Angiografia fluoresceinowa – wskazania i przebieg badania

Angiografia fluoresceinowa jest ważnym badaniem diagnostycznym, które pozwala ocenić stan naczyń krwionośnych. Funkcje i kondycja wzroku są w dużej mierze uwarunkowane prawidłowym działaniem krążenia krwi. Angiografia wymaga też odpowiedniego przygotowania. W jakich sytuacjach wykonywane jest to badanie i czy istnieją przeciwwskazania do jego przeprowadzenia? Przedstawiamy ważne informacje dla pacjentów.

Co warto wiedzieć o angiografii fluoresceinowej?

• Angiografia fluoresceinowa – przebieg badania
• Angiografia fluoresceinowa – jak długo trwa badanie?
• Wskazania do przeprowadzenia angiografii fluoresceinowej
• Angiografia fluoresceinowa na NFZ
• Cena angiografii oka prywatnie
• Angiografia fluoresceinowa – jak przygotować się do badania?
• Przeciwwskazania do angiografii fluoresceinowej
• Angiografia fluoresceinowa – czy ma skutki uboczne?
• Wpływ angiografii na inne badania diagnostyczne

Angiografia fluoresceinowa – przebieg badania

Angiografia fluoresceinowa (AF) jest jedną z możliwości jakie daje technika obrazowania medycznego. Jego efektem jest wizualizowanie naczyń krwionośnych – także tych najdrobniejszych, znajdujących się w oku. To pozwala zdiagnozować różne choroby okulistyczne.

Przebieg angiografii fluoresceinowej wymaga podania pacjentowi zastrzyku z kontrastem. Jest to substancja fluorescencyjna, która wraz z krwiobiegiem będzie wędrować przez sieć żyłek i tętnic. Obserwację wykonuje się poprzez wykonanie fotografii tęczówki i dna oka. Zdjęcia muszą być oczywiście wykonane w bardzo dużej rozdzielczości. Zjawisko fluorescencji pozwala na precyzyjne zobrazowanie przepływu kontrastu.

Podczas angiografii fluoresceinowej pacjent siedzi przed urządzeniem nazywanym fundus camera. Jest to specjalna aparatura przeznaczona do wykonywania profesjonalnych zdjęć diagnostycznych. Dzięki temu jest możliwe sprawdzenie szczelności naczyń krwionośnych. Jeśli substancja fluoryzująca wydostaje się poza nie – będzie to doskonale widoczne na zdjęciach. Jeśli pacjent cierpi na brak drożności naczyń krwionośnych naczyniówki, ciała szklistego lub naczyniówki – lekarz zauważy to w postaci braku widocznego zjawiska fluorescencji tam, gdzie powinno być ono widoczne.

Angiografia fluoresceinowa – jak długo trwa badanie?

Przeprowadzenie angiografii fluoresceinowej jest procesem złożonym z kilku etapów. Po podaniu kontrastu należy odczekać określony czas, by substancja trafiła do krwiobiegu. Czas trwania angiografii fluoresceinowej wynosić może od jednej do dwóch godzin – zależy to od naturalnych predyspozycji organizmu.

Wskazania do przeprowadzenia angiografii fluoresceinowej

Angiografia fluoresceinowa jest konieczna w przypadku podejrzenia wielu schorzeń. Dla pacjentów zmagających się z retinopatią cukrzycową lub centralną retinopatią surowiczą to istotny element kontroli stanu zdrowia i weryfikacji rozwoju uszkodzeń struktur oka. Na angiografię fluoresceinową skierowane będą osoby z podejrzeniem zwyrodnienia plamki żółtej.

Dzięki angiografii fluoresceinowej lekarz może również sprawdzić zmiany związane z lokalizacją barwnika w oku. To podstawa w kierunku zdiagnozowania barwnikowego zwyrodnienia siatkówki. W niektórych przypadkach angiografia fluoresceinowa jest wykonywana wraz z koherentną tomografią optyczną (w skrócie OCT).

Wskazaniem do wykonania angiografii fluoresceinowej jest też dostanie się do oka ciała obcego i podejrzenie nowotworów oka. To badanie daje możliwość oceny nabłonka barwnikowego siatkówki i naczyń krwionośnych, gdy nie jest to możliwe w badaniu dna oka.

Angiografia fluoresceinowa na NFZ

Angiografię fluoresceinową możesz wykonać na koszt NFZ. Potrzebne jest do tego skierowanie od specjalisty. Badanie możesz wykonać w dowolnej placówce. Warto sprawdzić jaki jest czas oczekiwania na angiografię fluoresceinową w poszczególnych przychodniach, ponieważ w każdym miejscu może być on inny.

