Gradówka oka – co to jest i jak ją leczyć?

Gradówka oka jest chorobą zapalną, która obejmuje brzeg powiek i objawia się jako mały, podskórny guzek. Powstaje ona w wyniku zablokowania ujść gruczołów łojowych, które znajdują się w powiece. Ten nieprzyjemny stan zapalny jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyty w gabinecie okulisty. Co to jest gradówka, czy jest zaraźliwa i jak ją wyleczyć? Wszystkie najważniejsze informacje znajdziesz tutaj.

Spis treści:

• Co to jest gradówka?
• Jakie są objawy gradówki oka?
• Przyczyny gradówki
• Czy gradówka oka jest zaraźliwa?
• Leczenie gradówki oka
• Zaostrzona gradówka na powiece – do jakiego lekarza?
• Ile trwa gradówka oka?
• Gradówka na oku – domowe sposoby leczenia

Gradówka oka – co to jest?

W ludzkich powiekach znajdują się specjalne gruczoły łojowe Meiboma, które produkują lipidową substancję natłuszczającą. Dzięki niej film łzowy nie odparowuje tak szybko z oka, a skóra powiek pozostaje odpowiednio nawilżona. Czasami jednak działanie gruczołów Meiboma jest zaburzone, przez co ich ujścia mogą zostać częściowo lub nawet całkowicie zatkane.

W takiej sytuacji pod skórą odkłada się produkowany przez gruczoły Meiboma łój – nie ma on bowiem jak wydostać się na zewnątrz. Wówczas powieka zostaje objęta stanem zapalnym, a na jej brzegu tworzy się zgrubienie. Guzek ten zazwyczaj nie powoduje dolegliwości bólowych.

Początkowe etapy gradówki przypominają jęczmień, dlatego często jest ona z nim mylona – to nic dziwnego, biorąc pod uwagę, że te dwie choroby są najczęstszymi problemami obejmującymi powieki. Dotykają one zarówno dorosłych, jak i dzieci.

Gradówka oka – objawy

Jak rozpoznać gradówkę? To bardzo łatwe – przyjmuje ona postać małego guzka na samym brzegu powieki górnej lub dolnej. Może mieć białawe lub różowe zabarwienie, a dotykanie go z reguły nie powoduje dyskomfortu ani bólu.

Dodatkowo gradówce oka towarzyszy stan zapalny w obrębie powieki, dlatego też zazwyczaj jest ona opuchnięta, zaczerwieniona i bolesna. Oko dotknięte gradówką jest zaś suche i podrażnione ze względu na brak dodatkowego natłuszczenia, które zapewniają gruczoły Meiboma. Gradówka oka u dziecka objawia się tak samo, jak u dorosłych.

Pamiętaj, aby w przypadku pojawienia się jakichkolwiek objawów gradówki zrezygnować z soczewek kontaktowych. Jeżeli charakterystyczne symptomy idą w parze z silnym bólem lub pogorszeniem wzroku, lub nie ustąpiły samoistnie w ciągu 2 tygodni – niezbędna będzie konsultacja z okulistą.

Gradówka oka – przyczyny

Gradówka na oku jest następstwem zaburzenia funkcjonowania gruczołów Meiboma – to z kolei jest spowodowane zakażeniem gronkowcem. Ta bakteria występuje naturalnie na skórze wielu osób, lecz gdy dostanie się do oka a warunki są dla niej sprzyjające, może powodować wiele nieprzyjemnych schorzeń, takich jak zapalenie spojówek, zapalenie rogówki czy właśnie gradówkę.

Na gradówkę narażone są zwłaszcza osoby, które:

• Cierpią na choroby skóry, takie jak trądzik różowaty czy łojotokowe zapalenie skóry. Wówczas bardzo łatwo o to, aby bakterie żerujące na skórze przedostały się do oka.
• Zmagają się z przewlekłym zapaleniem brzegów powiek – tutaj dowiesz się więcej na temat tego schorzenia.
• Nawykowo pocierają oczy. Również i wtedy łatwo o przedostanie się bakterii do gruczołów Meiboma.
• Cierpią na zespół suchego oka spowodowany dysfunkcją gruczołów Meiboma.

Gradówka oka – czy jest zaraźliwa?

Jeśli Ciebie lub któregoś z Twoich bliskich dopadła ta nieprzyjemna choroba, zapewne zastanawiasz się – czy gradówka oka jest zaraźliwa? Tak. Bakterie gronkowca, które ją powodują, są bardzo łatwe do przeniesienia z jednej osoby na drugą. Dlatego każdy chory na bakteryjne infekcje powinien zachować dużą ostrożność.

Stosuj się do tych kilku zasad, aby zminimalizować ryzyko przeniesienia gradówki na inną osobę:

• Unikaj dotykania oczu – dzięki temu nie tylko unikniesz zaostrzenia stanu zapalnego gradówki, ale i zminimalizujesz ryzyko przeniesienia gronkowca dłońmi na inne osoby.
• Korzystaj z oddzielnego ręcznika i innych przedmiotów osobistych.
• Często myj ręce – gronkowiec może bardzo łatwo przenieść się na dłonie, dlatego ich częste oczyszczanie zapobiegnie przedostaniu się bakterii na inne osoby.
• Nie pożyczaj nikomu kosmetyków do makijażu ani pielęgnacji twarzy – zwłaszcza tuszów do rzęs, eyelinerów, cieni do powiek czy kremów nawilżających.

