Choroba Coatsa – jak się objawia?
Choroba Coatsa polega na wadach naczyń siatkówki oka. Powstałe zmiany wywołują liczne zaburzenia widzenia, które mogą doprowadzić do utraty wzroku. Pierwsze symptomy choroby Coatsa ujawniają się zwykle jeszcze w dzieciństwie. Czy choroba Coatsa jest dziedziczna? W jak sposób się ją leczy?
Wszystko co trzeba wiedzieć o chorobie Coatsa
- Czym jest choroba Coatsa?
- Choroba Coatsa – przyczyny
- Objawy choroby Coatsa
- Diagnostyka choroby Coatsa
- Choroba Coatsa – leczenie
Czym jest choroba Coatsa?
Choroba Coatsa jest znana medycynie od 1908 roku. Wówczas to szkocki okulista George Coatsa po raz pierwszy opisał anomalie rozwojowe naczyń siatkówki. Choroba Coatsa (określana też przez specjalistów jako teleangiektazje siatkówkowe) polega na zbyt dużym poszerzeniu naczyń siatkówki. Ich nadmierna przepuszczalność sprawia, że do tkanek dociera surowica krwi. Ten proces prowadzi do tworzenia przesięków w samej siatkówce i pod nią.
Choroba Coatsa jest rzadkim schorzeniem, które występuje u 0,09 na 100.000 osób. 69% przypadków tej choroby jest diagnozowanych u mężczyzn. W dominującej liczbie przypadków choroba Coatsa pojawia się w jednym oku.
Choroba Coatsa – przyczyny
Przyczyny choroby Coatsa pozostają jak na razie nieznane. Wiemy natomiast, że jest to schorzenie wrodzone, ale nie ma charakteru dziedzicznego. W 80% przypadków chorobę Coatsa rozpoznaje się u dzieci przed ukończeniem 10. roku życia, ale niejednokrotnie diagnoza jest stawiana już u noworodków. Dzieje się tak za sprawą obligatoryjnych badań wzroku i niemowląt i dzieci.
Istotą choroby Coatsa są przesięki, które wywołują obrzęk siatkówki. W wyniku wad naczyń dochodzi do zbierania się płynu także pod siatkówką, a w konsekwencji następuje wtórne, surowicze odwarstwienie siatkówki.
Objawy choroby Coatsa
Objawy choroby Coatsa mogą być przez długi czas nieodczuwalne dla pacjenta. Dzieje się tak w przypadku zmian powstających jedynie w obwodowej strefie siatkówki. Spadek ostrości wzroku i niedowidzenie pojawiają się gdy obrzęk siatkówki dotyka rejonu plamki żółtej. Zaawansowane stadia choroby Coatsa objawiają się kumulowaniem przesięków pod siatkówką, co prowadzi do jej odklejenia. Prównaj to z chorobą Stargardta.
Do objawów choroby Coatsa należy leukokoria, czyli specyficzny odblask w źrenicy. Dość późno występującym symptomem jest zez, który daje o sobie znać przy dużym zaawansowaniu zmian. Obrzęk utrzymujący się przez długi czas może wywołać groźne uszkodzenia siatkówki. Brak leczenia choroby Coatsa jest przyczyną utraty zdolności widzenia w chorej gałce ocznej.
Do powikłań spowodowanych chorobą Coatsa należy:
- zaćma wtórna
- jaskra wtórna
- zanik gałki ocznej (w skrajnych przypadkach)
Diagnostyka choroby Coatsa
Rozpoznanie choroby Coatsa nie jest możliwe bez przeprowadzenia specjalistycznych badań. Diagnostyka zmian siatkówki wymaga badania dna oka, które pozwala ocenić stan siatkówki i dostrzec niepokojące zmiany we wczesnych etapach. Okulista dostrzeże wówczas specyficzną krętość naczyń i tętniakowate poszerzenie na obwodzie siatkówki. Początki obrzęku siatkówki uwidaczniają się jako żółte, okrągłe strefy zmian.
W diagnostyce choroby Coatsa istotną rolę odgrywa angiografia fluoresceinowa. Jest to w praktyce jednak trudne do wykonania w przypadku małego dziecka. Do prawidłowego przebiegu tego badania niezbędna jest współpraca z pacjentem, co w przypadku najmłodszych bywa niemożliwe.
W uzasadnionych przypadkach lekarz decyduje o poszerzeniu diagnostyki choroby Coatsa o rezonans magnetyczny głowy i tomografię komputerową. W rozpoznaniu choroby Coatsa duże znaczenie ma fakt, że niektóre objawy mogą być zbliżone do symptomów siatkówczaka, który jest nowotworem oka.
Choroba Coatsa – leczenie
Leczenie choroby Coatsa jest przeprowadzane w oparciu o krioterapię. Niskie temperatury powodują redukcję wadliwych naczyń siatkówki. Stosuje się też w tym celu laseroterapię, czyli inaczej fotokoagulację. Ten ostatni zabieg wykonywany jest po rozszerzeniu źrenic za pomocą specjalnych kropli.
Skuteczność leczenia choroby Coatsa jest uzależniona od stopnia uszkodzeń, które nastąpiły w siatkówce przed diagnozą. Silny obrzęk może skutkować nieodwracalnymi zmianami. Inną metodą leczenia choroby Coatsa jest endolaserokoagulacja i drenaż płynu podsiatkówkowego. Jeśli w chorobie Coatsa dochodzi do odklejenia siatkówki, konieczne jest wykonanie witrektomii.
W terapii choroby Coatsa stosuje się też leki (triamcynolon, anty-VEGF). Są one podawane w postaci zastrzyków do gałki ocznej. Ta procedura redukuje obrzęk, zatrzymuje postęp zmian i chroni struktury oka przed przedostawaniem się do siatkówki przesięków.
Zobacz także >> jakie są objawy zapalenia siatkówki
Po leczeniu choroby Coatsa, nawet jeśli wykonane zostało z powodzeniem, musi być kontynuowana profilaktyczna kontrola. Zmiany mogą pojawiać się w innych naczyniach siatkówki, dlatego badanie dna oka należy powtarzać w odstępach co trzy lub sześć miesięcy.
Bibliografia:
- M. Sen, C. Shields, S. Honavar, J. Shields, Coats disease: An overview of classification, management and outcomes [w:] Indian journal of ophthalmology 2019 Jun;67(6) (dostęp: 28.07.2023).
- M. Banerjee, S. Nayak, S. Kumar i inni, Adult-onset Coats disease [w:] Survey of ophthalmology 2023 Jul-Aug;68(4) (dostęp: 28.07.2023).
- J. Shields, C. Shields, S. Honavar, H. Demirci, J. Cater, Classification and management of Coats disease: the 2000 Proctor Lecture [w:] American journal of ophthalmology 2001 May;131(5) (dostęp: 28.07.2023).
- M. Prost, Choroba Coatsa [w:] Okulistyka po dyplomie 2021/04 (dostęp: 28.07.2023).
Absolwentka Politechniki Wrocławskiej na kierunku Optometria oraz wielu kursów branżowych. Specjalizuje się w badaniu refrakcji wzroku oraz kontaktologii, czyli dobieraniu soczewek kontaktowych miękkich. Od ponad 10 lat pracuje w branży związanej z korekcją wzroku jako optometrysta pracujący w gabinecie. Pomaga pacjentom przeprowadzając badania wad refrakcji, dobierając okulary oraz soczewki kontaktowe.
