Czym są osady na soczewkach i czy są szkodliwe?

Zdarzyło Ci się kiedyś, że nałożyłeś swoje szkła kontaktowe, ale idealnie skorygowany wzrok zastąpiła mgła na oczach? Soczewki mają tendencję do zbierania białek i tłuszczy – są one naturalnym składnikiem filmu łzowego i osadzają się na powierzchni tworzywa, z czasem przechodząc również w jego głąb. Nie wiesz, z czego właściwie składa się osad na soczewkach kontaktowych i martwisz się, że może zaszkodzić Twoim oczom? W tym artykule rozwiejemy Twoje wątpliwości.

Spis treści:

• Osad na soczewkach kontaktowych – czym tak właściwie jest?
• Osad na soczewkach – czy jest szkodliwy?
• Osady na soczewkach kontaktowych – jak im zapobiegać?

Osad na soczewkach kontaktowych – czym tak właściwie jest?

Każdy użytkownik szkieł kontaktowych chociaż raz w życiu zmagał się z problemem, którym jest pojawiający się na nich osad. Rozpoznasz go po wyglądzie, który przypomina biały nalot na soczewce kontaktowej. Przez to traci ona swoją pierwotną przejrzystość, a co za tym idzie – komfort widzenia znacznie się obniża.

Minimalne osady są jednak naturalnym zjawiskiem, które zazwyczaj nie wpływa na obniżenie jakości widzenia i nie powoduje żadnego dyskomfortu. Osady mają miejsce zwłaszcza w przypadku wielorazowych soczewek kontaktowych – czyli dwutygodniowych, miesięcznych lub kwartalnych.

Osady na szkłach kontaktowych składają się z substancji naturalnie występujących w filmie łzowym, który pokrywa oko. Ze względu na ich rodzaj, wyróżnia się:

• Osady białkowe na soczewkach – w skład ludzkich łez wchodzi ponad 400 różnych białek, dlatego też naturalną koleją rzeczy jest ich osadzanie się na szkle kontaktowym, zwłaszcza gdy znajduje się ono na oku przez wiele godzin każdego dnia. Białka te mają ważny wpływ na zachowanie zdrowia oczu – wykazują się bowiem działaniem antybakteryjnym i dbają o utrzymanie odpowiedniej konsystencji filmu łzowego.
• Osady tłuszczowe – składają się z głównie z cholesterolu, kwasów tłuszczowych i glicerydów. Tłuszcze te również są niezbędnym składnikiem ludzkich łez – tworzą bowiem na powierzchni oka cienką warstwę lipidową, która zapobiega nadmiernemu odparowywaniu wilgoci. Więcej o tym, skąd się biorą łzy i jakie są ich właściwości, dowiesz się tutaj.

Osad na soczewkach – czy jest szkodliwy?

Jak więc widzisz, określona liczba białek i tłuszczów osadzających się na soczewkach jest naturalna. Śladowej ilości osady białkowe w oku, które są całkowicie niezauważalne dla użytkownika soczewek, wykazuje się wręcz działaniem korzystnym dla wzroku. Białka i tłuszcze wchodzące w skład osadu niszczą bowiem bakterie i wspomagają utrzymanie nawilżenia oka na optymalnym poziomie.

Problem zaczyna się dopiero w późniejszym etapie, gdy osad białkowy na soczewkach powiększa się i zaczyna zmieniać swoją formę. Białka są bowiem produkowane przez narząd łzowy w formie aktywnej – to właśnie wtedy wykazują się korzystnymi właściwościami bakteriobójczymi.

Jednak gdy białka te osadzają się na soczewce, wraz z upływem czasu oraz ze względu na niewłaściwą pielęgnację stają się zdenaturyzowane, zmieniając swoją formę. W wyniku tego procesu tacą swoją pierwotną przezroczystość i właściwości antybakteryjne, a co za tym idzie – soczewka nabiera mglistego zabarwienia oraz jest odczuwalna w oku, a ryzyko infekcji wzrasta. Tutaj poznasz szczegóły tego, dlaczego soczewki zachodzą mgłą.

Proces denaturyzacji zachodzi zwłaszcza w przypadku używania niskiej jakości płynu do pielęgnacji soczewek, noszenia szkieł kontaktowych przez zbyt wiele godzin w ciągu dnia, czy korzystanie z nich po upłynięciu terminu przydatności. We wpisie na naszym blogu znajdziesz najważniejsze informacje na temat sprawdzania daty ważności soczewek i płynów do ich pielęgnacji.

Osady na soczewkach kontaktowych – jak im zapobiegać?

Na Twoich soczewkach miesięcznych lub dwutygodniowych znajduje się już zauważalny osad i zastanawiasz się, czy da się je uratować? Niestety, w tym przypadku pozostaje jedynie wymiana ich na nowe. Półprzezroczyste plamy na soczewkach kontaktowych oznaczają bowiem, że białka i tłuszcze weszły głęboko w ich strukturę i zwykłe czyszczenie nie będzie w stanie ich stamtąd usunąć.

Na szczęście istnieją skuteczne sposoby na uniknięcie problemu, którym są osady białkowe na soczewkach:

• Dbaj o odpowiednią pielęgnację soczewek – pamiętaj o opłukaniu ich przed nałożeniem na oko, oraz dokładnym czyszczeniem przy ich zdejmowaniu. Ważne jest w tym przypadku pocieranie soczewki palcami przy pomocy okrężnych ruchów, tak aby mechanicznie pozbyć się wszelkich zabrudzeń. Przeczytaj nasz artykuł na temat tego, jak czyścić soczewki, aby odświeżyć swoją wiedzę.
• Używaj dobrych płynów do pielęgnacji soczewek – w naszym sklepie znajdziesz najwyższej jakości płyny miltifunkcyjne do soczewek, które ułatwią Ci codzienne czyszczenie szkieł kontaktowych i pomogą zachować korzystne właściwości osadzających się na nich białek
• Stosuj się do terminów przydatności i trybu noszenia soczewek – dzięki temu będziesz miał pewność, że struktura soczewek będzie taka, jak powinna i tym samym zminimalizujesz ryzyko osadzania się na nich białek.
• Postaw na soczewki jednodniowe – całkowicie eliminują one bowiem ryzyko powstawania osadów i sprawiają, że nie będziesz musiał martwić się o ich pielęgnację.

Bibliografia:

Heidi Wagner, The How and Why of Contact Lens Deposits, 2020

Daniel Junior, How to remove protein deposits from your contact lenses, 2021

Johnson&Johnson Institute, Getting comfortable with contact lens deposits, 2021

Susan J. Gromacki, Soft Contact Lens Deposition – Part I, 2006

Nathan Efron, Philip Morgan, Rethinking contact lens aftercare, 2017