Gradówka oka – leczenie

Zazwyczaj gradówka na oku jest niegroźną chorobą o łagodnym przebiegu i mija samoistnie, jednak powiekę wciąż warto wspomóc. Aby przyspieszyć zwalczanie stanu zapalnego i odblokowanie gruczołów Meiboma, należy stosować ciepłe okłady na miejsce dotknięte gradówką wraz z delikatnymi masażami powiek

Możesz użyć do tego np. termoforu, butelki z ciepłą wodą czy specjalnych żelowych okładów, które mogą zostać podgrzane. Przed przyłożeniem ich do skóry powiek upewnij się, że są ciepłe, jednak nie gorące – zbyt wysoka temperatura może bowiem poparzyć delikatną skórę wokół oczu.

Ciepłe okłady na powiekę z gradówką warto stosować przez 15 minut co najmniej dwa razy dziennie. Wówczas nie tylko wspomożesz naturalny mechanizm obronny organizmu, ale i udrożnisz gruczoły Meiboma.

Tłusta substancja, która jest przez nie produkowana staje się bowiem rzadsza pod wpływem wyższej temperatury – dzięki temu łatwiej będzie jej wydostać się na zewnątrz z częściowo zablokowanych ujść gruczołów. Tym samym, rozmiary guzka będą stopniowo się zmniejszać.

Jeśli po dwóch tygodniach takiej kuracji objawy dalej nie poprawiły się, lub nawet uległy pogorszeniu – udaj się na specjalistyczne badanie. Może bowiem okazać się, że Twój organizm potrzebuje większego wsparcia w walce z zakażeniem.

Zaostrzona gradówka na powiece – do jakiego lekarza?

Lekarzem, który zajmuje się diagnostyką i leczeniem gradówki jest okulista. W przypadku gradówki lub jej podejrzenia, najważniejsza jest odpowiednia diagnoza. Specjalista przeprowadzi szczegółowe badanie w lampie szczelinowej – tutaj dowiesz się, na czym polega.

Gradówka jest diagnozowana więc na podstawie wywiadu lekarskiego oraz oględzin w specjalistycznym sprzęcie, w którym lekarz będzie mógł ocenić ogólny stan zdrowia oczu i powiek. Po przeprowadzeniu badania, okulista przypisze odpowiednie leczenia.

Najczęściej do leczenia używa się maść na gradówkę oka na receptę, która zawiera w sobie substancje bakteriobójcze. Czasem jednak konieczne okazuje się również doustne przyjmowanie antybiotyków. W skrajnych przypadkach, lekarz może zamiast tego zalecić chirurgiczne usunięcie gradówki, które odbywa się pod znieczuleniem miejscowym.

Tak czy inaczej, leczenie zostanie dostosowane indywidualnie do każdego przypadku tak, aby przyniosło jak najlepsze efekty. Jeśli istnieją zaś podejrzenia, że to nie gradówka, a inna choroba – okulista wykona więcej badań, lub skieruje pacjenta na diagnozę do innego specjalisty.

Gradówka oka – ile trwa?

Gradówka na powiece o łagodnym przebiegu mija w ciągu 2 tygodni od pojawienia się pierwszych objawów. W przypadkach, gdy jest ona jednak o ostrzejszym przebiegu i nie mija samoistnie po dwóch tygodniach – nieleczona, może utrzymywać się o wiele dłużej. Dlatego też jeśli chcesz uniknąć długotrwałego dyskomfortu oraz zapobiec komplikacjom – nie wahaj się wybrać na badanie do okulisty.

Gradówka na oku – domowe sposoby leczenia

Nie należy bagatelizować choroby, którą jest gradówka na oku. Domowe sposoby mogą przynieść więcej szkody, niż pożytku w sytuacji, gdy masz do czynienia z infekcją o ostrym przebiegu. Jedyny skuteczny domowy sposób na gradówkę to ciepłe okłady i delikatne masaże powieki – jednak czasami mogą stanowić jedynie dopełnienie leczenia, a nie leczenie samo w sobie.

Oto wszystkie najważniejsze informacje o gradówce. Już wiesz, co robić, aby pozbyć się tej przykrej dolegliwości i do jakiego lekarza się udać. Pamiętaj również o tym, aby zawsze dbać o higienę oczu, aby zminimalizować ryzyko zachorowania!

Bibliografia:

American Optometric Association, Chalazion, aoa.org
Cleveland Clinic, Chalazion, my.clevelandclinic.org, 2021
Kierstand Boyd, American Academy of Ophthalmology, What are chalazia and styes?, aao.org, 2022
Charlotte Lillis, Medical News Today, What is a chalazion? Identification and treatment, 2021
Gary A. Jordan, Kevin Beier, Chalazion, 2022