Negatywny wpływ leków na oczy – skutki uboczne dotykające wzrok
Wiele powszechnie stosowanych leków może powodować tzw. polekowe uszkodzenie wzroku – w niektórych przypadkach z ich stosowaniem wiąże się bowiem niewielkie ryzyko wystąpienia komplikacji i skutków ubocznych, które dotykają oczy. Aby zadbać o swój narząd wzroku i umożliwić sobie bardziej świadome leczenie, koniecznie dowiedz się więcej na temat tej często pomijanej kwestii, którą jest potencjalnie negatywny wpływ leków na oczy.
Spis treści:
- Negatywny wpływ leków na oczy – czym jest polekowe uszkodzenie wzroku?
- Negatywny wpływ leków na oczy – popularne leki i ryzyko komplikacji
Negatywny wpływ leków na oczy – czym jest polekowe uszkodzenie wzroku?
Leki stosowane w przypadku chorób ogólnoustrojowych nierzadko mają wpływ na cały organizm – w tym na narząd wzroku. O polekowym uszkodzeniu wzroku mowa wówczas, gdy określony czas użytkowania leku doprowadził do nagromadzenia się zawartych w nim substancji w tkankach oka, które z kolei doprowadziły do ich uszkodzenia. Komplikacje te mogą wahać się od tak łagodnych schorzeń, jak zespół suchego oka, aż do poważnych zaburzeń wywołujących nieodwracalne pogorszenie wzroku.
Groźniejsze uszkodzenia oczu występujące w przebiegu niektórych chorób mają miejsce zazwyczaj w przypadku niewystarczająco szybkiej reakcji na nowe i niepokojące objawy, które dotykają wzrok. Zwykle trudno jest wskazać ich dokładną przyczynę, mimo że często są one spowodowane właśnie przez stosowane preparaty. Właśnie dlatego tak ważna jest świadomość na temat tego, jaki może być wpływ leków na oczy – dzięki temu zwiększasz swoją szansę na udane i skuteczne leczenie bez poważnych komplikacji.
Negatywny wpływ leków na oczy – popularne leki i ryzyko komplikacji
Istnieje kilka powszechnie używanych leków, które w pewnych sytuacjach mogą wiązać się z minimalnym ryzykiem wystąpienia polekowego uszkodzenia wzroku. Przypadki te zdarzają się jednak sporadycznie! Jeśli odnajdziesz stosowany przez siebie lek na tej liście i martwisz się o swoje oczy – warto, abyś jeszcze raz zapoznał się z ulotką i skontaktował ze swoim lekarzem prowadzącym.
Oto popularne leki, które mogą mieć negatywny wpływ na oczy:
Antykoncepcja hormonalna
Tabletki antykoncepcyjne są powszechnie stosowane u kobiet nie tylko w przypadku chęci zapobiegania ciąży, ale i w walce z zaburzeniami hormonalnymi. Stosowanie ich wiąże się z wieloma potencjalnymi skutkami ubocznymi, zarówno ogólnoustrojowymi, jak i tymi obejmującymi wzrok.
W bardzo sporadycznych sytuacjach długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej może spowodować u pacjentek:
- Zaćmę
- Zapalenie błony naczyniowej oka
- Zapalenie plamki żółtej
- Zakrzepy i zatory naczyń siatkówki
- Zapalenie okołonaczyniowe z wylewami krwi do ciała szklistego
Antybiotyki
Antybiotyki to leki, które są zwykle stosowane w walce z infekcjami bakteryjnymi przez krótki okres czasu. Czasami choroba wymaga jednak dłuższego zażywania tego preparatu – wówczas ryzyko wystąpienia skutków ubocznych wzrasta wraz z okresem czasu jego stosowania.
Negatywny wpływ leków antybiotykowych na oczy zależy jednak od ich rodzaju. Antybiotykowe leki przeciwgruźlicze wiążą się zaś z podwyższonym ryzykiem wystąpienia zapalenia nerwu wzrokowego, a także alergicznego zapalenia spojówek i opuchlizny powiek.
