Zapalenie błony naczyniowej oka – jak się objawia?

Zapalenie błony naczyniowej oka to skomplikowana choroba, która może mieć powiązania z innymi stanami zapalnymi organizmu człowieka. Może zostać wywołane przez schorzenia, które pozornie nie mają nic wspólnego z działaniem oczu. Jak objawia się zapalenie błony naczyniowej? Jakie badania należy wykonać? Sprawdziliśmy.

Zapalenie błony naczyniowej oka - wszystko co trzeba wiedzieć

• Zapalenie błony naczyniowej oka – czyli dokładnie czego?
• Objawy zapalenia błony naczyniowej
• Przyczyny zapalenia błony naczyniowej oka
• Zapalenie błony naczyniowej oka – rodzaje choroby
• Skutki zapalenia błony naczyniowej
• Diagnostyka zapalenia błon naczyniowej oka – jakie badania trzeba wykonać?
• Jak leczyć zapalenie błony naczyniowej?

Zapalenie błony naczyniowej oka – czyli dokładnie czego?

Aby wyjaśnić pojęcie zapalenia błony naczyniowej oka, ustalmy czym ona dokładnie jest. Na budowę wewnętrzną oka człowiek składają:

• twardówka
• błona naczyniowa
• siatkówka

Błona naczyniowa znajduje się między twardówką a siatkówką, zaś sama błona naczyniowa składa się z tęczówki, naczyniówki oraz mięśnia rzęskowego (inaczej – ciała rzęskowego).

Błona naczyniowa to strefa, która odpowiada za dostarczanie do siatkówki niezbędnych substancji odżywczych. To dzięki błonie naczyniowej tlen i inne składniki są transportowane, a funkcje wzroku są prawidłowe.

Objawy zapalenia błony naczyniowej

Do charakterystycznych objawów zapalenia błony naczyniowej zaliczamy znaczne pogorszenie ostrości widzenia i światłowstręt. Oko jest w widoczny sposób zaczerwienione. Osoby dotknięte zapaleniem błony naczyniowej oka często skarżą się na ból oka i głowy. Towarzyszy temu mioza, czyli zjawisko zwężenia źrenic.

Objawem zapalenia błony naczyniowej bywa heterochromia, która polega na zmianie zabarwienia tęczówki, przez co oczy są w różnych kolorach. Symptomem choroby może być również zmętnienia utrudniające widzenie.

Sprawdź też >> jak objawia się obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

Przyczyny zapalenia błony naczyniowej oka

Przyczyny zapalenia błony naczyniowej oka są dla medycyny niejasne i trudne do jednoznacznego określenia. Problem dotyka przeważnie ludzi dorosłych – w wieku od 20 do 40 lat i ma związek z innymi chorobami przewlekłymi. Prawie 90% przypadków to zapalenia nieinfekcyjne.

Zapalenie błony naczyniowej oka jest spotykane u osób chorujących na nowotwór oka, szczególnie dotyczy to rzadkiego siatkówczaka. Związek tego problemu z innymi chorobami na podłożu okulistycznym dotyczy zwyrodnienia barwnikowego siatkówki.

Do przyczyn zapalenia błony naczyniowej, choć nie do końca związek ten jest jasny, należą zapalenia stawów – reumatoidalne i młodzieńcze. Także zapalenie zatok w rejonie nosa i szczęki, borelioza i choroba Crohna stanowią podwyższone ryzyko. Przyczyną zapalenia błony naczyniowej może być stan zapalny jelit i nerek.

Do pozostałych schorzeń wpływających na rozwój zapalenia błony naczyniowej zaliczamy cukrzycę, sarkoidozę, łuszczycę, półpasiec i wrzodziejące zapalenie okrężnicy. Notowane są przypadki stanowiące konsekwencję zakażeń bakteryjnych i chorób odzwierzęcych – toksoplazmozy i toksokarozy.

Niebezpieczeństwo wystąpienia zapalenia błony naczyniowej oka dotyczy osób chorujących na gruźlicę, kiłę oraz zakażonych wirusem HIV. Problem dotyka pacjentów z białaczką. Wysokie ryzyko wystąpienia zapalenia błony naczyniowej oka mają osoby chorujące na zapalenie twardówki.

Zapalenie błony naczyniowej oka – rodzaje choroby

Zapalenie błony naczyniowej oka może mieć kilka postaci. Chorobę możemy rozróżniać z uwzględnieniem podziału klinicznego, czyli na:

1. zapalenie ostre, które postępuje szybko i z reguły nie trwa dłużej niż 3 miesiące;
2. zapalenie przewlekłe, które rozwija się powoli i może trwać wiele miesięcy;
3. zapalenie nawracające.