Cena angiografii oka prywatnie

Badanie jest dostępna także w ramach prywatnych usług medycznych. Cena angiografii oka wynosi od 180 do 350 zł.

Angiografia fluoresceinowa – jak przygotować się do badania?

Angiografia fluoresceinowa wymaga pewnego przygotowania. Podczas konsultacji lekarz musi zebrać istotne informacje o pacjencie, takie jak alergie oraz choroby przewlekłe. Istnieje kilka przeciwwskazań, dlatego konieczne jest ustalenie jak najdokładniejszych danych o stanie zdrowia, by zapewnić bezpieczeństwo.

Badanie najlepiej wykonywać na czczo lub w odstępie kilku godzin od ostatniego posiłku. U niektórych osób podanie kontrastu wiąże się z pewnym dyskomfortem i mdłościami. Angiografia może być wykonywana wielokrotnie i nie ma ograniczeń co do wieku pacjenta.

Przeciwwskazania do angiografii fluoresceinowej

Przeciwwskazaniem do angiografii fluoresceinowej są niektóre schorzenia i uczulenia. Wykonanie badanie wyklucza alergia na fluoresceinę i jod. Angiografii fluoresceinowej nie przeprowadza się u pacjentów, którzy niedawno przeszli udar lub zawał serca. Jeżeli ktoś ma za sobą operację wszczepienia by-passów – należy odczekać minimum 3 miesiące.

Do pozostałych przeciwwskazań należą:
- ciąża
- nadczynność tarczycy
- niewydolność nerek
- astma oskrzelowa

Angiografia fluoresceinowa – czy ma skutki uboczne?

Skutkiem ubocznym angiografii fluoresceinowej u kilku procent pacjentów są mdłości i wymioty. Niektórzy skarżą się na niewielki ból brzucha i swędzenie skóry. Błyski generowane przez aparat fotograficzny mogą spowodować krótkotrwałe pogorszenie widzenia w postaci mroczków lub efektu halo.

Nawet jeśli angiografia fluoresceinowa nie jest wykonywana po raz pierwszy (a wcześniej nie wystąpiły u danej osoby reakcje alergiczne), to badanie musi być wykonywane z możliwością przeprowadzenia resuscytacji. Ubocznym skutkiem angiografii może być wstrząs anafilaktyczny, dlatego po zakończonym badaniu pacjent pozostaje pod opieką personelu przez około 30 minut.

Skutkiem ubocznym angiografii fluoresceinowej jest krótkotrwała nadwrażliwość na światło i nieostrość widzenia. Przed rozpoczęciem badania konieczne jest podanie kropli rozszerzających źrenice, które na kilka godzin blokują akomodację oka. Objawy te możesz złagodzić za pomocą okularów przeciwsłonecznych. Po badaniu z pewnością nie można siadać za kierownicą.

Po angiografii fluoresceinowej możesz zauważyć u siebie żółte zabarwienie skóry, śluzówki i spojówki oka. Nie jest to groźne i mija samoistnie wraz z wydalaniem z krwiobiegu fluoresceiny. Będzie to widoczne w kolorze moczu, który przez 12 do 36 godzin od badania może mieć zielonkawy kolor. Jest to normalne zjawisko i nie powinno niepokoić.

Wpływ angiografii na inne badania diagnostyczne

Charakterystyka angiografii fluoresceinowej powoduje, że konieczne jest zachowanie odstępu czasowego, jeśli czekają nas jeszcze inne konsultacje medyczne. Jeśli zamierzasz wykonać badania radiologiczne – pamiętaj, że fluoresceina wpływa na silne zobrazowanie w promieniach X jeszcze przez 36 godzin. Dopiero po upływie tego czasu można zgłosić się na takie badanie.

Substancja wykorzystywana do angiografii fluoresceinowej będzie z organizmu stopniowo wydalana, dlatego z badaniami krwi i moczu najlepiej odczekać jeszcze cztery dni.
 

Bibliografia:

1. D. Porter, What Is Fluorescein Angiography? American Academy of Ophtomalogy (dostęp: 12.05.2023).
2. T. Bennett, D. Quillen, R. Coronica, Fundamentals of Fluorescein Angiography [w:] American Society of Ophtalmic Registered Nurses 2016; 41 (1) (dostęp: 12.05.2023).
3. J. Sparrow, Light Come Shining: Fundus Autofluorescence [w:] Journal of pediatric ophtomalogy and strabismus 2018 Sep. 20;55(5):285-286 (dostęp: 12.05.2023).
4. A. Pogrzebielski, Angiografia fluoresceinowa (dostęp: 12.05.2023).