Oto komplikacje, które mogą wystąpić zaś w przypadku stosowania leków z grupy penicyliny:
- Przekrwienie spojówek
- Pogorszenie wzroku
- Zaburzenie postrzegania barw
- Ubytki w polu widzenia
- Zapalenie nerwu wzrokowego
- Porażenie mięśni zewnętrznych oczu
Kortykosteroidy
Kortykosteroidy to hormony steroidowe, do których zalicza się m.in. kortyzon, kortyzol czy kortykosteron. Są stosowane w przebiegu leczenia różnorakich chorób – np. stanów zapalnych, reakcji alergicznych czy zaburzeń immunologicznych. Negatywny wpływ leków kortykosteroidowych na oczy występuje sporadycznie w przypadkach długiego okresu ich stosowania.
Skutki uboczne kortykosteroidów obejmujące wzrok to przede wszystkim:
- Jaskra
- Zaćma podtorebkowa tylna
Niesteroidowe leki przeciwzapalne
Do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych zaliczają się łagodne leki, które każdy ma w swojej apteczce – np. dostępny bez recepty ibuprofen o właściwościach przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. Niesteroidowe leki przeciwzapalne to bezpieczny środek na doraźne złagodzenie dyskomfortu, jednak stosowany długotrwale może spowodować:
- Obniżenie ostrości widzenia
- Zaburzenie postrzegania kolorów
- Mroczki przed oczami
Leki sercowo-naczyniowe
Do grupy leków sercowo-naczyniowych należy wiele preparatów, jednak zaledwie kilka z nich może wykazać się negatywnym wpływem na oczy:
- Glikozydy nasercowe – rzadko mogą wiązać się z wystąpieniem mroczków przed oczami, pogorszeniem wzroku, zaburzeniem postrzegania barw, oczopląsem, światłowstrętem, zapaleniem spojówek, uszkodzeniem nerwu wzrokowego czy niewyjaśnionym bólem oczu. Problemy te zwykle jednak znikają po odstawieniu leku.
- Amiodaron – może powodować szeroko rozumiane objawy zmęczenia oczu, takie jak światłowstręt i dolegliwości bólowe, a także efekt halo wokół źródeł światła. Stosowanie tego leku może prowadzić również do odkładania się w nabłonku rogówki złogów – mogą one prowadzić do znacznego obniżenia jakości widzenia, jednak znikają po zaprzestaniu stosowania leku.
- B-adrenolityki – mogą wpłynąć na zmniejszenie ilości produkowanych łez lub obniżenie ich jakości, co prowadzi do wystąpienia zespołu suchego oka.
- Leki przeciwzakrzepowe – po długotrwałym stosowaniu zwiększają ryzyko wystąpienia wylewów podspojówkowych i siatkówkowych.
Leki neuropsychotropowe
Leki neuropsychotropowe to wszystkie preparaty stosowane w celu leczenia depresji i innych zaburzeń psychicznych, a także choroby parkinsona czy występowania drgawek. Oczy po lekach psychotropowych mogą zostać dotknięte następującymi objawami:
- Zaburzenia akomodacji oka
- Porażenie mięśni zęwnętrznych oka
- Zespół suchego oka
- Pogorszenie wzroku po zmierzchu
- Halucynacje wzrokowe
Leki przeciwnowotworowe
Istnieją również dwa leki stosowane w leczeniu nowotworów, które w rzadkich sytuacjach mogą doprowadzić do wystąpienia polekowego uszkodzenia wzroku:
- Fluorouracyl – w przypadku komplikacji może pojawić się zapalenie spojówek, światłowstręt, obrzęk tkanek oka i powiek.
- Tamoksyfen – może prowadzić do pogorszenia jakości widzenia ze względu na wystąpienia złogów w rogówce czy pojawienia się zmian w siatkówce oka.
Wymienione powyżej leki mogą znacznie poprawić jakość życia i wyleczyć chorobę, jednak jednocześnie trzeba być świadomym potencjalnego ryzyka wystąpienia komplikacji i skutków ubocznych. Dzięki temu będziesz w stanie rozpoznać niepokojące objawy wzrokowe wystarczająco wcześnie, aby zapobiec poważniejszemu uszkodzeniu oczu.
BIbliografia:
Vinay A. Shah, Koushik Tripathy, Ivy Zhu, Jason Hsu, Jennifer I Lim, Jay Chhablani, Drug Induced Maculopathy, 2023
Junping Li, Ramesh C. Tripathi, Brenda J. Tripathi, Drug-induced ocular disorders, 2008
Rawan Ahmad, Hemal Mehta, The ocular adverse effects of oral drugs, 2021
Paige Fowler, Medications: Eye Problems and Vision Changes, 2015
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