Biorąc pod uwagę budowę błony naczyniowej, schorzenie może przyjąć postać:

• zapalenia przedniego odcinka błony naczyniowej – dominująca postać problemu, która obejmuje tęczówkę i fragment ciała rzęskowego. Współwystępującym objawem jest także obrzęk plamki żółtej;
• zapalenia środkowej części błony naczyniowej oka – charakterystyczną cechą jest występowanie schorzenia w jednym oku. Stan zapalny dotyka fragmentu płaskiego ciała rzęskowego;
• zapalenia tylnego odcinka błony naczyniowej – rozległy stan zapalny, który dotyka zarówno naczyniówkę, jak i siatkówkę. Nierzadko w postaci przewlekłej, trwającej nawet kilka lat. Dowiedz się więcej o zapaleniu siatkówki;
• ogólnego zapalenia błony naczyniowej oka – rozwijające się w każdej z trzech części błony naczyniowej.

Skutki zapalenia błony naczyniowej

Zapalenie błony naczyniowej powoduje kłopoty z ostrością widzenia. Zaburzony transport składników odżywczych skutkuje dysfunkcjami, które w trwały sposób mogą uszkodzić wzrok. Odklejenie siatkówki jest bardzo poważnym zagrożeniem, które objawia się fotopsjami. Nieleczony stan zapalny może przybrać ostrą formę w postaci ropostka.

Innym skutkiem zapalenia błony naczyniowej może być zaćma, czyli zmętnienie soczewki oka. W przypadku rozwoju tej choroby konieczne jest przeprowadzenie zabiegu wszczepienia sztucznej soczewki. Szczególnie uciążliwa odmiana choroby jest zaćma jądrowa. Postępujący stan zapalny błony naczyniowej może doprowadzić do jaskry.

Diagnostyka zapalenia błon naczyniowej oka – jakie badania trzeba wykonać?

Diagnostyka zapalenia błony naczyniowej oka to nie tylko badania okulistyczne. Jeśli istnieją podstawy – lekarz skieruje pacjenta na badania w kierunku chorób zakaźnych. Weryfikacja stanu wewnętrznych struktur oka opiera się na badaniach dna oka.

Do rozpoznania zapalenia błony naczyniowej oka konieczne jest wykonanie badania w lampie szczelinowej i badanie przedniego odcinka gałki ocznej. Badanie ostrości wzroku oraz OCT również ułatwią postawienie diagnozy. Jeżeli u danego pacjenta problemem jest nieprzejrzystość oka z powodu innych schorzeń – konieczne będzie przeprowadzenie USG gałki ocznej.

Jak leczyć zapalenie błony naczyniowej?

Leczenie zapalenia błony naczyniowej to wiele opcji, które są uzależnione od ogólnego stanu zdrowia i współistniejących chorób. Im szybciej rozpocznie się leczenie, tym na lepszą efektywność można liczyć, dlatego istotne jest niezwłoczne zgłoszenie się do lekarza. Bardzo często leczenie zapalenia błony naczyniowej oka musi być podejmowanie w ujęciu pozostałych problemów zdrowotnych pacjenta. Dlatego w grę wchodzi konsultacja ze specjalistami różnych dziedzin (np. z reumatologiem, lekarzem chorób zakaźnych, itp.).

Leczenie zapalenia błony naczyniowej oka w bezpośrednim sensie, opiera się na stosowaniu leków przeciwzapalnych (zawierających kortyzon). To mogą być krople do oczu, maści i tabletki. Jeśli u pacjenta rozpoznano infekcję wirusową lub bakteryjną – w użyciu będą antybiotyki i środki zwalczające wirusy. Zobacz także nasz poradnik jak zakraplać oczy.

Leczenie zapalenia błony naczyniowej oka to także zapobieganie uszkodzeniom, które mogą spowodować zrosty w rejonie tęczówki i soczewki. W tym celu stosowane są krople powiększające źrenicę. Dobre rezultaty przynoszą też przeciwzapalne zastrzyki po spojówkę.

Osobnym etapem leczenia zapalenia błony naczyniowej oka będzie niwelowanie skutków powikłań. Jeżeli ciśnienie w oku uległo podwyższeniu – zastosowane będą krople stabilizujące. Konieczna może okazać się witrektomia, jeśli doszło do odwarstwienia siatkówki.

Bibliografia

1. A. Przeor, M. Maślińska, D. Kopacz, Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka towarzyszące chorobom reumatycznym [w:] Okulistyka po Dyplomie 2019/05 (dostęp: 06.04.2023).
2. B. Burkholder, D. Jabs, Uveitis for the non-ophthalmologist [w:] National Library of Medicine (dostęp: 19.04.2023).
3. K. Boyd, What Is Uveitis? American Academy of Ophtomalogy (dostęp: 06.04.2023).
4. P. Seve, P. Cacoub, B. Bodaghi i inni, Uveitis: Diagnostic work-up. A literature review and recommendations from an expert committee [w:] Autoimmunity review 2017 Dec;16(12) (dostęp: 19.04.2023).