty i rozmiary oraz są widoczne zwłaszcza przy patrzeniu na jasne tło, takie jak niebo lub biała ściana. Męty w oku są zazwyczaj nieszkodliwe i nie wymagają leczenia, chociaż w niektórych przypadkach, gdy występuje ich nagłe pojawienie się lub zmiana w ilości, konieczna  jest wizyta u lekarza okulisty w celu wykluczenia ewentualnych poważniejszych problemów. 

Czarna plamka na oku może również być objawem poważniejszych problemów, takich jak krwotok wewnątrzgałkowy, uszkodzenie siatkówki lub inne choroby oczu.
 

Bibliografia:

1. Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/eye-floaters/symptoms-causes/syc-20372346
3. https://areaoftalmologica.com/en/blog/health-ocular/spots-on-the-iris